ਹੀ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਹਨਾਂ ਵਿਚ ਸਿੱਖਿਆ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਿੰਨੇ ਕੁ ਵਿਸ਼ਈ ਹੋ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੀਆਂ ਚਾਰ ਕਿਸਮਾਂ ਦੀਆਂ ਕਾਮ ਜਗਾਣ ਵਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਬਨਾਉਟੀ ਤਸਵੀਰਾਂ, ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਫਾਹੁਣ ਵਾਲੇ ਚੁਟਕਲੇ, ਯੋਗ ਢੰਗ ਤੋਂ ਉਲਟ ਆਸਣਾਂ ਦਾ ਵਰਣਨ, ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਉਲਟ ਵੱਧ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮਾਂ ਭੋਗ ਵਿਚ ਲਾਉਣ ਲਈ ਗੋਲੀਆਂ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਲਿਖੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਕਿ ਲਗਪਗ ਸੌ ਵਿਚੋਂ 95 ਝੂਠੀਆਂ, ਮਨਘੜਤ ਅਤੇ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਤਬੀਅਤ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਵਤ ਵੱਲ ਭੜਕਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਕਿਤਾਬਾਂ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰੀ ਦਵਾਵਾਂ ਵੱਡੀਆਂ ਤਾਰੀਫ਼ਾਂ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਲਿਖੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ । ਇਹੋ ਜੇਹੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ ਲਿਖਣ ਤੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਮਨਸ਼ਾ ਕੇਵਲ ਇਹ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਕੰਮਾਂ- ਧੰਦਿਆਂ ਤੋਂ ਹਟਾ ਕੇ ਵਿਸ਼ੈ ਦੇ ਅਥਾਹ ਖੂਹ ਵਿਚ ਸੁਟਿਆ ਜਾਵੇ, ਅਤੇ ਫਿਰ ਜਦੋਂ ਰੋਗੀ ਹੋ ਜਾਣ ਤਾਂ ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਉਲਟ ਪੁਲਟ ਦਵਾਈਆਂ ਵਰਤਣ । ਉਹਨਾਂ ਕੋਕ-ਸ਼ਾਸਤਰਾਂ ਦੇ ਲੇਖਕ ਉਹ ਬੰਦੇ ਹਨ, ਜਿਹੜੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਵਿਸ਼ੱਈ ਅਤੇ ਤਮਾਸ਼ਬੀਨ ਬਨਾਉਣਾ ਆਪਣਾ ਮੁਖ ਨਿਯਮ ਸਮਝਦੇ ਹਨ ।

ਇਹਨਾਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਕੇ ਉਸ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਮੈਂ ਕੋਈ ਪੁਸਤਕ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਦੱਸ ਸਕਦਾ । ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕੁਝ ਚੰਗੀਆਂ ਵੀ ਹੋਣ, ਪਰ ਅਜੇ ਤੀਕ ਮੇਰੀ ਨਜ਼ਰ ਵਿਚੋਂ ਇਹੋ ਜਿਹੀ ਨੇਕ-ਨੀਯਤੀ ਨਾਲ ਲਿਖੀ ਪੁਸਤਕ ਨਹੀਂ ਲੰਘੀ । ਸੋ ਮੈਂ ਇਹੋ ਯੋਗ ਸਮਝਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪ ਹੀ ਸਮਝਾਣ ਲਈ ਸਮਾਂ ਦੇਵਾਂ । ਤੀਸਰੇ ਦਿਨ ਉਹ ਨੌਜਵਾਨ ਆਇਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਉਸ ਦਾ ਮਤਲਬ ਪੂਰਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਹ ਬੜਾ ਖੁਸ਼-ਖੁਸ਼ ਘਰ ਨੂੰ ਮੁੜ ਗਿਆ । ਮੈਨੂੰ ਤਸੱਲੀ ਹੋਈ ਕਿ ਮੇਰੀ ਫੀਸ ਲੈਣੀ ਸਫਲ ਹੋ ਗਈ ਅਤੇ ਉਸ ਨੇ ਵੀ ਜਾਣ ਲਿਆ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਮਸ਼ਵਰਾ ਲੈਣਾ ਨਿਸਫਲ ਨਹੀਂ ਗਿਆ ।

ਇਕ-ਦੋ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਦਿਨ ਮੈਂ ਉਸ ਨੌਜਵਾਨ ਨੂੰ ਰਾਵੀ ਦਰਿਆ ਦੇ ਕੰਢੇ 'ਤੇ ਡਿੱਠਾ, ਉਸ ਦੀ ਮੁਟਿਆਰ ਵਹੁਟੀ ਉਸ