ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਵਾਢ ਹੋਈ। ਮੁਗਲ ਲਸ਼ਕਰ ਬਹੁਤ ਵੱਡਾ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਸਰ ਕਰਨਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਥੋੜੇ ਜਿਹੇ ਸਿੰਘਾਂ ਲਈ ਆਸਾਨ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪਹਿਲੇ ਦਿਨ ਯੁੱਧ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਤੇ ਰਾਤ ਪੈ ਗਈ। ਰਾਤੋ ਰਾਤ ਆਸੇ ਪਾਸਿਓਂ ਹੋਰ ਸਿੰਘ ਜਥੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਮਝੈਲਾਂ ਨਾਲ ਆ ਰਲੇ।

ਖਿਜ਼ਰ ਖ਼ਾਨ ਨੇ ਸਵੇਰ ਸਾਰ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ ਤੇ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਸਿੱਖਾਂ ਵੱਲ ਵੱਧਣ ਲੱਗਾ। ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕਾਰਨ ਜਿੱਤ ਦਾ ਪੂਰਾ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਸੀ। ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਪੂਰੀ ਤਾਕਤ ਨਾਲ ਅਜਿਹਾ ਹੱਲਾ ਬੋਲਿਆ ਕਿ ਖਿਜ਼ਰ ਖਾਨ ਕਤਲ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਹੁਣ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਦੋਵੇਂ ਭਤੀਜਿਆਂ ਨਾਲ ਅੱਗੇ ਵਧਿਆ ਤਾਂ ਸਿੰਘਾਂ ਨੇ ਨਸ਼ਤਰ ਖਾਨ ਅਤੇ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਧਰਤੀ ਉਤੇ ਸੁੱਟ ਲਏ ਅਤੇ ਨਵਾਬ ਸ਼ੇਰ ਖਾਨ ਬੁਰੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜ਼ਖਮੀ ਹੋ ਗਿਆ। ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਕੋਈ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸੀ ਤਾਂ ਕੇਵਲ ਇਹ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਜਾਨ ਬਚ ਗਈ ਅਤੇ ਉਹ ਬੜੀ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਨਾਲ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਅਤੇ ਭਤੀਜਿਆਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾਂ ਦਫਨ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ ਲਿਜਾ ਸਕਿਆ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤਿੰਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲਾਸ਼ਾ ਸਿੱਖਾਂ ਤੋਂ ਖੋਹਣ ਵਾਸਤੇ ਉਸ ਨੂੰ ਭਿਅੰਕਰ ਯੁੱਧ ਕਰਨਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇਹ ਜੰਗੀ ਜਥਾ ਫਤਿਹ ਦੇ ਜੈਕਾਰੇ ਬੁਲਾਉਂਦਾ ਜਦੋਂ ਬਾਬਾ ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਪਾਸ ਪੁੱਜਾ, ਉਹ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਉਥੇ ਪੁੱਜਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਨੂੜ ਉਪਰ ਕਬਜਾ ਕਰ ਚੁੱਕਾ ਸੀ। ਦੋਵਾਂ ਜਥਿਆਂ ਨੇ ਮਿਲ ਕੇ ਗੁਰੂ ਕਲਗੀਧਰ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਿਆਂ ਅਸਮਾਨ ਜੇਕਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਗੁੱਜਾ ਦਿੱਤਾ। ਏਨੀ ਸ਼ਕਤੀ ਕੇਂਦਰਿਤ ਹੋ ਗਈ ਤਾਂ ਸੁਭਾਵਕ ਸੀ ਕਿ ਅਗਲਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਗੁਰੂ ਮਾਰੀ ਸਰਹੰਦ ਨੂੰ ਬਣਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ।

ਸਰਹੰਦ ਦਾ ਗਵਰਨਰ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਚਿੰਤਾ ਗ੍ਰਸਤ ਤਾਂ ਸੀ ਪਰ ਉਹ ਚੰਗਾ ਹੌਸਲੇ ਵਾਲਾ ਲੜਾਕਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦਾ ਬੰਦੋ-ਬਸਤ ਕਰ ਲਿਆ ਅਤੇ ਸਰਹੰਦ ਦੁਆਲੇ ਵਲੀ ਫਸੀਲ ਉਪਰ ਫ਼ੌਜ ਤੇਨਾਤ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਉਸ ਪਾਸ ਤੋਪਾਂ ਵੀ ਸਨ ਬੰਦੂਕਾਂ ਵੀ, ਚੰਗੇ ਘੋੜੇ ਸਨ ਤੇ ਕਾਫੀ ਹਾਥੀ। ਸਿੰਘਾਂ ਪਾਸ ਵਧੇਰੇ ਕਰਕੇ ਕਿਰਪਾਨਾ ਅਤੇ ਨੇਜ਼ੇ ਸਨ। ਪਰ ਜੋ ਸਿੰਘਾਂ ਪਾਸ ਸੀ ਉਹ ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਦੇ ਸਿਪਾਹੀਆਂ ਪਾਸ ਨਹੀਂ ਸੀ, ਉਹ ਸੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਦਾ ਅਨੂਪਮ ਚਾਅ, ਕਿ ਜਲਦੀ ਗੁਰੂ ਚਰਨਾ ਵਿੱਚ ਜਾਈਏ, ਉਸ ਗੁਰੂ ਦੇ ਚਰਨਾ ਵਿੱਚ ਜਿਸ ਨੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਲਈ ਆਪਣਾ ਕੁਝ ਵੀ ਲੁਕਾ ਕੇ ਬਚਾ ਕੇ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰੱਖਿਆ। ਬੰਦਾ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਸੈਂਕੜਿਆਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਅਜਿਹੇ ਤਿਆਗੀ ਸਿੱਖ ਯੋਧੇ ਸਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣਾ ਘਰ ਘਾਟ ਤੇ ਜ਼ਮੀਨਾਂ ਵੇਚ ਕੇ ਹਥਿਆਰ ਤੇ ਘੋੜੇ ਖਰੀਦੇ ਸਨ ਤੇ ਧਰਮ ਯੁਧ ਦੇ ਚਾਉ ਨਾਲ ਭਰੇ ਸਰਹੰਦ ਵੱਲ ਵੱਧ ਰਹੇ ਸਨ।

ਵਜ਼ੀਰ ਖਾਨ ਪਾਸ ਪੰਦਰਾਂ ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਆਪਣੀ ਫ਼ੌਜ ਸੀ ਤੇ ਏਨੀ ਕੁ ਉਸ ਨੇ ਆਪਣੇ ਪਰਗਣਿਆਂ ਤੋਂ ਮੰਗਵਾ ਲਈ। ਇਸ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪਿੰਡਾਂ