2. ਇੱਕ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀਆਂ ਉਪ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਵਿਚ ਕੁਝ ਫ਼ਰਕ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਪਰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਉਪ ਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਨੂੰ ਬੋਲਣ ਵਾਲੇ ਸਾਰੇ ਲੋਕ ਆਪਸ ਵਿਚ ਇਕ ਦੂਜੇ ਨੂੰ ਸਮਝਦੇ ਹਨ।

3. 'ਉਪਭਾਸ਼ਾ' ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚੋਂ ਨਿਕਲੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਸਗੋਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਤੇ ਭਾਸ਼ਾ ਦੋਵੇਂ ਸਮਾਨਾਂਤਰ ਰੂਪ ਵਿਚ ਪ੍ਰਫੁੱਲਤ ਹੋਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ।

4. ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਪੁਰਾਤਨ ਸ਼ਬਦ ਰੂਪਾਂ ਅਤੇ ਭਾਸ਼ਾਈ ਤੱਤਾਂ ਨੂੰ ਸੀ ਆ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

5. ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਉਸ ਇਲਾਕੇ ਦੇ ਪੁਰਾਤਨ ਇਤਿਹਾਸ, ਲੋਕ ਹਤ ਅਤੇ ਸੱਭਿਆਚਾਰ ਦੀ ਜਾਣਕਾਰੀ ਮਿਲਦੀ ਹੈ।

6. ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਸੰਬੰਧਿਤ ਟਕਸਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੀ ਉਨਤੀ ਵਿਚ ਕਈ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾ ਸਕਦੀ ਹੈ; ਇਸ ਲਈ ਟਕਸਾਲੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦੇ ਵਿਕਾਸ ਤੋਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਅਹਿਮ ਭੂਮਿਕਾ ਨਿਭਾਉਂਦੀ ਹੈ। ਇੱਕ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਵਿਚ ਜੇਕਰ ਉੱਪਰ ਦਿੱਤੇ ਲੱਛਣ ਹੋਣਗ ਤਾਂ ਹੀ ਅਸੀਂ ਉਸ ਨੂੰ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਰੂਪ ਦੇ ਸਕਦੇ ਹਾਂ।

ਦੁਆਬੀ:- ਦੁਆਬੀ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਦੋ ਦਰਿਆਵਾਂ ਸਤਲੁਜ ਅਤੇ ਬਿਆਸ ਵਿਚਕਾਰ ਬੋਲੀ ਜਾਣ ਵਾਲੀ ਉਪਬੋਲੀ ਹੈ। ਦੋ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿਚਲੇ ਇਲਾਕੇ ਨੂੰ ਦੁਆਬਾ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਦੁਆਬ ਜਾਂ ਦੁਆਬਾ ਪੰਜਾਬ (ਪੰਜ-ਆਬ) ਦੀ ਤਰਜ਼ 'ਤੇ ਬਣਿਆ ਸ਼ਬਦ ਹੈ। । ਦੁਆਬ ਸ਼ਬਦ ਫ਼ਾਰਸੀ ਭਾਸ਼ਾ ਦਾ ਸ਼ਬਦ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਦੋ-ਆਬ ਦੀ ਸੰਧੀ ਹੈ। ਇਉਂ ਦੁਆਬੀ ਸ਼ਬਦ ਦੁਆਬਾ ਜਾਂ ਦੁਆਬ ਤੋਂ ਬਣਿਆ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਣ ਹੈ। ਦੁਆਬੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਬੋਲੀ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਭਾਵੇਂ ਅਸੀਂ ਦੁਆਬੀ ਸੱਭਿਆਚਾਰ, ਦੁਆਬੀਏ ਲੋਕ ਵੀ ਉਚਾਰ ਸਕਦੇ ਹਾਂ। ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੁਆਬੀ ਉਪਭਾਸ਼ਾ ਨਾਲੋਂ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਦੁਆਬੇ ਦੀ ਬੋਲੀ ਵਧੇਰੇ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਭੂਗੋਲਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪੰਜ ਦਰਿਆਵਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹਰ ਦੋ ਦਰਿਆਵਾਂ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਖੇਤਰ ਨੂੰ ਦੁਆਬਾ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਸੰਪਤ ਸਿੱਧੂ ਦੇ ਵੇਲੇ ਇਸ ਵਿਚ ਬਿਸਤ ਦੁਆਬ, ਬਾਰੀ ਦੁਆਬ, ਰਚਨਾ ਦੁਆਬ, ਝੱਜ ਦੁਆਬ ਅਤੇ ਸਿੰਧ-ਸਾਗਰ ਦੁਆਬ ਪੰਜ ਦੁਆਬ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਸਨ। ਪਰ ਦੁਆਬੀ ਸਤਲੁਜ-ਬਿਆਸ ਦੇ ਦਰਮਿਆਨੀ ਇਲਾਕੇ ਦੀ ਬੋਲੀ ਲਈ ਪ੍ਰਚੱਲਤ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ।

ਦੁਆਬੀ ਬਾਰੇ ਡਾ. ਗ੍ਰੀਅਰਸਨ ਨੇ ਆਪਣੇ ਮਹਾਂਗ੍ਰੰਥ 'Lingustic survay of India' ਵਿਚ ਕਈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਉਪਭਾਸ਼ਾਈ ਅਧਿਐਨ ਪੇਸ਼ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਨੂੰ ਮਾਝੀ ਤੇ ਮਲਵਈ ਦੀਆਂ ਰਲਵੀਆਂ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾਵਾਂ ਵਾਲੀ ਇਲਾਕਾਈ ਬੋਲੀ ਦੱਸ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਧੁਨੀਆਂ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਵਿਚ ਕੋਈ ਟਕਸਾਲੀ ਮਰਿਆਦਾ ਨਹੀਂ ਹੈ।