13

ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ

२੮.੮.३४

ੴ ਸ੍ਰੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕੀ ਫ਼ਤਹ

ਕ੍ਰਿਪਾਲੂ ਜੀਓ--

ਤੁਸਾਂ ਦਾ ਪੱਤਰ ਪੁੱਜਾ । ਸੂਰਜ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਸਤਾਵਨਾ ਦੇ ਛਪਣ ਦਾ ਕੰਮ ੧ ਸਾਵਣ ਤੋਂ ਅੱਜ ਅੰਤ ਤੇ ਅਪੜਿਆ ਹੈ । ਏਹ ਦਿਨ ਡਾਢੇ ਰੁਝੇਵੇਂ ਦੇ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਆਪ ਦੀ ਪੱਤ੍ਰਿਕਾ ਦਾ ਉੱਤਰ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਿਆ। ਖਿਮਾਂ ਕਰਨੀ ।

ਮੈਂ ਆਪ ਨੂੰ ਗੁਰੂ ਜੀ ਦਾ ਆਸ਼ਾ ਜੋ ਬਾਣੀ ਤੋਂ ਸਮਝੇ ਪੈਂਦਾ ਹੈ Explain ਕਰਨ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਸੀ, ਗੁਰੂ ਕੀ ਬਾਣੀ ਦੇ ਭਾਵ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਮੇਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਵਿਚ ਮਦਦ ਦਿਤੀ ਹੈ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਝੱਲਣਾ ਸੁਖੇਰਾ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਇਸ ਕਰਕੇ ‘ਬੁਧੀ ਨਾਲ ਜਾਣੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪੱਖ' ਤੇ 'ਆਤਮਾਂ ਵਿਚ ਅਨੁਭਵ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਵਾਲਾ ਪੱਖ' ਆਪ ਜੋਗ ਦਰਸਾਏ ਸਨ। ਸਾਡੀ ਬੁੱਧੀ Totality of things ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਸਮਝ ਸਕਦੀ, ਇਸ ਸਿੱਧਾਂਤ ਤੇ ਲਗਪਗ ਹੁਣ ਤਕ ਦੇ ਸਾਰੇ ਪੂਰਬ ਪੱਛਮ ਦੇ ਫਿਲਾਸਫਰ ਅਪੜੇ ਹਨ ।

ਬੁੱਧੀ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਅਨੁਭਵ ਦਾ ਮਾਰਗ ਹੈ।

Blind faith ਬੁੱਧੀ ਤੋਂ ਹੇਠਾਂ ਦੀ ਸ਼ੈ ਹੈ।

ਅਨੁਭਵ ਬੁੱਧੀ ਤੋਂ ਅਗੇਰੇ ਦੀ ਚੀਜ਼ ਹੈ ਤੇ ਖਯਾਲੀ ਵਸਤੂ ਨਹੀਂ, ਤਜਰਬੇ ਵਿਚ ਆਉਣ ਵਾਲੀ ਵਸਤੂ ਹੈ ।

ਅਨੁਭਵ ਦਾ ਪਹਲਾ Step ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਬਾਬਤ ਗੁਰਵਾਕ ਹੈ :--

'ਜਾਕੇ ਰਿਦੇ ਬਿਸ੍ਵਾਸ ਪ੍ਰਭ ਆਇਆ॥

ਤਤੁ ਗਿਆਨ ਤਿਸੁ ਮਨਿ ਪ੍ਰਗਟਾਇਆ ॥

ਜਾਣਨਾ ਧਰਮ ਹੈ ਬੁੱਧੀ-Intellect ਦਾ । ਬੁੱਧੀ 'ਦੇਸ਼ ਕਾਲ ਆਦਿ' ਨਾਲ ਵਿਹੜਿਤ ਹੈ । ਇਹ ਦੇਸ਼ ਕਾਲ ਤੋਂ ਅੱਗੇ ਜਾ ਨਹੀਂ ਸਕਦੀ । ਸੋ ਬੁੱਧੀ ਨਾਲ ਦੇਸ਼ ਕਾਲ ਵਾਲੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਮਾਨ ਨੂੰ ਜਾਣ ਸਕੀਦਾ ਹੈ, ਅਕਾਲ ਅਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਬੁੱਧੀ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਜਾਣ ਸਕੀਦਾ, ਅੰਤਰ ਆਤਮੇ ਅਨੁਭਵ ਦੁਆਰਾ Realise ਕਰ ਸਕੀਦਾ ਹੈ ।

ਬੁੱਧੀ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਕਰਦੀ ਹੈ, ਬੁੱਧੀ ਮੰਡਲ ਵਿਚ ਉਸ ਦੇ ਉੱਤਰ ਦਾਨਿਆਂ ਨੇ ਦਿੱਤੇ