ਸਾਰਾ ਪਾਣੀ ਉੱਥੇ ਹੀ ਡੁੱਲ ਗਿਆ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਵਿਹੜੇ 'ਚ ਲੈ ਆਏ ਤੇ ਗੱਡੀ ਚ ਪਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹਸਪਤਾਲ ਲਿਜਾਣਾ ਚਾਹਿਆ ਪਰ ਮਾਂ ਪਿੰਡ ਦੀ ਜੂਹ ਟੱਪਦੇ ਹੀ ਦਮ ਤੋੜ ਗਈ। ਜਿਹਨੇ ਪਾਣੀ ਵਾਰਨਾ ਸੀ ਤੇ ਪਤਾਸਿਆਂ ਨਾਲ ਮੂੰਹ ਜਠਾਉਣਾ ਸੀ ਉਹ ਤਾਂ ਸੱਥਰ 'ਤੇ ਪਈ ਸੀ ਤੇ ਨਿੱਕਾ ਵੀਰ ਹਲਫਿਆ ਪਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਕਰਤਾ ਰੱਬ ਨੇਂ। ਨਵੀਂ ਵਿਆਹੀ ਕਦੇ ਮੈਨੂੰ ਚੁੱਪ ਕਰਾਉਂਦੀ ਤੇ ਕਦੇ ਵੀਰੇ ਨੂੰ। ਉਹ ਤੇ ਵਿਚਾਰੀ ਫਿਰ ਉਸੇ ਮੇਰੇ ਵਾਲੀ ਥਾਂ ਤੇ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਮੇਰੇ ਵਿਆਹ 'ਤੇ ਹੋਇਆ ਸੀ।

ਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮਹੀਨਾ ਪੇਕੇ ਫਿਰ ਰਹੀ ਤੇ ਫਿਰ ਆਪਣੇ ਸਹੁਰੀਂ ਚਲੀ ਗਈ। ਮੇਰਾ ਉੱਥੇ ਦਿਲ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਕੋਈ ਹੱਸਦਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਵਿਹੁ ਵਰਗਾ ਲੱਗਦਾ। ਮੈਂ ਪਰਿਵਾਰ 'ਚ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਾ ਬੈਠਦੀ। ਸਭ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਸੁਭਾਅ ਉੱਖੜਿਆ ਉੱਖੜਿਆ ਜਿਹਾ ਲੱਗਾ। ਮੈਂ ਆਪਣੇ ਹਮਸਫਰ ਨਾਲ-ਨਾਲ ਗੱਲ ਸ਼ੇਅਰ ਕਰਦੀ ਕਿ ਮੇਰੇ ਦਿਮਾਗ 'ਚ ਸੁਸਾਈਡ ਕਰਨ ਦੇ ਵਿਚਾਰ ਆਉਂਦੇ ਹਨ, ਮਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਐਵੇਂ ਲੱਗਦਾ ਕਿ ਜਿਵੇਂ ਦੁਨੀਆ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਗਈ ਏ। ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਬਥੇਰਾ ਸਮਝਾਉਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਆਖ਼ਰ ਇੱਕ ਦਿਨ ਉਹਨੇ ਮੇਰੀ ਸਹਿਮਤੀ ਨਾਲ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ ਕਿ ਬੱਚਾ ਲੈ ਲੈਨੇ ਆ ਫਿਰ ਸ਼ਾਇਦ ਮੇਰਾ ਮਨ ਠੀਕ ਹੋ ਜਾਵੇ।

ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਮੇਰੇ ਘਰ ਧੀ ਨੇ ਜਨਮ ਲਿਆ। ਜਮ੍ਹਾਂ ਮਾਂ ਵਰਗਾ ਮੁਹਾਂਦਰਾ ਸੀ। ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਜ਼ਿੰਦਗੀ 'ਚ ਐਨੀ ਖੁਸ਼ੀ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ ਤੇ ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਵਾਰ- ਵਾਰ ਚੁੰਮ ਰਹੀ ਸੀ। ਧੀ ਦੇ ਆਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੇਰਾ ਸੁਭਾਅ ਬਦਲਣ ਲੱਗਾ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਸਹੁਰੇ ਪਰਿਵਾਰ ਦੇ ਹਰ ਜੀਅ ਦਾ ਮੋਹ ਜਿਹਾ ਆਉਣ ਲੱਗਾ। ਮੈਂ ਆਪਣੀ ਧੀ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਨਾਲ ਸੀਬੋ ਆਖਦੀ ਜਿਵੇਂ ਮਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ-ਕਦੇ ਕਹਿ ਦਿੰਦੀ ਸੀ ਕਿ ਸੀਬੋ ਕੀ ਕਰਦੀ ਏ। ਭਾਵੇਂ ਮਾਂ ਬਾਪ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਲੋੜੀਂਦੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ ਪਰ ਇਸ ਨਵੇਂ ਜੀਅ ਨੇ ਮੇਰਾ ਮਾਂ ਵਾਲਾ ਜਖਮ ਭਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ। ਮਾਂ ਯਾਦ ਆਉਂਦੀ ਤਾਂ ਭੱਜ ਕੇ ਜਾ ਕੇ ਨਿੱਕੀ ਜੇਹੀ ਸੀਬੋ ਨੂੰ ਗਲ ਲਾ ਲੈਂਦੀ ਤੇ ਉਹ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਆਪਣੀਆਂ ਬਾਹਾਂ 'ਚ ਭਰ ਲੈਂਦੀ ਪਰ ਅੰਦਰੋਂ ਅੰਦਰ ਇੱਕ ਹਾਉਂਕਾ ਜ਼ਰੂਰ ਰਿਸਦਾ ਏ ਤੇ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਰਿਸਦਾ ਰਹੂ ਭਾਵੇਂ ਮੈਂ ਨਾਨੀ, ਦਾਦੀ ਵੀ ਬਣਜਾ ਤੇ ਹਾਂ ਸੱਚ ਮਾਂ ਦੇ ਕਹੇ ਉਹ ਬਟਨ .... ਹਾਲੇ ਤੀਕ ਵੀ ਮੇਰਾ ਹੀਆ ਨਹੀਂ ਪਿਆ ਕਿ ਮਾਂ ਦਾ ਸੰਦੂਕ ਖੋਲ੍ਹ ਉਹ ਬਟਨ ਕੱਢ ਲਵਾਂ। ਭਾਵੇਂ ਲੱਖ ਭਰਾ ਭਰਜਾਈ ਮੋਹ ਕਰਦੇ ਹੋਣ ਪਰ ਅਸਲ ਚਾਅ ਮਾਂ ਨਾਲ ਪੱਗਦੇ ਹਨ। ਅਰਦਾਸ ਕਰਦੀ ਹਾਂ ਕਿ ਮੇਰੀ ਧੀ ਦੀ ਕਿਸਮਤ ਮੇਰੇ ਵਰਗੀ ਨਾ ਹੋਵੇ।