ਆਵਾਜ਼ਾਂ

 

ਗਰਮੀਆਂ ਦੀ ਕੜਕਦੀ ਧੁੱਪ, ਤਾਂਬੇ ਵਰਗੀ ਤਪੀ ਜ਼ਮੀਨ, ਸਵਾ ਨੇਜੇ ਤੇ ਸੂਰਜ ਬੰਦਾ ਤੇ ਇਕ ਪਾਸੇ, ਮੱਛੀ ਜ਼ਮੀਨ ਤੇ ਪਈ ਭੁੱਜ ਜਾਂਦੀ। ਤਿੱਖੜ ਦੁਪਹਿਰ ਤੇ ਉਤੋਂ ਫੌਜਾਂ ਦਾ ਹੁੱਸੜ। ਘੋੜਿਆਂ ਦੀ ਦਗੜ ਦਗੜ।

ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਸ਼ਹਿਰ; 1810 ਦੇ ਦਿਨ ਲਾਹੌਰ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਝੂਲਦੇ ਕੇਸਰੀ ਨਿਸ਼ਾਨ: ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਦਾ ਰਾਜ। ਮੁਲਤਾਨ ਦੇ ਸ਼ਹਿਰ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਦਾ ਕਬਜ਼ਾ ਤੇ ਕਿਲ੍ਹੇ ਅੰਦਰ ਨਵਾਬ ਮੁਜ਼ਫਰ ਖਾਂ ਦੀ ਹਕੂਮਤ।

ਸ਼ਹਿਰ ਇਕ ਤੇ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਦੋ; ਮਿਆਨ ਇਕ ਤੇ ਦੋ ਤਲਵਾਰਾਂ; ਇਹ ਨਹੀਂ ਹੋ ਸਕਦਾ। ਮਿਆਨ ਇਕ ਤੇ ਇਕ ਤਲਵਾਰ: ਸ਼ਹਿਰ ਇਕ ਤੇ ਇਕ ਬਾਦਸ਼ਾਹ।

ਮੁਲਤਾਨ ਇਕ ਨੂੰ ਛਡਣਾ ਪਵੇਗਾ। ਭਾਵੇਂ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਛੱਡ ਜਾਏ ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਨਵਾਬ ਮੁਜ਼ਫਰ ਖ਼ਾਂ ਛੱਡ ਜਾਏ। ਇਹ ਫੈਸਲਾ ਅੱਜ ਹੋ ਕੇ ਰਹੇਗਾ। ਇਹ ਰੋਜ਼ ਦੀ ਘੈਂਸ ਘੈਂਸ ਚੰਗੀ ਨਹੀਂ।

ਲੋਕ ਤੰਗ ਪੈ ਗਏ ਹਨ, ਚੜ੍ਹਦੇ ਸੂਰਜ ਨਾਲ ਫੌਜਾਂ ਦੀ ਘੋੜ ਦੋੜ, ਤੋਪਾਂ ਦੀ ਗਰਜਨ ਦੀ ਆਵਾਜ਼, ਤਲਵਾਰਾਂ ਦੀ ਚਮਕ, ਜਵਾਨਾਂ ਦੀਆਂ ਬੜ੍ਹਕਾਂ, ਗਭਰੂਆਂ ਦੇ ਨਾਅਰੇ, ਜੋਸ਼ ਨਿਮਾਜ਼ੀਆਂ ਦੇ, ਜਲਾਲ ਬਹਾਦਰਾਂ ਦਾ, ਹਿੰਮਤ ਜਵਾਨਾਂ ਦੀ ਹੌਸਲਾ ਜਵਾਂ ਮਰਦਾਂ ਦਾ। ਮੁਲਤਾਨ ਦੀ ਗਰਮੀ ਉਡਦੇ ਪੰਛੀ ਨੂੰ ਭੁੰਨ ਸਕਦੀ ਏ, ਬਹਾਦਰਾਂ ਦੇ ਵਲਵਲੇ ਅੰਧ ਭੁੰਨੇ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੀ। ਮੁਲਾਤਨ ਦੀ ਗਰਮੀ ਤੋਂ ਬੁਜ਼ਦਿਲ ਡਰਦਾ ਏ। ਸੂਰਮੇ ਜੁੱਤੀ ਤੇ ਨਹੀਂ ਗਿਣਦੇ। ਤਲਵਾਰਾਂ ਅੱਜ ਫੈਸਲਾ ਕਰ ਕੇ ਹੀ ਉਠਣਗੀਆਂ। ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਇਕ ਵਸਨੀਕ ਆਖ ਰਿਹਾ ਸੀ।

ਮੁਲਤਾਨ ਦਾ ਗੜ੍ਹ ਤੋੜਨਾ ਕੋਈ ਆਸਾਨ ਗੱਲ ਨਹੀਂ। ਇਹ ਟੇਢੀ ਖੀਰ ਏ। ਸਿੱਧੀ ਉਂਗਲੀ ਘਿਓ ਨਾ ਨਿਕਲਿਆ। ਜਿੰਨਾ ਚਿਰ ਤੱਕ ਨਵਾਬ ਕੋਲ ਰਾਸ਼ਨ ਏ, ਕਿਲੇ ਦਾ ਫਾਟਕ ਨਾ ਖੁੱਲ੍ਹਿਆ। ਤੋਪਾਂ ਨੇ ਕੀ ਭੰਨਣਾ ਏ? ਕਿਲੇ ਦਾ ਮੁੱਖ ਦੁਆਰਾ। ਕਿਲੇ ਦੀ ਦੀਵਾਰ ਤੇ ਦੋ ਬੰਦੇ ਸਿਰ ਨਾਲ ਸਿਰ ਜੋੜ ਕੇ ਸੌਂ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਦੀਵਾਰ ਨਾ ਟੁੱਟੀ, ਕਿਲਾ ਸਰ ਨਾ ਹੋਇਆ ਤੇ ਮਹਾਰਾਜੇ ਨੂੰ ਲਾਹੌਰ ਵੱਲ ਮੁਹਾਰਾਂ ਮੋੜਨੀਆਂ ਹੀ ਪੈਣੀਆਂ ਨੇ। ਮੁਲਤਾਨ ਸਰਹੱਦ ਦਾ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਏ। ਜੇ ਮੁਲਤਾਨ ਫ਼ਤਿਹ ਹੋ ਗਿਆ ਤੇ ਫੇਰ ਸਰਹੱਦ