ਯਾਹੂ ਜਤਨ ਕਰਿ ਹੋਤ ਛੁਟਾਰਾ ॥ (੪) ਉਆਹੂ

ਜਤਨ ਸਾਧ ਸੰਗਾਰਾ॥ (੫) ਯਾ ਉਬਰਨ ਧਾਰੈ

ਸਭੁ ਕੋਊ॥ (੬) ਉਆਹਿ ਜਪੇ ਬਿਨੁ ਉਬਰ ਨ

ਹੋਊ॥ (੭) ਯਾਹੂ ਤਰਨ ਤਾਰਨ ਸਮਰਾਥਾ ॥

(੮) ਰਾਖਿ ਲੇਹੁ ਨਿਰਗੁਨ ਨਰਨਾਥਾ॥ (੯)

ਮਨ ਬਚ ਕ੍ਰਮ ਜਿਹ ਆਪਿ ਜਨਾਈ॥ (੧੦)

ਨਾਨਕ ਤਿਹ ਮਤਿ ਪ੍ਰਗਟੀ ਆਈ ॥੪੩॥

ਅਰਥ- ੧. ਯਯੇ ਦੁਆਰਾ ਉਪਦੇਸ਼ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਜੀਵ (ਪੂਰਨਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਾਸਤੇ) ਕਈ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਜਤਨ ਕਰਦਾ ਹੈ। ੨. (ਪਰ ਇਹ ਦੱਸੋ ਕਿ ਇਹ ਜੀਵ) ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਨਾਮ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਸਿੱਧੀ (ਪੂਰਨਤਾ) ਕਿਥੋਂ ਲਵੇਗਾ ਅਥਵਾ ਕਿਵੇਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰੇਗਾ ? ੩. ਜਿਸ ਜਤਨ ਕਰਕੇ ਛੁਟਕਾਰਾ (ਭਾਵ ਮੁਕਤੀ) ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ੪. ਉਸ ਜਤਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਸਾਧ ਸੰਗਤ ਵਿਚੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। ੫. ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਤਰ ਜਾਣ ਦੀ ਇੱਛਾ ਹਰ ਕੋਈ ਕਰਦਾ ਹੈ। ੬. (ਪਰ) ਉਸ ਪ੍ਰਭੂ ਦੇ ਸਿਮਰਨ ਤੋਂ ਬਿਨਾ ਬਚਣਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ੭. (ਹੇ ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ!) ਇਸ ਸੰਸਾਰ ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਤਾਰਨ ਲਈ ਆਪ ਜਹਾਜ਼ ਵਾਂਗੂੰ ਸਮਰੱਥ ਹੋ। ੮. ਹੇ ਨਰਾਂ ਦੇ ਸੁਆਮੀ ਪ੍ਰਭੂ! ਮੈਨੂੰ ਨਿਰਗੁਣ ਨੂੰ (ਆਪਣਾ ਕਿਰਪਾ ਰੂਪੀ ਹੱਥ ਦੇ ਕੇ) ਰੱਖ ਲਵੋ। ੯. ਜਿਸ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਹੇ ਪ੍ਰਭੂ! ਆਪ ਮਨ, ਬਚਨ ਤੇ ਕਰਮ ਕਰਕੇ ਆਪਣਾ ਆਪ ਜਣਾਉਂਦੇ ਹੋ (ਭਾਵ ਸੋਝੀ ਬਖਸ਼ਦੇ ਹੋ)। ੧੦. ਸਤਿਗੁਰੂ ਜੀ ਕਥਨ ਕਰਦੇ ਹਨ ਕਿ ਉਸ ਦੀ ਬੁਧੀ ਪ੍ਰਕਾਸ਼ਮਾਨ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। (ਭਾਵ ਉਸ ਨੂੰ) ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਅਨੁਭਵ ਕਰਨ ਵਾਲੀ ਬੁਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ) ॥੪੩॥