ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਮਜ਼ਾ ਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਕ ਵਾਰ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ-ਪੈਸਾ ਜਮ੍ਹਾਂ ਕਿੰਨਾ ਕੁ ਕਰੀਏ ? ਉਸ ਦਾ ਜੁਆਬ ਕਮਾਲ ਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ ਆਖਿਆ ਪੈਸਾ ਜਮ੍ਹਾ ਕਰਨਾ ਇਉਂ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਹਾਜੀਆਂ ਦਾ ਕੁੱਤਾ ਹੱਜ ਨੂੰ ਜਾਂਦਿਆਂ ਮਾਰੂਥਲ ਵਿਚ ਰੋਟੀ ਦੱਬ ਜਾਵੇ ਕਿ ਵਾਪਸੀ 'ਤੇ ਖਾ ਲਵਾਂਗਾ। ਜਮ੍ਹਾਂ ਰਾਸ ਪੂੰਜੀ ਤੁਹਾਡੀ ਨਹੀਂ ਹੈ। ਉਹਨਾਂ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾਲ ਇਹ ਵੀ ਸੋਚਣ ਵਾਲੀ ਗੱਲ ਹੈ ਕਿ ਬੰਦੇ ਦੀ ਲੋੜ ਕਿੰਨੀ ਕੁ ਹੈ? "ਸਹਸ ਖਟੈ ਲਖਿ ਕਉ ਉਠਿ ਧਾਵੈ" ਤੇ ਸਿੱਟਾ ਨਿਕਲਦਾ ਹੈ ਖੁਆਰੀ। ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦੀ ਆਮਦ ਤੇ ਬੇਲੋੜਾ ਤਣਾਓ। ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਨੂੰ ਭਰਪੂਰ ਜੀਣ ਦਾ ਸੰਦੇਸ਼ ਦਿੰਦਿਆਂ ਉਹਨਾਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਕਿ ਹੁਣ ਦੇ ਛਿੰਨ ਨੂੰ ਭੋਗੋ। ਭਵਿੱਖ ਦੀ ਚਿੰਤਾ ਵਿਚ ਹੁਣ ਨੂੰ ਦੁੱਖਮਈ ਨਾ ਬਣਾਓ! ਕੀ ਇਹੈ ਛੋਟੀ ਗੱਲ ਹੈ ?

ਖ਼ਲੀਲ ਨੇ ਹਰ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਬੋਸੀਦਾ ਪਰੰਪਰਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੜੇ ਪ੍ਰਤੀਕਮਈ ਢੰਗ ਨਾਲ ਨਕਾਰਿਆ ਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸਾਰਹੀਣਤਾ ਨੂੰ ਜਨਤਾ ਸਾਹਮਣੇ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ। ਗੱਲਾਂ ਬੜੀਆਂ ਪਤੇ ਦੀਆਂ ਕੀਤੀਆਂ ਪਰ ਉਹ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਤੇ ਸੰਕੀਰਣ ਬਿਰਤੀ ਵਾਲੇ ਆਗੂਆਂ ਨੂੰ ਕਦੋਂ ਪਚਦੀਆਂ ਸਨ ? ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਪਿਆ ਕਿ ਜੇਕਰ ਇਹ ਬਾਜ ਨਾ ਆਇਆ ਤਾਂ ਸਾਡਾ ਹਲਵਾ ਮੰਡਾ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਦਾ ਰਾਹ ਬੰਦ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਦਾ ਡਟ ਕੇ ਵਿਰੋਧ ਕੀਤਾ। ਰਾਜ ਦਰਬਾਰੇ ਹਾਲ ਦੁਹਾਈ ਪਾਈ ਤੇ ਨਵੇਂ ਵਿਚਾਰਾਂ ਦੇ ਬੁਲੰਦ ਸ਼ਾਇਰ ਨੂੰ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦੁਆ ਕੇ ਸੁੱਖ ਦਾ ਸਾਹ ਲਿਆ। ਉਹਨਾਂ ਦਾ ਇਹੀ ਪ੍ਰਮੁੱਖ ਦੋਸ਼ ਸੀ ਕਿ ਖ਼ਲੀਲ ਦੀਆਂ ਲਿਖਤਾਂ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਤੇ ਰਾਜ ਲਈ ਖ਼ਤਰਾ ਹਨ। ਅਸਲੀਅਤ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਵੀਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਚ ਪੈਗ਼ੰਬਰੀ ਸ਼ਾਨ ਨਾਲ ਇਲਾਹੀ ਗੱਲਾਂ ਕੀਤੀਆਂ ਜਿਹਨਾਂ ਨੇ ਇਕ ਪੂਰੀ ਪੀੜ੍ਹੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕੀਤਾ ਤੇ ਅੱਜ ਵੀ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ੰਸਕਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਵਿਚ ਕਮੀ ਨਹੀਂ ਹੋਈ ਤੇ ਆਉਣ ਵਾਲੇ ਸਮਿਆਂ ਵਿਚ ਜਦੋਂ ਲੋਕ ਪਦਾਰਥਕ ਰਜੇਵੇਂ ਤੋਂ ਅੱਕ ਜਾਣਗੇ ਤਾਂ ਮੁੜ ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਬੁਲੰਦ ਖ਼ਿਆਲਾਂ ਤੋਂ ਲਾਭ ਉਠਾਉਣ ਲਈ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਵਿਚ ਆਉਣਗੇ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਕਦਰਦਾਨਾਂ ਨੇ ਮੁਕਤਕੰਠ ਨਾਲ ਸਿਫ਼ਤ ਕਰਦਿਆਂ ਆਪ ਦੇ ਅਮਰ ਬਚਨ-ਬਿਲਾਸ ਨੂੰ ਬਾਈਬਲ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਦੇ ਤੁਲ ਆਖਦਿਆਂ