ਸਾਰਿਆਂ ਦੀ ਸਮਗਰਤਾ ਹੈ। ਈਸ਼ਵਰ ਨੂੰ ਲਭਣ ਨਿਕਲ ਪੈਂਦੇ ਹੋ ਅਤੇ ਅਹੰਕਾਰ ਤੋੜਿਆ ਨਹੀਂ। ਅਜੇ ਇੱਕ ਕਿਰਣ ਵੀ ਪਛਾਣ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਆਈ ਅਤੇ ਸੂਰਜ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵਿਚ ਟੋਰੇ । ਭਟਕੇਗੇ ਬਹੁਤ...।

ਤੁਸੀਂ ਹੀ ਅੱਜੇ ਝੂਠੇ ਹੋ, ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਲਭ ਲਓਗੇ ਉਹ ਵੀ ਝੂਠਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਝੂਠ ਸਤਯ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਪੁੱਜ ਸਕਦਾ ਝੂਠ ਹੋਰ ਵੱਡੇ ਝੂਠ ਤੱਕ ਹੀ ਪੁਜਦਾ ਰਹੇਗਾ।

ਅਹੰਕਾਰ ਝੂਠ ਹੈ, ਨਾਟਕ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਟਕ ਦੇ ਚਲਦੇ ਤੁਸੀਂ ਜੋ ਵੀ ਕਰੋਗੇ, ਕ੍ਰਾਂਤੀ (ਭਰਮ) ਦੀ ਗੱਲ ਹੋਵੇਗੀ। ਕਰੋ ਵਰਤ, ਤੁੱਪ, ਨਿਯਮ, ਉਪਵਾਸ: ਛੱਡੋ ਘਰ-ਦੁਆਰ, ਜਾਓ ਜੰਗਲ। ਕੁਝ ਵੀ ਨਹੀਂ ਹੋਏਗਾ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਭਨਾਂ ਨਾਲ ਤੁਹਾਡਾ ਅਹੰਕਾਰ ਨਵੇਂ-ਨਵੇਂ ਕਪੜੇ-ਗਹਿਣੇ ਉਪਲਬੱਧ ਕਰ ਲਵੇਗਾ ਅਤੇ ਸਜ-ਸੰਵਰ ਜਾਏਗਾ। ਮਰੌਗੇ ਨਹੀਂ ਤੁਸੀਂ। ਤੁਹਾਡਾ ਅਹੰਕਾਰ ਹੋਰ ਜੀਵਨ ਪਾ ਲਵੇਗਾ, ਹੋਰ ਪੋਸ਼ਿਤ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਹੋਰ, ਅਹੰਕਾਰ ਜਦ ਤੱਕ ਨ ਮਰੇ, ਤਦ ਤੱਕ ਆਤਮਾ ਦਾ ਕੋਈ ਅਨੁਭਵ ਨਹੀਂ। ਆਤਮਾ ਦੇ ਅਨੁਭਵ ਲਈ ਅਹੰਕਾਰ ਗੁਆਉਂਣਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਮਰੌ ਵੇ ਜੋਗੀ ਮਰੌ, ਮਰੌ ਮਰਨ ਹੈ ਮੀਠਾ ।

