ਅਨੂਪ ਕੌਰ ਰਾਹੀਂ ਮੈਂ ਗੁਰੂ ਕਾਲ ਦੀਆਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਾਧਾਰਨ ਇਸਤਰੀਆਂ ਦਾ ਇਕ ਸੰਕੇਤਕ ਚਿਤਰ ਚਿੱਤਰਣ ਦਾ ਵੀ ਜਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਸਿੱਖ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਅਤੇ ਮਜ਼ਲੂਮਾਂ ਦੀ ਸਮਰਥਕ ਅਤੇ ਅਤਿਆਚਾਰਾਂ ਅਤੇ ਅਨਿਆਂ ਦੀ ਵਿਰੋਧੀ ਲਹਿਰ ਸਮਝਕੇ ਸਤਿਕਾਰਦੀਆਂ ਸਨ ਅਤੇ ਦਿਲੋਂ ਉਸ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਲੋਚਾ ਕਰਦੀਆਂ ਸਨ । ਪਰ ਕੁਝ ਵਿਰਲੀਆਂ ਮਰਦਾਂ ਦਾ ਬਾਣਾ ਪਹਿਨ, ਘੋੜੇ ਉਤੇ ਕਾਠੀ ਪਾ ਅਤੇ ਹਥ ਵਿਚ ਤਲਵਾਰਾਂ ਲੈ ਕੇ ਵੀਰਾਂਗਣਾਂ ਬਣ ਯੁੱਧ-ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੁੱਦਣ ਤੋਂ ਵੀ ਸੰਕੋਚ ਨਹੀਂ ਸੀ ਕਰਦੀਆਂ।
ਕੋਈ ਵੀ ਲੇਖਕ ਆਪਣੀ ਰਚਨਾ ਦੇ ਸਰਵ-ਸੰਪੰਨ ਹੋਣ ਦਾ ਦਾਅਵਾ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦਾ, ਪਰ ਮੇਰਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ ਕਿ ਇਸ ਨਿਕੇ ਜਿਹੇ ਪਰ ਮਹੱਤਵ ਪੂਰਨ ਨਾਵਲ ਨਾਲ ਮੈਂ ਇਕ ਨਵੇਂ ਪੜੁੱਲ ਤੋਂ ਨਵੀਂ ਛਾਲ ਮਾਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ ਹੈ ।
ਹਰਨਾਮ ਦਾਸ 'ਸਾਹਿਰਾਈ'
