ਸ਼ੇਰ ਵਾਂਞੂੰ ਗੱਜੇ ਵਿੱਚ ਕੁਵਾਤ ਇਲਾਹੀ ਸੀ।

ਬਾਰਵੇਂ ਬਰਸ ਰੀਤ ਫੜੀ ਸਰਦਾਰਾਂ ਵਾਲੀ,

ਤੇਰਵੇਂ ਬਰਸ ਬਾਣੀ ਸਭ ਚਿੱਤ ਆਈ ਸੀ।

ਚੌਧਵੇਂ ਬਰਸ ਚਿੱਤ ਕਰੇ ਖੰਡਾ ਫੇਰਨੇ ਨੂੰ,

ਸੀਤਾ ਰਾਮ ਰੱਤੀ ਜੋ ਨਸੀਬਾਂ ਵਾਲੀ ਛਾਈ ਸੀ।

 

ਬਸੰਤ ਦੇ ਮੇਲੇ ਤੇ ਜ਼ਾਹਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਮੇ

ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬਹੁਤ ਪਿਆਰ ਕਰਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਨੌਜੁਆਨਾਂ ਦੇ ਕਰਤੱਬਾਂ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਦਿਲਚਸਪੀ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਹੋਣਹਾਰ, ਸੁਘੜ, ਖੂਬਸੂਰਤ ਅਤੇ ਗੰਭੀਰ ਧੀਰਜ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖ ਨੌ-ਨਿਹਾਲਾਂ ਦੀ ਜਿਸਮਾਨੀ ਤਾਕਤ ਪਰਖ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ਾਲਸਾ ਫ਼ੌਜ ਵਿੱਚ ਭਰਤੀ ਕਰ ਲੈਂਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਪਰਖ ਲਈ ਬਸੰਤ ਪੰਚਮੀ ੧੮੦੫ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਰਾਜ ਦੀ ਰਾਜਧਾਨੀ ਲਾਹੌਰ ਵਿਖੇ ਦਸ ਦਿਨ ਦਾ ਮੇਲਾ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਨੌਜੁਆਨ ਸੂਰਮੇ ਆਪਣੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾ ਕੇ ਇਨਾਮ ਹਾਸਲ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਦਿਨ ਸ਼ੇਰਿ-ਏ-ਪੰਜਾਬ ਆਪ ਇਹਨਾਂ ਬਹਾਦਰਾਂ ਦੇ ਜੌਹਰ ਬੈਠੇ ਤੱਕ ਰਹੇ ਸਨ ਕਿ ਸਰਦਾਰ ਗੁਰਦਾਸ ਸਿੰਘ ਉੱਪਲ ਦੇ ਸਪੂਤ ਸਰਦਾਰ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਜਿਸ ਦਾ ਦਰਸ਼ਨੀ ਚਿਹਰਾ ਗੋਰਾ-ਨਿਸ਼ੋਹ, ਨੈਣ-ਨਕਸ਼ ਤਿੱਖੇ, ਜਿਸਮ ਉੱਚਾ ਤੇ ਡੀਲ-ਡੌਲ ਵਾਲਾ, ਸਰੀਰ ਲਚਕਦਾਰ ਤੇ ਫੁਰਤੀਲਾ ਅਤੇ ਚਿਹਰਾ ਰੋਅਬ-ਦਾਬ ਵਾਲਾ ਸੀ ਨੇ ਤੀਰ-ਅੰਦਾਜ਼ੀ, ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜ਼ੀ, ਘੋੜ-ਸਵਾਰੀ ਆਦਿ ਦੇ ਕਮਾਲ ਭਰੇ ਜੌਹਰ ਦਿਖਾਏ ਕਿ ਮਹਾਰਾਜਾ ਸਾਹਿਬ ਦੇਖ ਕੇ ਦੰਗ ਰਹਿ ਗਏ। ਇਸ ਦੇ ਬੁਲੰਦ ਹੌਸਲੇ, ਹੁਨਰ, ਤੇ ਸ਼ਸਤਰ ਅਸਤਰ ਦੀ ਜੰਗੀ ਵਿੱਦਿਆ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਹੋ ਕੇ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਭੱਜ ਕੇ ਗਲਵੱਕੜੀ ਵਿੱਚ ਲੈ ਲਿਆ। ਗੱਲਬਾਤ ਦੌਰਾਨ ਇਸ ਦੇ ਮਿੱਠੇ ਪ੍ਰੇਮ ਭਰੇ ਬੋਲ, ਦਿਮਾਗੀ ਸੂਝ-ਬੂਝ ਤੇ ਉੱਚਾ-ਸੁੱਚਾ ਆਚਰਨ ਦੇਖ ਕੇ ਭਰੇ ਦਰਬਾਰ ਅੰਦਰ ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਆਪਣੇ ਗਲ 'ਚੋਂ ਲਾਹ ਕੇ ਵੱਡਮੁੱਲਾ ਸੁਨਹਿਰੀ ਕੰਠਾ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਦੇ ਗਲ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ। ਨਾਲ ਹੀ ਹੁਕਮ ਕਰ ਕੇ ਵਜੀਰਾਂ ਨੂੰ ਕਹਿ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਅੱਜ ਤੋਂ ਇਹ ਲੜਕਾ ਮੇਰਾ ਖਿਦਮਤਗਾਰ (ਅੰਗ ਰੱਖਿਅਕ) ਹੋਵੇਗਾ।