ਤੇਰਾ ਬੀਜ ਮੈਥੋਂ ਲਹੁ ਲੈ ਕੇ ਉਗਿਆ

ਤੇ ਮੇਰਾ ਹੀ ਅਧਿਕਾਰੀ ਹੋ ਗਿਆ।

ਔਰਤ ਦੇ ਸਮਾਜਿਕ ਕੀਮਤ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੇ ਸੰਤਾਪ ਭੋਗਣ ਦੇ ਨਾਲ ਮਾਨਸਿਕ ਸੰਤਾਪ ਹੰਢਾਉਂਣ ਦੇ ਸੰਕਲਪ ਦੀ ਪੇਸ਼ਕਾਰੀ ਵੀ ਅਜੋਕੇ ਨਾਰੀ ਕਾਵਿ ਵਿਚ ਬਾਖ਼ੂਬੀ ਹੋਈ ਮਿਲਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਦਾ ਪ੍ਰਗਟਾਵਾ ਕਰਦੀ ਕਵਿਤਰੀ ਵਨੀਤਾ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਹਾਵ ਭਾਵ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ।

ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਤਾਂ/ਬਸ ਇੰਨੀ ਕੁ

ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਜਦੋਂ ਉਹਨਾਂ ਦੇ/ਅਨੁਕੂਲ ਹੋ ਤਾਂ ਚੰਗੇ

ਜਦ ਹੀ ਸਵੈ 'ਚ ਕੁਝ ਜਾਗਿਆ/ ਉਸ ਨੇ ਕੁਝ ਆਖਿਆ।

ਇਕ ਔਰਤ ਸਦੀਆਂ ਤੋਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਦਰ ਪੀੜ੍ਹੀ ਪਿਤਰਕੀ ਚਿਹਨਕੀ ਪ੍ਰਬੰਧ ਦੀਆਂ ਵਰਜਨਾਵਾਂ ਹੰਢਾਉਂਦੀ ਅੱਗੇ ਤੋਂ ਅੱਗੇ (ਮਾਂ ਤੋਂ ਧੀ ਤੋਂ ਫਿਰ ਅਗਲੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ) ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਹਵਾਲਾ ਵੀ ਨਾਰੀ ਕਾਵਿ ਵਿਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ।

ਮੇਰੀ ਮਾਂ ਨੇ ਮੈਨੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ,

ਸਿਆਣੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਲੁੱਕ-ਲੁੱਕ ਰਹਿੰਦੀਆਂ

ਧੁੱਖ ਧੁੱਖ ਜਿਉਂਦੀਆਂ, ਝੁੱਕ-ਬੁੱਕ ਤੁਰਦੀਆਂ

ਨਾ ਉੱਚਾ ਬੋਲਦੀਆਂ ਨਾ ਉੱਚਾ ਹੱਸਦੀਆਂ

(ਸੁਖਵਿੰਦਰ ਅੰਮ੍ਰਿਤ)

ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੰਦਰਭ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਤੋਰਦੀ ਪਾਲ ਕੌਰ ਆਪਣੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਕੁਝ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਬਿਆਨ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਵਿਚ ਪਿਤਰਕੀ ਸੱਤਾ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕੀਤੇ ਟੁਕੜਿਆਂ ਵਿਚ ਜਿਉਣਾ ਹੀ ਉਸ ਦੀ ਹੋਣੀ ਹੈ। ਜਿਥੇ ਉਸ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਬਚਪਨ ਦੇ ਗੁਆਚ ਜਾਣ ਦਾ ਵੀ ਸ਼ਿਕਵਾ ਹੈ।

ਟੁਕੜੇ ਇੱਕਠੇ ਕਰਦੀ ਫ਼ਿਰਦੀ ਹਾਂ ਅੱਜ ਕੱਲ

ਕਿਸੇ ਟੁਕੜੇ 'ਚ ਜਿਉਂਦੀ

ਤੇ ਕਿਤੇ ਮਰਦੀ ਫਿਰਦੀ ਹਾਂ ਅੱਜ ਕੱਲ

ਕਿਸੇ ਟੁਕੜੇ 'ਚ ਸਾਹ ਏ, ਕਿਸੇ 'ਚ ਰਾਹ ਏ, ਕਿਸੇ 'ਚ ਹਾਅ ਏ।

ਪਰ ਕਿੱਥੇ ਹੈ ਉਹ ਗੁੱਡੀ ਮਾਸੂਮ

(ਬਾਰਿਸ਼ ਅੰਦਰੇ ਅੰਦਰ, ਪੰਨਾ 56)

ਇਸੇ ਲਈ ਉਹ ਨਾਰੀ ਦੇ ਸੁਤੰਤਰ ਅਸਤਿੱਤਵ ਦੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਸੰਬੰਧੀ ਕਈ ਸਵਾਲ ਖੜ੍ਹੇ ਕਰਦੀ ਖ਼ਿਦਮਤਾਂ ਵਿਚ ਦੋਹਰਾ ਤੀਹਰਾ ਹੁੰਦੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ 'ਕਮਲੀਆਂ' ਕਹਿੰਦੀ ਹੈ।

ਚੁਗਦੀਆਂ ਨੇ ਹੱਥਾਂ ਨਾਲ ਕੰਡੇ,

ਤੇ ਕਰਦੀਆਂ ਨੇ ਨਵੇਂ ਰਾਹਾਂ ਨੂੰ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਮੇਚ

                                               ਤੁਰਦੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ, ਹੋਣੀਆਂ-ਅਣਹੋਣੀਆਂ

             ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਫੈਲਦੀਆਂ ਤੇ ਬਹੁਤਾ ਬਿਖਰਦੀਆਂ