ਇਹ ਦੋਨਾਂ ਪ੍ਰਕਾਰਾਂ ਦਾ ਉਦਾਹਰਣ ਹੈ । ਸ਼ਬਦ ਨੂੰ ਤੋੜ ਜੋੜ ਕਰਕੇ ਭੀ ਤੇ ਜਿਓਂ ਦਾ ਤਿਓਂ ਰਖਕੇ ਭੀ।

 

ਹੋਰ ਭੀ :-(ਸੋਹਨੀ ਦੀ ਸੁੰਦਰਤਾ ਵਿਖੇ)

ਹੋਠ ਲਾਲ* ਉਸਦੇ ਵਾਂਗ ਲਾਲ* ਰੱਤੇ,

ਲਾਲ* ਵੇਖ ਸ਼ਰਮਾਉਂਦੇ ਲਾਲੀਆਂ ਨੂੰ ।

ਵਲਾਂ ਵਾਲੀਆਂ* ਉਸ ਦੀਆਂ ਵਾਲੀਆਂ* ਸਨ,

ਲਯਾ ਲੁਟ ਜਹਾਨ ਦਿਆਂ ਵਾਲੀਆਂ* ਨੂੰ ।।

 

*ਇਹ ਸ਼ਬਦ ਜਮਕ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਦੇ ਹਨ ।।

ਏਸ ਉਦਾਹਰਣ 'ਚ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੇ ਜਿਓਂ ਦੇ ਤਿਓਂ ਰਹਨੇ ਦੇ ਨਮੂਨੇ ਆ ਗਏ ਹਨ।

 

੮. ਬਕ੍ਰੋਕਤੀ (ਟਾਂਚ)

ਕੋਈ ਗੱਲ ਵਿਅੰਗ 'ਚ ਕਰਨੀ ਯਾ ਕਿਸੀ ਦੀ ਸਿੱਧੀ ਸਾਦੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਤੋੜ ਮਰੋੜ ਕੇ ਮਖੋਲ ’ਚ ਪਾ ਲੈਨਾ । ਵਿਅੰਗ ਦੀ ਵਿਆਖਿਆ ਅਰੰਭ 'ਚ ਈ ਕਰ ਆਏ ਹਾਂ । ਸੋ ਟਾਂਚ ਕਰਨ ਦੇ ਢੰਗ ਹਨ। (ਓ) ਵਿਅੰਗ ਚਿ, (ਅ) ਕੰਠ ਧੁਅਨੀ (Accent Emphsis) ਨਾਲ । ਉਦਾਹਰਣ :-

ਹੀਰਿਆਂ ਤੇ ਜਵਾਹਰਾਤ ਦਾ ਇੱਕ ਬਿਓਪਾਰੀ ਬੈਠਾ ਹੋਇਆ ਮੋਤੀਆਂ ਦਾ ਹਾਰ ਗੁੰਧ ਰਿਹਾ ਸੀ । ਉਹ ਦੀ ਬਾਰਾਂ ਚੌਦਾਂ ਬਰਿਹਾਂ ਦੀ ਲੜਕੀ ਆਈ, ਜਿਹੜੀ ਉਸ ਨੇ ਓਪਰੀ ਆਈ ਹੋਈ ਪਾਲੀ ਪਨਾਸੀ ਸੀ । ਲੜਕੀ ਨੇ ਇੱਕ ਮੋਤੀ ਚੁਕ ਲਯਾ ਤੇ ਬੋਲੀ 'ਅੱਬਾ ! ਅਹ ਮੋਤੀ ਮੈਂ ਲੈ ਲਵਾਂ ?' ਮੋਤੀ ਲੜਕੀ ਦੇ ਹੱਥ ਉਤੋਂ ਚੁਕ ਕੇ ਬੜੇ ਪਿਆਰ ਭਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ 'ਚ ਉਹ ਬੋਲਿਆ, ਤੂੰ ਤੇ ਆਪ ਮੇਰੇ ਘਰ ਦਾ ਮੋਤੀ ਹੈਂ । ਲੜਕੀ ਉਹਦੇ ਗਲ ਨਾਲ ਗਲਫੜੀ ਪਾ ਕੇ ਬੋਲੀ, 'ਅੱਬਾ ਮੈਨੂੰ ਪੱਥਰ ਕਿਉਂ ਬਨਾਂਦੇ ਓ ?’