ਪਰ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਮਝਲੇ ਜਾਂ ਅੰਤਲੇ ਨਾਸਕਿਤਾ-ਸਹਿਤ 'ਵ' (ਮਾਝਾ) ਨੂੰ ਜਿੱਥੇ ਮਲਵਈ ਵਿਚ 'ਮ' ਉਚਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਵੇਂ-ਇਮੇਂ, ਕਿਮੇਂ, ਤਿਮੇਂ (ਮਾਝੀ-ਇਵੇਂ, ਕਿਵੇਂ, ਤਿਵੇਂ, ਜਿਵੇਂ) ਉੱਥੇ ਦੁਆਬੀ ਵਿਚ ਵੱਖਰੇ ਸ਼ਬਦ ਹੀ ਹਨ-ਇੱਦਾਂ, ਕਿੱਦਾਂ, ਜਿੱਦਾਂ, ਉੱਦਾਂ।

ਦੁਆਬੀ ਵਿਚ ਦੰਤੀ ਪਾਰਸ਼ਵਿਕ ਵਿਅੰਜਨ ਧੁਨੀ/ਲ/ ਅਤੇ ਉਲਟਜੀਭੀ ਪਾਰਸ਼ਵਿਕ ਵਿਅੰਜਨ ਧੁਨੀ/ਲ/ਆਪਸ ਵਿਚ ਅੰਤਰ-ਵਟਾਂਦਰਾ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈਆਂ ਸਥਿਤੀਆਂ ਵਿਚ ਦੋਵੇਂ ਵਿਰੋਧ ਵੀ ਸਿਰਜਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਲਈ ਲ ਅਤੇ 'ਲ' ਦੋ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਧੁਨੀਮ ਹਨ।

2. ਹਾਨੀ ਪੂਰਤੀ:

ਦੁਆਬੀ ਦੇ ਉਚਾਰਨ ਵਿਧਾਨ ਅਨੁਸਾਰ ਮਾਝੀ ਤੇ ਮਲਵਈ ਦੇ ਉ-ਅੰਤਕ/ ਓ-ਅੰਤਕ ਕੁਝ ਸ਼ਬਦ ਜਿਵੇਂ ਘਿਉ/ਘਿਓ, ਪਿਓ, ਦਿਉ/ਦਿਓ ਵਿਚਲੇ ਉ/ਓ ਡਿੱਗ ਪੈਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਹਾਨੀ ਪੂਰਤੀ ਦੇ ਨੇਮ ਵਜੋਂ ਦੀਰਘ/ਏ/ਦਾ ਵਿਕਲਪੀ ਵਾਧਾ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਫਲਸਰੂਪ ਘੇ, ਪੇ, ਦੇ ਉਚਾਰੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

3. ‘ਰ’ -ਲੋਪ

ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਮੱਧਵਰਤੀ ਜਾਂ ਅੰਤਮ 'ਰ' ਨੂੰ ਲੋਪ ਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿਚ ਦੁਆਬੀ, ਮਲਵਈ ਨਾਲ ਮਿਲਦੀ ਹੈ, ਪਰ ਮਾਝੀ ਵਿਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿਚਲਾ 'ਰ' ਕਾਇਮ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।

 

 

ਪੰਜਾਬੀ ਦੀਆਂ ਉਪਭਾਸ਼ਾਵਾਂ ਦੀ ਵਰਤਮਾਨ ਸਥਿਤੀ

ਯੂ.ਜੀ.ਸੀ. ਦੇ ਸਹਿਯੋਗ ਨਾਲ ਇਕ ਰੋਜ਼ਾ ਰਾਸ਼ਟਰੀ ਸੈਮੀਨਾਰ

28 ਅਗਸਤ 2015

 

 

ਪੈਟਰਨ: ਡਾ. ਸਾਹਿਬ ਸਿੰਘ (ਪ੍ਰਿੰਸੀਪਲ)

ਮੁੱਖ ਸੰਪਾਦਕ: ਪ੍ਰੋ. ਦਵਿੰਦਰ ਸਿੰਘ

ਸੰਪਾਦਕ: ਪ੍ਰੋ. ਗੁਲਬਹਾਰ ਸਿੰਘ