ਨਹੀਂ ਮਰਦੇ ਇਸ ਕਰਕੇ ਸਭਨਾਂ ਦੀ ਇਕ ਹਾਲਤ ਮਰਨ ਦੇ ਬਾਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਸੋ ਜਦ ਹਰ ਇਕ ਦੀ ਹਾਲਤ ਅੱਡੇ ਅੱਡ ਹੋਣੀ ਹੈ ਤਦ ਹਰ ਇਕ ਦਾ ਨਿਵਾਸ ਆਪੋ ਆਪਣੀ ਖਿਚ ਦੇ ਦਾਇਰਿਆਂ ਵਿਚ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਹ ਕੀਕੂੰ ਤਸਲੀ ਹੋਵੇ ਕਿ ਅਸੀ ਜਰੂਰ ਅਪਨੇ ਪਿਆਰੇ ਨੂੰ ਮਿਲਾਗੇ ? ਇਸ ਦਾ ਉੱਤਰ ਜੋ ਗੁਰੂ ਕੀ ਬਾਣੀ ਵਿਚ ਆਇਆ ਹੈ ਉਹ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦਾ ਹੈ ਕਿ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚੀ ਅਵਸਥਾ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਜੀ ਦੀ ਹੈ, ਜੋ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਜੀ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਨ ਸੋ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਜੀ ਦੇ ਪਾਸ ਹੀ ਜਾਣਗੇ । ਕਿਉਂਕਿ ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਾਨੂੰ ਇਥੇ ਤਜਰਬਾ ਹੈ ਕਿ ਇਨਸਾਨ ਜਿਸ ਵੇਲੇ ਅਪਨੇ ਕੰਮਾਂ ਤੋਂ ਵਿਹਲ ਪਾਉਂਦਾ ਹੈ ਉਹ ਉਸ ਵੇਲੇ ਓਥੇ ਤੇ ਓਸ ਪਾਸ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਥੇ ਉਸ ਦਾ ਪਿਆਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜੇ ਅਸੀ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਜੀ ਨੂੰ ਪਿਆਰ ਕਰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਜਦੋਂ ਮਰਕੇ ਏਥੋਂ ਟੁਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸ ਜਾਵਾਂਗੇ, ਜੋ ਓਥੇ ਨੂੰ ਜਾਵੇਗਾ ਓਹ ਸੁਤੰਤਰ ਤੇ ਉੱਚਾ ਹੋਵੇਗਾ, ਓਸ ਨੂੰ ਅਪਨੇ ਤੋਂ ਨੀਵੀਆਂ ਹਾਲਤਾਂ ਵਿਚ ਜਾਣੇ ਦੀ ਖੁਲ੍ਹ ਹੋਵੇਗੀ ਯਾ ਇਉਂ ਕਹੋ ਕਿ ਉਸ ਵਿਚ ਬਲ ਤੇ ਤਾਕਤ ਹੋਏਗੀ ਕਿ ਸਭ ਹਾਲਤਾਂ ਤੇ ਨਿਵਾਸਾਂ ਵਿਚ ਫਿਰ ਟੁਰ ਸਕੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਦੁਰਗਮ ਕੁਛ ਨਹੀਂ ਹੋਵੇਗਾ, ਇਸ ਲਈ ਅਸੀ ਜੋ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਜੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰੇਮ ਕਰਾਂਗੇ ਤਾਂ ਅਸੀਂ ਅਪਨੇ ਵਿਛੁੜੇ ਪਿਆਰਿਆਂ ਨੂੰ ਚਾਹੇ ਓਹ ਕਿਤੇ ਹੋਣ ਤੇ ਕਿਸੇ ਹਾਲ ਹੋਣ ਮਿਲ ਸਕਾਂਗੇ। ਇਸ ਲਈ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਜੀ ਨਾਲ ਪਿਆਰ ਕਰਨਾ ਸਾਨੂੰ ਏਥੇ ਬੀ ਸੁਖਾਂ ਦਾ ਦਾਤਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਡੀ ਅੰਦਰਲੀ ਫਿਤਰਤ ਇਸ ਨਾਲ ਹਰ ਪਹਿਲੂ ਵਿਚ ਤਰਕੀ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਜੀਵਨ ਦਾ ਨੁਕਤਾ ਖਯਾਲ (View) ਬਦਲ ਕੇ ਉੱਚਾ ਤੇ ਸੁਖਦਾਈ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਸਾਨੂੰ ਸੋਝੀ ਪੈ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡਾ ਅੱਗਾ ਬੀ ਸੌਰ ਰਿਹਾ ਹੈ ਤੇ ਸਾਡੇ ਵਿਛੁੜੇ ਮਿਤਰ ਸਨਬੰਧੀ ਪਿਆਰੇ ਜੀਉਂਦੇ ਹਨ ਤੇ ਫੇਰ ਮੇਲੇ ਹੋਣਗੇ।

ਇਥੇ ਕੁ ਆ ਕੇ ਫਿਰ ਇਹ ਸੁਆਲ ਉਠ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪਿਆਰ ਦਿਸਣ ਵਾਲੇ ਨਾਲ ਪੈਂਦਾ ਹੈ ਤੇ ਰਬ ਜੀ ਦਿਸਦੇ ਨਹੀਂ । ਉਸ ਨਾਲ ਪਯਾਰ ਕਿਵੇਂ ਪਵੇ । ਇਸ ਗਲ ਨੂੰ ਸਤਗੁਰ ਨੇ ਐਉਂ ਹਲ ਕੀਤਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਨੂੰ ਰੋਜ਼ ਦਾ ਤਜਰਬਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਕਿਸੇ ਨਾਲ ਸਾਡਾ ਪਿਆਰ ਹੋਵੇ ਉਸ ਦੇ ਦੋ ਸਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਜਾਂ ਇਉਂ ਕਹੋ ਕਿ ਪਯਾਰ ਅਪਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਮਨ ਉਤੇ ਦੋ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਾਲ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦਾ ਹੈ :

੧. ਜਦੋਂ ਕਿ ਪਿਆਰਾ ਕੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਉਹਲੇ ਨਾ ਹੋਵੇ ।

੨. ਜਦੋਂ ਉਹ ਅੱਖੀਆਂ ਤੋਂ ਉਹਲੇ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਇਹ ਭੁੱਲੇ ਨਾਂ, ਸਗੋਂ ਐਸਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਉਂ ਓਹ ਭੁਲਦਾ ਹੀ ਨਹੀਂ। ਸੋ ਇਸ ਤੋਂ ਇਕ ਅਸੂਲ ਲਭ ਪਿਆ ਕਿ 'ਜਦ ਪ੍ਰੀਤਮ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਉਹਲੇ ਹੋਵੇ ਤਦ ਪ੍ਰੇਮ ਆਪਨੇ ਆਪ ਨੂੰ ਸਾਡੇ ਮਨ ਉਤੇ 'ਯਾਦ' ਦੀ ਸ਼ਕਲ ਵਿਚ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਦਾ ਹੈ ।

ਹੁਣ ਇਸ ਅਸੂਲ ਨੂੰ ਰਬੀ ਪਿਆਰ ਵਾਲੇ ਪਾਸੇ ਘਟਾ ਕੇ ਦੇਖੋ। ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਸਾਡੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਰੀਰਕ ਨੈਣਾਂ ਤੋਂ ਇਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਉਹਲੇ ਹੈ । ਪ੍ਰੀਤਮ ਦੇ ਉਹਲੇ ਹੋਣ ਦੀ ਹਾਲਤ