ਗੋਰਖ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ : ਬਹੁਤ ਮਿੱਠਾ ਹੈ ਇਹ ਮਰਨਾ ਜੋ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਸਮਝਾ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੋ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਉਸ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚ ਬਸ ਮਿਠਾਸ ਹੀ ਮਿਠਾਸ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਸਤਯ ਬਹੁਤ ਮਿੱਠਾ ਹੈ, ਅਨੁਭਵ ਹੋਵੇ ਤਾਂ। ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦਾ ਸਵਾਦ ਹੈ। ਫ਼ੈਲ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਤਨ-ਪ੍ਰਾਣ ਉੱਤੇ, ਭਰਪੂਰ ਤੁਸੀਂ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹੋ। ਤੁਹਾਡੇ ਉਪੇਰੋਂ ਦੀ ਵਗਣ ਲਗਦਾ ਹੈ। ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ ਸਤਯ ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਤਾਂ ਤ੍ਰਿਪਤ ਹੋ ਹੀ ਜਾਂਦੇ ਹਨ; ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਵੀ ਜੋ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਛਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਉਸ ਉੱਤੇ ਵੀ ਤ੍ਰਿਪਤੀ ਦੀਆਂ ਬੂੰਦਾਂ ਪੈਣ ਲਗਦੀਆਂ ਹਨ। ਬੂੰਦਾ ਬਾਂਦੀ (ਕਿਣਮਿਣ-ਕਿਣਮਿਣ) ਹੋਣ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਮਰਨਾ ਪਏ, ਇਹ ਸ਼ਰਤ ਹੈ। ਝੂਠ ਮਰੇ ਤਾਂ ਸਤਯ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਵੇ। ਸਤਯ ਅੰਦਰ ਮੌਜੂਦ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਝੂਠ ਦੀਆਂ ਕੰਧਾਂ ਅੰਦਰ ਕੈਦ ਹਨ। ਝੂਠ ਦੇ ਬਦਲਾਂ ਵਿਚ ਸਚ ਦਾ ਸੂਰਜ ਛਿਪ ਗਿਆ ਹੈ। ਮਿੱਟ ਨਹੀਂ ਗਿਆ, ਕਿਹੜਾ ਝੂਠ ਸਤਯ ਨੂੰ ਮਿਟਾ ਸਕੇਗਾ ? ਗੁਆਦ ਵੀ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਵਿਸਮਰਣ (ਭੁਲੱਣ) ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ। ਜਿਵੇਂ ਚੇਹਰੇ ਤੇ ਕਿਸੇ ਨੇ ਘੁੰਗਟ ਪਾ ਦਿੱਤਾ, ਕੋਈ ਚੇਹਰਾ ਮਿੰਟ ਨਹੀਂ ਗਿਆ, ਲੇਕਿਨ ਘੁੰਡ ਦੇ ਕਾਰਣ ਹੁਣ ਵਿਖਾਈ ਨਹੀਂ ਦਿੰਦਾ।

ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਅਹੰਕਾਰ ਦੇ ਘੁੰਡ ਵਿਚ ਹੀ ਆਪਣੀ ਆਤਮਾ ਨੂੰ ਲੁਕਾ ਲਿਆ ਹੈ। ਲੌਗ ਸੋਚਦੇ ਹਨ ਪਰਮਾਤਮਾ ਉੱਤੇ ਪਰਦਾ ਹੈ, ਗਲਤ ਸੋਚਦੇ ਹਨ; ਪਰਦਾ ਤੁਹਾਡੀ ਅੱਖ ਉੱਤੇ ਹੈ। ਪਰਦਾ ਤੁਹਾਡੇ ਉੱਤੇ ਹੈ, ਪਰਮਾਤਮਾ ਤਾਂ ਬਿਲਕੁੱਲ ਬੇ-ਪਰਦਾ ਹੈ।

ਪਰਮਾਤਮਾ ਤਾਂ ਨੰਗਾ ਖੜ੍ਹੋਤਾ ਹੈ ਚੌਹਾਂ ਪਾਸਿਆਂ ਤੋਂ, ਪਰ ਤੁਹਾਡੇ ਕੋਲ ਵੇਖਣ ਵਾਲੀ ਅੱਖ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ।

ਅੱਜ ਦੇ ਸੂਤਰ, ਇਹ ਮਿੱਠਾ ਮਰਣ ਕਿਵੇਂ ਘੱਟ ਜਾਏ, ਇਸਦੀ ਕੀ ਪ੍ਰਕ੍ਰਿਯਾ ਹੋਵੇਗੀ, ਇਸ ਦੀ ਕੀ ਸਾਰ-ਸਾਧਨਾ ਹੈ—ਉਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿਚ ਸੂਤਰ ਹਨ। ਕਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਮਰੀਏ? ਕਜਿਹਾ ਮਰਣ ਹੈ ਗੋਰਖ ਦਾ?

