ਪੂਰਣ, ਸੰਗੀਤ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਆਦਿ ਦੇਖੀਆਂ ਜਾ ਸਕਦੀਆਂ ਹਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਨੇ ਇਹਨਾਂ ਛੋਟੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਅੱਗੇ ਇੱਕ/ਦੋ/ਤਿੰਨ/ਚਾਰ/ਹਿੰਦਸਿਆਂ 'ਚ ਵੰਡਿਆ ਹੈ। ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਹਰ ਹਿੰਦਸਾ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਛੋਟੀ ਕਵਿਤਾ ਹੈ। ਪੰਨਾ ਨੰ 40 ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਸਿਰਲੇਖ ਹੇਠ ਜਿਸ ਕਵਿਤਾ ਨੂੰ ਸਿਰਜਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਉਸਦੇ ਬਾਰਾਂ (12) ਹਿੰਦਸੇ ਹਨ। ਹਰ ਹਿੱਸਾ ਆਪਣੇ ਆਪ ਵਿੱਚ ਸੁਤੰਤਰ ਕਵਿਤਾ ਹੈ, ਸ਼ਾਇਦ ਇਸੇ ਲਈ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲਈ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਦਾ ਸਿਰਲੇਖ ਰੱਖਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਕੁਝ ਹਿੱਸੇ ਦੇਖਦੇ ਹਾਂ:
5.
ਨੰਗਾ ਬੰਦਾ
ਨਜ਼ਰਾਂ ਨਿਵਾ ਲਵੇ ਜਦ
ਲੋਕ ਉਸਨੂੰ ਦੇਖਣ
ਉਹ ਜਦ ਸਭ ਨੂੰ ਦੇਖੇ
ਤਾਂ ਲੋਕ ਨਜ਼ਰਾਂ ਝੁਕਾਣ
7.
ਪ੍ਰੇਮ ਛੋਹ ਬਿਨ
ਨਾ ਬੋਧ ਢਲੇ
ਨਾ ਸੰਨਿਆਸ
ਭੋਗ ਤਾਂ ਹੈ ਹੀ ਨਿਰਾ ਭਰਮ
4.
ਈਰਖਾ ਦੀ ਚੁੱਪ
ਬਹੁਤ ਸ਼ੋਰੀਲੀ
ਸੁਣਦਿਆਂ ਦੀ ਅਣਸੁਣੀ
ਪੰਨਾ 40-41
ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ 'ਬੇਖ਼ਰੀ' ਕਾਵਿ-ਸੰਗ੍ਰਹਿ ਦੀਆਂ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਚਿੰਤਕ ਦੀ ਕਾਵਿ-ਭਾਸ਼ਾ ਰਾਹੀਂ ਜਿਸ ਮਾਨਵ ਅਤੇ ਜਿਸ ਨਿਜ਼ਾਮ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਦਾ ਲਕਸ਼ ਸਿਰਜਦੀਆਂ ਹਨ, ਉਹ ਵਿਅਕਤੀ ਅਤੇ ਸਮੂਹ ਦੀ ਦੁਵੰਡ ਨੂੰ ਖ਼ਤਮ ਕਰ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਕਾਵਿ-ਪ੍ਰਵਚਨ, ਵਿਚਾਰਧਾਰਕ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ ਵੀ ਨਿਸ਼ਚਿਤ, ਇੱਕ ਇਕਹਿਰੀ ਜਾਂ ਡੋਗਮੈਟਿਕ ਸਟੈਟਿਕ ਜੀਵਨ ਵਿਧੀ 'ਤੇ ਅਧਾਰਿਤ ਨਹੀਂ ਇਹ ਪ੍ਰਵਚਨ ਮਾਨਵੀ ਸੰਵੇਦਨਾਵਾਂ ਦੀ ਪੈਰਵੀ ਰਾਹੀਂ ਮਾਨਵਤਾ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਦਾ ਕਾਵਿ ਹੈ, ਮਨਮੋਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਮਾਨਵੀ ਅਤੇ ਦਮਨਕਾਰੀ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਫ਼ਰਕ ਨੂੰ ਸਮਝਦਾ ਹੈ। ਇਸੇ ਲਈ ਬੁਰਜ਼ੂਆਂ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਤੋਂ ਪਾਰ ਜਾ ਕੇ ਉਹ ਮਾਨਵੀ ਵਿਚਾਰ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਵੱਲ ਅਗਰਸ਼ੀਲ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 'ਜ਼ਮੀਨ' ਕਵਿਤਾ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਮਸਲੇ ਨੂੰ ਇਸੇ ਚੇਤਨਾ ਤੋਂ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦਾ ਹੈਜਮੋਨਿਕ ਰੂਪ ਜਿੱਥੇ ਪੂੰਜੀਪਤੀ ਲਈ ਇੱਕ ਹਥਿਆਰ ਹੈ ਉੱਥੇ ਕਾਉਂਟਰ ਹੈਜਮੈਨਿਕ ਵਿਚਾਰ ਸਿਵਲ ਸੋਸਾਇਟੀ ਰਾਹੀਂ, ਮਾਨਵੀ ਅਰਥ ਰੱਖਦੇ ਹਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਦੀਆਂ ਅਜਿਹੀਆਂ ਸਿਧਾਂਤਕ ਕਵਿਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਦਿਆਂ ਮਿਸ਼ੈਲ ਫੂਕੋ, ਰੇਮੰਡ ਵਿਲੀਅਮ, ਗ੍ਰਾਮਸ਼ੀ ਅਤੇ ਦੈਰੀਦਾ ਦਾ ਚਿੰਤਨ ਸਾਹਮਣੇ ਆਉਂਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।