ਪੀੜ

ਪੀੜ ਜਗਤ ਦਾ ਪੀਰ ਹੈ

ਦੇਵੇ ਮਤਿ ਸੁਮੱਤਿ,

ਅਕਲ ਸਿਖਾਂਦੀ ਮੂਰਖਾਂ

ਦੇਂਦੀ ਕੱਟਿ ਕੁਮੱਤਿ।

ਦਾਨੇ ਤਾਈਂ ਪੀੜ ਏ

ਸਿਖਲਾਵੇ ਉਪਕਾਰ,

ਸੰਤਾਂ ਤਈਂ ਸਿਖਾਲਦੀ

ਪਰ-ਵਿਰਾਗ* ਦੀ ਗੱਤਿ। ੩.

(ਕਸੌਲੀ २-१०-१९५४)

ਮੋਰਨੀ ਤੇ ਕੋਇਲ

ਮੋਰਨੀ- ਮੋਰਨੀ ਪੁਛਦੀ ਕੋਇਲੇ! ਕਿਉਂ ਰੋਂਦੀ ਰਹਿੰਦੀ?

ਵਿਚ ਵਿਛੋੜੇ, ਮੇਲ ਵਿਚ, ਤੂੰ ਕੂਕ ਕੁਕੇਂਦੀ?

ਸੁਣਕੇ ਕੋਇਲ ਰੋ ਪਈ, ਇਹ ਦੁਖੜਾ ਆਖੇ:-

ਕੋਇਲ- ਜਦ ਪ੍ਰੀਤਮ ਪਰਦੇਸ ਮੈਂ ਦੁਖ ਬਿਰਹੋਂ ਕਹਿੰਦੀ।

ਜਦ ਪ੍ਰੀਤਮ ਘਰ ਆ ਗਿਆ ਤਦ ਗਲੇ ਨ ਲੱਗਾਂ

ਤੜਪ ਤੜਪ ਕੂਕਾਂ ਫਿਰਾਂ ਮੂੰਹ ਚੁੰਮ ਨ ਲੈਂਦੀ,

ਮਤ ਚੁਭ ਜਾਏ ਚੁੰਝ ਮੈਂ, ਉਹ ਨਾਜ਼ਕ ਢੋਲਾ,

ਤੜਫਨ ਇਉਂ ਵਿਚ ਮੇਲਦੇ ਬੀ ਲੱਗੀ ਰਹਿੰਦੀ।

ਪੱਲੇ ਮੇਰੇ ਪੈ ਗਿਆ ਨਿਤ ਤੜਫ਼ਨ ਸਹੀਏ!

ਕੁਕਣ ‘ਪੁੜਾ ਸੁਹਾਗ' ਦਾ ਤੜਫ਼ਨ 'ਹਥ-ਮਹਿੰਦੀ' ੪.

(ਬੰਬਈ ८-२-१९५३)

––––––––––

* ਸ਼ਾਕਸ਼ਾਤਕਾਰ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਦ ਦਾ ਵਿਰਾਗ।