ਤਿਸ ਮਰਣੀ ਮਰੌ ...। ਮਰਦੇ ਤਾਂ ਸਾਰੇ ਹੀ ਹਨ, ਲੇਕਿਨ ਮਰਨ-ਮਰਨ ਵਿਚ ਭੇਦ ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਮਰੇਗੇ, ਬੁੱਧ ਵੀ ਮਰੇ: ਲੇਕਿਨ ਤੁਹਾਡੇ ਮਰਨ ਵਿਚ ਅਤੇ ਬੁੱਧ ਦੇ ਮਰਨ ਵਿਚ ਭੇਦ (ਵਰਕ) ਹੈ। ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਦੇਹ ਤੋਂ ਮਰੌਗੇ ਅਤੇ ਆਪਣੇ ਅਹੰਕਾਰ ਨੂੰ, ਆਪਣੇ ਝੂਠ ਨੂੰ ਬਚਾ ਕੇ ਲੈ ਜਾਓਗੇ--ਆਪਣੇ ਮਨ ਵਿਚ ਸੰਜੋਏ ਪਿਟਾਰੀ ਦੇ ਵਾਂਗ। ਤੁਹਾਡਾ ਅਹੰਕਾਰ ਨਵੇਂ ਗਰਭ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਜਾਏਗਾ। ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਮਹੋਗੇ, ਮਨ ਨਹੀਂ ਮਰੇਗਾ ਅਤੇ ਜਦ ਤੱਕ ਮਨ ਨਹੀਂ ਮਰਿਆ, ਤਦ ਤੱਕ ਕੁਝ ਬਦਲਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਆਵਰਣ (ਗਹਿਣੇ-ਕਪੜੇ) ਬਦਲਦੇ ਹਨ, ਘਰ ਬਦਲਦੇ ਹਨ, ਯਾਤ੍ਰਾ ਉਹ ਹੀ ਹੈ, ਪੁਰਾਣੀ ਕੋਹਲੂ ਦੇ ਬੈਲ ਵਰਗੀ ਵਰਤਲਾ ਕਾਰ (ਗੋਲ-ਗੋਲ) ਘੁੰਮਦੀ ਰਹਿੰਦੀ ਹੈ। ਬਹੁਤ ਵਾਰੀ ਤੁਸੀਂ ਮਰੇ ਹੋ, ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਤੁਸੀਂ ਫ਼ਿਰ ਜਨਮੇਂ ਹੋ। ਇਧਰ ਮਰੇ ਨਹੀਂ ਕਿ ਓਧਰ ਜਨਮ ਹੋਇਆ ਨਹੀਂ।

ਅਹੰਕਾਰ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਰੇ ਰੋਗਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਅੰਦਰ ਲੁਕਾਏ ਹੋਏ ਨਵੇਂ ਗਰਭ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵੇਸ਼ ਕਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਨਵੀਂ ਦੇਹ ਧਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ। ਲੇਕਿਨ ਵਾਸਨਾਵਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਹਨ, ਰੋਗ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ, ਦੁਖ ਪੁਰਾਣੇ ਹਨ, ਰਾਹਾਂ ਪੁਰਾਣੀਆਂ ਹਨ। ਫਿਰ ਚਲ ਪਏ। ਫ਼ਿਰ ਸਕੋਗੇ, ਫਿਰ ਡਿਗੋਗੇ, ਫਿਰ ਮਰੌਗੇ, ਅਜਿਹਾ ਬਹੁਤ ਵਾਰ ਹੋ ਚੁਕਿਆ। ਬੁੱਧ ਵੀ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਗੋਰਖ ਵੀ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਲੇਕਿਨ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਮਰਨ ਵਿਚ ਅਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਮਰਨ ਵਿਚ ਭੇਦ ਹੈ। ਤੁਹਾਡਾ ਅਹੰਕਾਰ ਤਾਂ ਨਹੀਂ ਮਰਦਾ, ਕੇਵਲ ਦੇਹ ਛੁਟ ਜਾਂਦੀ ਹੈ; ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਹੰਕਾਰ ਨੂੰ ਗਾਲ੍ਹ ਦਿੰਦੇ ਹਨ, ਸਾੜ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਦੇਹ ਛੁਟੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਅਹੰਕਾਰ ਤੋਂ ਛੁਟ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਅਤੇ ਜੋ ਮਰਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮਰ ਗਿਆ ਉਸ ਨੂੰ ਮਹਾਂ ਜੀਵਨ ਅਨੁਭਵ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਫ਼ਿਰ ਉਸ ਨੂੰ ਦੋਬਾਰਾ ਆਉਂਣ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਜਾਂਦੀ। ਕਿਉਂਕਿ ਦੋਬਾਰਾ ਜੇ ਲਿਆਉਂਦਾ ਸੀ ਸੂਤਰ ਉਹ ਹੀ ਮਰ ਗਿਆ।

