ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਸਿੰਜਾਈ ਦਾ ਪਾਣੀ ਇਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਮਰਯਾਦਾ ਅਨੁਸਾਰ ਹੀ ਦੇਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਓਨਾ ਹੀ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਵਾਫਸਾ ਬਣਿਆ ਰਹੇ। ਕਿੰਨਾ ਪਾਣੀ ਭੂਮੀ ਨੂੰ ਦੇਣ ਨਾਲ ਵਾਫਸਾ ਬਣਦਾ ਹੈ ?

ਤੁਸੀਂ 45 ਸੈਂ:ਮੀ: (1.5 ਫੁੱਟ) ਦੂਰੀ 'ਤੇ ਨਾਲੀਆਂ ਅਤੇ ਵੱਟਾਂ ਬਣਾਓ। ਕਣਕ ਦੇ ਬੀਜ ਨਾਲੀਆਂ ਦੇ ਦੋਨੋਂ ਪਾਸੇ ਢਲਾਣ 'ਤੇ ਬੀਜੋ। ਭੂਮੀ ਵਿੱਚ ਛੇਕ ਕਰ ਕੇ, ਛੇਕ ਵਿੱਚ ਬੀਜ ਪਾਓ ਅਤੇ ਥੋੜ੍ਹੀ ਮਿੱਟੀ ਨਾਲ ਢੱਕ ਦਿਓ। ਹੇਠਾਂ ਵਿਖਾਏ ਚਿੱਤਰ ਦੇ ਵਾਂਗ ਇਕ ਨਾਲੀ ਛੱਡ ਕੇ ਦੂਸਰੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੀ

 ਯਾਨੀਕਿ ਇਕ ਨੰਬਰ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਹੈ, 2 ਨੰਬਰ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ, 3 ਵਿੱਚ ਦੇਣਾ ਹੈ, 4 ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਦੇਣਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਕ ਛੱਡ ਕੇ ਦੂਸਰੀ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇਣਾ ਹੈ।

ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਇਕ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਿੰਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਕੋਸ਼ਕ ਆਕਰਸ਼ਨ (capillary movement) ਨਾਲ ਨਮੀ ਨਾਲ ਵਾਲੀ ਨਾਲੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਨਹੀਂ ਦਿੱਤਾ ਵਿੱਚ ਖੜ੍ਹੀ ਕਣਕ ਦੇ ਪੌਦਿਆਂ ਤਕ ਆਪਣੇ ਆਪ ਹੀ ਪਹੁੰਚ ਜਾਵੇਗੀ। ਤੁਸੀਂ ਚਿੰਤਾ ਨਾ ਕਰੋ। ਵਾਫਸਾ ਦਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨਿਰਮਾਣ ਹੋਵੇਗਾ। ਕੋਈ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ ਹਰੇਕ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦੇਣ ਦੀ। ਇਸ ਵਿਧੀ ਨਾਲ ਤੁਸੀਂ ਵਾਰਸਾ ਦਾ ਨਿਰਮਾਣ ਤਾਂ ਵਧੀਆ ਕਰੋਗੇ ਹੀ, ਨਾਲ ਹੀ 75 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪਾਣੀ ਦੀ ਬਚਤ ਵੀ ਹੋਵੇਗੀ। ਜਦੋਂ ਤੁਸੀਂ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚ ਪਾਣੀ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਪੂਰੀ ਨਾਲੀ ਨਾ ਭਰੋ, ਸਿਰਫ਼ 50 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਹੀ ਭਰੋ। ਜੇਕਰ ਆਪ ਇਸ ਖ਼ਾਲੀ ਨਾਲੀ ਵਿੱਚ ਵਨਸਪਤੀ ਦੇ ਕੱਖ- ਕੰਡੇ ਦਾ ਢੱਕਣਾ ਭਰ ਦਿੰਦੇ ਹੋ ਤਾਂ ਜੀਵ-ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਦੇ ਉਪਯੋਗ ਅਤੇ