ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕਾਂ ਬਾਰੇ ਇਹ ਨਕਤਾ ਵੀ ਬਿਆਨਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਇਹਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਪੜਨਾਂਵ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਪਰ ਇਕ ਮੁੱਖ ਸ਼ਬਦ ਦੇ ਨਾਲ ਇਕ ਵੱਧ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕ ਵੀ ਆ ਸਕਦੇ ਹਨ, ਜਿਵੇਂ-

ੳ) ਉਹ ਲਾਲ ਪੱਗ ਵਾਲਾ ਮਧਰਾ ਮੁੰਡਾ ਰਾਮ ਦਾ ਭਰਾ ਹੈ।

ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਂਵ-ਵਾਕੰਸ਼ ਦੇ ਗੈਰਜ਼ਰੂਰੀ ਤੱਤਾਂ ਵਿਚ ਸਬੰਧਕ ਅਤੇ ਦਬਾਅ ਪੂਰਕ ਸ਼ਬਦ ਵੀ ਆਉਂਦੇ ਹਨ। ਉੱਪਰ ਦਰਜ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਅਸੀਂ ਵੇਖ ਆਏ ਹਾਂ ਕਿ ਕਈ ਵਾਕਾਂ ਵਿਚ ਸਬੰਧਕਾਂ (ਨੇ, ਨੇ, ਦਾ ਆਦਿ) ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦਬਾਅਵਾਚੀ ਸ਼ਬਦ (ਹੀ; ਵੀ) ਵੀ ਕਈਆਂ ਵਾਕ ਵਿਚ ਵਰਤੇ ਗਏ ਮਿਲਦੇ ਹਨ । ਪੰਜਾਬੀ ਨਾਂਵ-ਵਾਕੰਸ਼ ਦੀ ਬਣਤਰ ਨੂੰ ਹੇਠਲੇ ਖਾਕੇ ਅਨੁਸਾਰ ਸਮਝਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਬ੍ਰੈਕਟਾਂ ਹਨ। ਵੱਡੀ-ਦੋ ਕੋਨੀ ਬਰੈਕਟ ਵਿਚ ਦਰਜ ਅੰਸ਼ਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਦਾ ਆਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਥੋਂ ਸਪੱਸ਼ਟ ਹੈ ਕਿ ਨਾਂਵ- ਵਾਕੰਸ਼ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨਾਂਵ ਜਾਂ ਪੜਨਾਂਵ ਦਾ ਆਉਣਾ ਲਾਜ਼ਮੀ ਹੈ। ਇਹੀ ਮੁੱਖ ਸ਼ਬਦ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਛੋਟੀਆਂ ਬਰੈਕਟਾਂ ਵਿਚਲੇ ਅੰਸ਼ ਗੈਰਜ਼ਰੂਰੀ ਹਨ।

ਪੜਨਾਂਵ

(ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਕ) + ਨਾਂਵ + (ਆਦਰਸੂਚਕ)         (ਸਬੰਧਕ) + (ਦਬਾਅ ਵਾਚੀ ਸ਼ਬਦ)

ਨਾਂਵ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਾਂਗ ਨਾਂਵ-ਵਾਕੰਸ਼ ਵੀ ਵਾਕ ਵਿਚ ਕਰਤਾ ਜਾਂ ਕਰਮ ਵਜੋਂ ਵਿਚਰਦੇ ਹਨ। ਨਾਂਵ-ਵਾਕੰਸ਼ ਦੀ ਪਛਾਣ ਵੀ ਇਸ ਆਧਾਰ ਤੇ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਹੜੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਅੰਸ਼ ਕਰਤਾ ਜਾਂ ਕਰਮ ਵਜੋਂ ਵਿਚਰਨ ਉਹ ਨਾਂਵ-ਵਾਕੰਸ਼ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਵਾਕ ਦੇ ਜਿਸ ਅੰਸ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੋਵੇ ਉਹ ਵੀ ਨਾਂਵ ਵਾਕੰਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਪ੍ਰਸ਼ਨ- ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਰਿਆ-ਵਾਕੰਸ਼ ਦੀ ਬਣਤਰ ਸੰਬੰਧੀ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਸਹਿਤ ਚਰਚਾ ਕਰੋ।

ਉੱਤਰ- ਕਿਰਿਆ-ਵਾਕੰਸ਼ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਵਜੋਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਸ਼ਬਦ ਜਾਂ ਸ਼ਬਦ ਸਮੂਹ ਜੋ ਵਾਕ ਬਣਤਰ ਵਿਚ ਕਿਰਿਆ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦੇ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਕਾਰਜ ਨਿਭਾਵੇ ਉਸ ਨੂੰ ਕਿਰਿਆ ਵਾਕੰਸ਼ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੂਜੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚ ਇੰਜ ਵੀ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਵਾਕੰਸ਼ ਦਾ ਮੁੱਖ ਸ਼ਬਦ ਕਿਰਿਆ ਸ਼੍ਰੇਣੀ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੋਵੇ ਉਹ ਕਿਰਿਆ ਵਾਕੰਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਅਕਾਲਕੀ (Nonfinite) ਅਤੇ ਕਾਲਕੀ (Finite) ਕਿਰਿਆ ਰੂਪਾਂ ਦੇ ਅਧਾਰ ਉੱਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਕਿਰਿਆ-ਵਾਕੰਸ ਦੋ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਅਕਾਲਕੀ ਕਿਰਿਆ-ਵਾਕੰਸ਼ ਅਤੇ ਕਾਲਕੀ ਕਿਰਿਆ ਵਾਕੰਸ਼। ਅਕਾਲਕੀ ਕਿਰਿਆ-ਵਾਕੰਸ਼ ਕਿਸੇ ਵੀ ਵਿਆਕਰਨਕ ਸ਼੍ਰੇਣੀ (ਲਿੰਗ, ਵਚਨ, ਕਾਲ ਆਦਿ) ਲਈ ਰੂਪਾਂਤਰਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ । ਪੰਜਾਬੀ ਦੇ ਅਕਾਲਕੀ ਕਿਰਿਆ ਰੂਪ ਜਾਂ ਤਾਂ ਧਾਤੂ ਰੂਪ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਾਂ-ਇਆਂ, ਕੇ,-ਨੋ, -ਣੋ ਆਦਿ ਪਿਛੇਤਰਾਂ ਵਾਲੇ।

(ੳ) ਮੁੰਡਾ ਬੈਠ ਕੇ ਪੜ੍ਹ ਰਿਹਾ ਹੈ।

(ਅ) ਮੁੰਡੇ ਬੈਠਕੇ ਪੜ੍ਹ ਰਹੇ ਸਨ।

(ੲ) ਕੁੜੀ ਬੈਠਕੇ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀ ਸੀ।

(ਸ) ਕੁੜੀਆਂ ਬੈਠਕੇ ਪੜ੍ਹ ਰਹੀਆਂ ਸਨ।