ਪੰਜਵੀਂ ਮਿਸਲ ਡਲੇ ਵਾਲੇ ਸਰਦਾਰ

ਸ਼ਜਰਾ

ਡੱਲੇ ਵਾਲੀ ਮਿਸਲ ਦਾ ਕਰਤਾ ਸਰਦਾਰ ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਡਲੇ ਵਾਲੀ ਇਲਾਕਾ ਸੁਲਤਾਨਪੁਰ ਦਵਾਬਾ ਬਿਸਤ ਜਾਲੰਧਰ ਦਾ ਵਸਨੀਕ ਸੀ। ਇਸ ਦਾ ਬਾਪ ਸਰਧਾ ਰਾਮ ਖੱਤਰੀ ਦੁਕਾਨਦਾਰ ਸੀ। ੧੭੮੩ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦਾ ਮਜ਼ਬ ਕਬੂਲ ਕੀਤਾ ਤੇ ਦੇਸ਼ ਤੇ ਕੌਮ ਦੀ ਸੇਵਾ ਲਈ ਮੈਦਾਨ ਵਿੱਚ ਨਿੱਕਲ ਪਿਆ। ਆਦਮੀ ਹੋਨਹਾਰ ਤੇ ਬੜਾ ਦਿਲ ਵਾਲਾ ਸੀ, ਥੋੜ੍ਹੇ ਹੀ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇਸ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਦੇ ਜੱਥਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਕੇ ਲਾਹੌਰ, ਕਸੂਰ, ਤੇ ਜਾਲੰਧਰ ਆਦਿਕ ਇਲਾਕਿਆਂ ਦੀ ਸੋਧ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਸੂਰਮਤਾ ਵਿਖਾਈ। ਫਿਰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਜਿਹੇ ਸਰਦਾਰਾਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਆਪਣਾ ਵੱਖਰਾ ਜੱਥਾ ਬਣਾ ਲਿਆ। ਇਸ ਦੀ ਜ਼ਬਾਨ ਮਿੱਠੀ ਤੇ ਆਪ ਬੜਾ ਮਿਲਣਸਾਰ ਸੀ। ਇਸ ਕਰ ਕੇ ਇਹਦੇ ਸਾਰੇ ਮੇਲੂ ਇਸ ਤੇ ਬੜਾ ਖੁਸ਼ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ ਤੇ ਆਪਣੇ ਸਾਥੀਆਂ ਵਿੱਚ ਬੜੀ ਇੱਜ਼ਤ ਦੀ ਨਿਗਾਹ ਨਾਲ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਸੀ। ਜਵਾਨ ਮਰਦ ਤੇ ਦਲੇਰ ਅਜਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਇੱਕ ਵਾਰ ਵਿਸਾਖੀ ਦੇ ਸਮੇਂ (ਸੰਮਤ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ੧੮੦੭) ਕੇਵਲ ਡੇਢ ਸੌ ਸਵਾਰਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਜਾਲੰਧਰ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਜਾ ਵੜਿਆ, ਉੱਥੋਂ ਦੇ ਹਾਕਮ ਦੀ ਸਪਾਹ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ। ਸੈਂਕੜੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਨੂੰ ਮੌਤ ਦੇ ਘਾਟ ਉਤਾਰ ਖਾਲਸਾ ਫੌਜ ਵਿੱਚ ਜੋ ਓਹਨੀ ਦਿਨੀਂ ਕਰਤਾਰਪੁਰ ਠਹਿਰੀ ਹੋਈ ਸੀ, ਜਾ ਮਿਲਿਆ। ਉਸੇ ਦਿਨ ਤੋਂ ਖਾਲਸਾ ਜੱਥਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇਹਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੀ ਕੀਰਤੀ ਫੈਲ ਗਈ। ਦਿਨ-ਬ-ਦਿਨ ਓਹਦੀ ਤਰੱਕੀ ਦਾ ਹਾਲ ਵੇਖ ਕੇ ਹਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ, ਗੁਰਦਿਆਲ ਸਿੰਘ, ਜੈਮਲ ਸਿੰਘ ਆਦਿਕ ਓਹਦੇ ਭਾਈਬੰਦਾਂ ਨੇ ਵੀ ਅੰਮ੍ਰਿਤ ਛਕ ਲਿਆ। ਸਿੰਘ ਸਜ ਗਏ ਤੇ ਜੱਥਿਆਂ ਵਿੱਚ ਸ਼ਾਮਿਲ ਹੋ ਕੇ ਮੁਲਕ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਦਾ ਕੰਮ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।

ਇਕ ਦਿਨ ਸੰਮਤ ੧੮੦੮ ਬਿਕ੍ਰਮੀ ਨੂੰ ਇਸੇ ਗੁਲਾਬ ਸਿੰਘ ਨੇ ਐਮਨਾਬਾਦ ਤੇ ਛਾਪਾ ਮਾਰਿਆ। ਜਸਪਤਰਾਏ ਨੇ ਪਿੱਛਾ ਕੀਤਾ, ਕਿੰਤੂ ਬੜੀ ਬਹਾਦਰੀ ਨਾਲ ਨਿੱਕਲ ਆਇਆ। ਉਪਰੰਤ