ਆਤਮਾ ਦਾ ਨ ਕੋਈ ਜਨਮ ਹੈ ਨ ਕੋਈ ਮ੍ਰਤਯੂ ਹੈ, ਅਹੰਕਾਰ ਜਨਮਦਾ ਹੈ, ਅਹੰਕਾਰ ਹੀ ਮਰਦਾ ਹੈ। ਅਤੇ ਜੋ ਅਹੰਕਾਰ ਤੋਂ ਛੁਟ ਗਿਆ. ਉਹ ਸਾਸਵਤ (ਸਦਾ ਰਹਿਣ ਵਾਲਾ) ਹੈ; ਫਿਰ ਨ ਹੀ ਮਰਨਾ ਹੈ, ਫਿਰ ਨ ਹੀ ਜਨਮ ਹੈ। ਫਿਰ ਇੱਕ ਜੀਵਨ ਹੈ-ਨਿਤਯ, ਸਮਯਾਤੀਤ। ਫਿਰ ਤੁਸੀਂ ਆਕਾਸ਼ ਜਿਹੇ ਵੱਡੇ ਹੋ । ਉਹ ਹੀ ਤੁਹਾਡਾ ਸਰੂਪ ਹੈ।

ਤਿਸ ਮਰਣੀ ਮਰੌ, ਜਿਸ ਮਰਣੀ ਗੋਰਸ਼ ਮਰਿ ਦੀਠਾ।

ਇਸ ਲਈ ਕਹਿੰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਨ ਸੋਚਣਾ ਕਿ ਮੈਂ ਸਾਧਾਰਣ ਮਰਨੇ ਦੀ ਗੱਲ ਕਹਿ ਰਿਹਾ ਹਾਂ। ਸਾਧਾਰਣ ਤਾਂ ਸਭ ਹੀ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਪਸ਼ੂ-ਪੰਛੀ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਪੌਦੇ ਮਰਦੇ ਹਨ, ਪਹਾੜ ਮਰਦੇ ਹਨ। ਉਸ ਮਰਨ ਦੀ ਗੱਲ ਗੋਰਖ ਨਹੀਂ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਿਸ਼ਟ (ਖਾਸ) ਮਰਣ ਦੀ ਗੱਲ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ-ਸਮਾਧੀ ਵਿਚ ਮਰੌ, ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਮਰੌ। ਅਹੰਕਾਰ ਜਾਏ ਅਤੇ ਤੁਸੀਂ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਡੁੱਬ ਜਾਓ। ਅਤੇ ਅਹੰਕਾਰ ਜਦ ਤੱਕ ਹੈ, ਤਦ ਤਕ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਵਿਚ ਡੁੱਬ ਨਹੀਂ ਸਕਦਾ।

ਅਹੰਕਾਰ ਦੇ ਜੀਉਂਣ ਦਾ ਸੂਤਰ ਕੀ ਹੈ? ਜੇਕਰ ਸਮਝ ਵਿਚ ਆ ਜਾਏ ਤਾਂ ਮਰਨੇ ਦੀ ਅਲਾ ਵੀ ਸਮਝ ਵਿਚ ਆ ਜਾਏਗੀ। ਅਹੰਕਾਰ ਜੀਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤਿ ਨਾਲ। ਅਤਿ ਅਹੰਕਾਰ ਦਾ ਪ੍ਰਾਣ ਹੈ। ਸ਼ਾਇਦ ਤੁਸੀਂ ਅਜਿਹਾ ਕਦੇ ਸੋਚਿਆ ਨ ਹੋਵੇ, ਵਿਚਾਰਿਆ ਨ ਹੋਵੇ, ਜਾਗ