ਖੇਤਾਂ ਦੁਆਲੇ ਰੁੱਖ ਲਾਓ: ਰੁੱਖ ਭੂਮੀ ਦੇ ਨਿਰਮਾਣ ਵਿੱਚ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਇੰਨਾ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰੁੱਖ ਭੋਂ ਖੋਰ ਵੀ ਰੋਕਦੇ ਹਨ। ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਭੂ-ਗਰਭ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਅਹਿਮ ਰੋਲ ਅਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਰੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਡਿੱਗਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੱਤੀਆਂ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਵਧੀਆ ਕਿਸਮ ਦੀ ਖੁਰਾਕ ਉਪਲਬਧ ਕਰਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਖੁੱਲੇ ਮਨ ਨਾਲ ਵਿਚਾਰਿਆ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਰੁੱਖ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਤੰਦਰੁਸਤੀ ਬਖ਼ਸ਼ਣ ਵਿੱਚ ਕਾਫੀ ਮਦਦਗਾਰ ਸਾਬਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਰੁੱਖਾਂ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੀ ਲੱਕੜੀ ਕਿਸਾਨਾਂ ਲਈ ਵਾਧੂ ਆਮਦਨੀ ਅਤੇ ਬਾਲਣ ਦਾ ਵੀ ਸਾਧਨ ਬਣੇਗੀ। ਕੀਟ ਪ੍ਰਬੰਧਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਖੇਤੀ ਲਈ ਜਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਕੰਮ ਰੁੱਖ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਉਸਦਾ ਅੰਦਾਜਾ ਵੀ ਨਹੀਂ ਲਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ । ਦਰਅਸਲ ਆਧੁਨਿਕ ਖੇਤੀ ਪੱਧਤੀ ਨੇ ਕੀਟਾਂ ਨਾਲ ਨਜਿਠਣ ਲਈ ਜਿਹੜੇ ਰਸਾਇਣਿਕ ਔਜਾਰ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਥਮਾ ਦਿੱਤੇ ਹਨ ਉਹਦੇ ਕਾਰਨ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੇ ਉਹਨਾਂ ਸੰਸਾਧਨਾਂ ਵੱਲ ਦੇਖਣਾ ਹੀ ਬੰਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਜਿਹੜੇ ਕਿ ਕੁਦਰਤ ਨੇ ਸੁਭਾਵਿਕ ਰੂਪ ਨਾਲ ਜੈਵਿਕ ਸੰਤੁਲਨ ਬਣਾਈ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪੈਦਾ ਕੀਤੇ ਹਨ। ਰੁੱਖ ਕੁਦਰਤ ਦਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਹੀ ਸੰਸਾਧਨ ਹਨ ।ਖੇਡਾਂ ਦੇ ਆਲੇ-ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਦੀਆਂ ਟਹਿਣੀਆਂ 'ਤੇ ਕਈ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਿੱਤਰ ਪੰਛੀ ਆ ਕੇ ਬੈਠਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਪਣਾ ਆਲ੍ਹਣਾ ਬਣਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਬਹੁਗਿਣਤੀ ਪੰਛੀ ਆਪਣੀ ਖੁਰਾਕ ਲਈ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕੀਟਾਂ 'ਤੇ ਹੀ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੇ ਖੇਤਾਂ ਦੁਆਲੇ ਕਾਫੀ ਸੰਖਿਆ ਵਿੱਚ ਰੁੱਖ ਲਾਵੇ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ 'ਤੇ ਨਿਵਾਸ ਅਤੇ ਪਰਵਾਸ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਮਿੱਤਰ ਪੰਛੀ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਫਸਲਾਂ ਨੂੰ ਹਾਨੀ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਵਾਲੇ ਕੀਟਾਂ ਦਾ ਸਫਾਇਆ ਕਰ ਦੇਣਗੇ।

ਹਰ ਸਾਲ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਛੱਪੜ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਪਾਓ: ਖੇਤਾਂ ਵਿੱਚ ਹਰ ਸਾਲ ਛੱਪੜ/ਤਾਲਾਬ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਜ਼ਰੂਰ ਪਾਓ ।ਜਿਸ

ਪ੍ਰਕਾਰ ਕਾਇਆ ਕਲਪ ਕਰਕੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸ਼ਕਤੀਸ਼ਾਲੀ ਬਣਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਛੱਪੜ ਦੀ ਗਾਦ ਖੇਤ ਵਿੱਚ ਪਾ ਕੇ ਖੇਤ ਦੀ ਕਾਇਆਕਲਪ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਹ ਖੇਤਾਂ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣ ਦਾ ਅਦਭੁੱਤ ਨੁਸਖਾ ਹੈ। ਤਾਲਾਬ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਵਿਚ ਭੂਮੀ ਦੀ ਉਪਜਾਊ ਸ਼ਕਤੀ ਵਧਾਉਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਸੂਖਮ ਤੱਤ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ।ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਤਾਲਾਬ ਦੀ ਮਿੱਟੀ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਭੂਮੀ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸੰਤੁਲਿਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਤਾਲਾਬ ਦੀ ਗਾਦ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਉਪਜਾਊ ਬਣਾਉਣ ਦਾ ਬੇਹੱਦ ਕਾਰਗਰ ਤਰੀਕਾ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਰਨ ਨਾਲ ਖੇਤਾਂ ਵਿਚ ਰਸਾਇਣਕ ਖਾਦਾਂ ਪਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਗਾਦ ਪਾਉਣ ਨਾਲ ਭੂਮੀ ਦੀ ਨਮੀ ਅਤੇ ਹਵਾ