ਆਪਣੇ ਸੈਰ ਸਪਾਟਿਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਆਕਸਫੋਰਡ ਸਟ੍ਰੀਟ, ਸੈਂਟ ਅਤੇ ਲੋਕ ਸਾਈਡ ਵਰਗੇ ਵੱਡੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਾਪਿੰਗ ਸੈਂਟਰਾਂ ਵਿਚ ਵੀ ਜਾਂਦੇ ਰਹੇ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਥਾਵਾਂ ਦੀ ਰੌਣਕ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੂੰ ਵੇਖ ਕੇ ਮੇਰਾ ਮਿੱਤਰ ਪ੍ਰਸੰਨ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਉਸ ਨੇ 'ਲੁੱਟ' ਅਤੇ 'ਹੇਰਾਫੇਰੀ' ਵਰਗੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਨਾ ਕਰਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਆਪਣੀ ਖ਼ੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਪ੍ਰਗਟ ਕਰਨ ਲਈ ਆਖਿਆ ਸੀ, "ਮੁਨਾਰੇ ਦੇ ਮੋਹ ਵਿਚੋਂ ਸਹੂਲਤ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾ ਨੇ ਵੀ ਜਨਮ ਲਿਆ ਹੈ।" ਮੇਰਾ ਜੀਅ ਕੀਤਾ ਆਖਾਂ 'ਮੁਨਾਫ਼ੇ ਦੇ ਮੋਹ ਬਿਨਾ ਪੱਛਮੀ ਯੌਰਪ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵੀ ਪੂਰਬੀ ਬਲਾਕ ਵਾਲੀ ਹੋ ਜਾਣੀ ਸੀ; ਪਰ ਮੈਂ ਚੁੱਪ ਰਹਿਣਾ ਹੀ ਚੰਗਾ ਸਮਙਿਆ ।
ਇਕ ਦਿਨ ਵਿੰਡਜ਼ਰ ਸਫ਼ਾਰੀ ਪਾਰਕ ਵੱਲ ਜਾ ਰਹੇ ਸਾਂ ਕਿ ਰਾਹ ਵਿਚ ਪੁਲੀਸ ਦੁਆਰਾ ਰੁਟੀਨ ਚੈਕਿੰਗ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਪੁਲੀਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਵੇਖ ਕੇ ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਨੇ ਪੁੱਛਿਆ, "ਏਨੀ ਪੁਲੀਸ ਕਿਉਂ ?”
"ਤਾਂ ਜੁ ਕੰਮ ਛੇਤੀ ਨਿਬੜੇ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਵਕਤ ਜਾਇਆ ਨਾ ਹੋਵੇ।"
"ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਸਾਰੇ ਕਾਗ਼ਜ਼ ਹੈਨ ?" ਮਿੱਤਰ ਦਾ ਦੋਸੀ ਅਨੁਭਵ ਮੈਥੋਂ ਪੁੱਛ ਰਿਹਾ ਸੀ।
"ਨਹੀਂ।" ਮੇਰੇ ਉੱਤਰ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
"ਕੀ ਬਣੇਗਾ ਹੁਣ ?" ਉਸਦੀ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਅਗਿਆਤ ਵਿਚੋਂ ਉਪਜੀ ਸੀ।
"ਕਾਗਜ਼ ਪੱਤਰ ਬਹੁਤਿਆਂ ਕੋਲ ਨਹੀਂ ਇਸ ਸਮੇਂ। ਅਜਿਹੇ ਸਾਰਿਆਂ ਨੂੰ ਇਕ ਇਕ ਪਰਚੀ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਜਾਵੇਗੀ, ਜਿਸਦੀ ਮਾਰਫ਼ਤ ਉਹ ਆਪਣੇ ਲਾਗਲੇ ਥਾਣੇ ਵਿਚ ਆਪਣੇ ਡਾਕੂਮੈਂਟਸ ਵਿਖਾ ਦੇਣਗੇ।"
"ਏਥੇ ਰੁਕਣਾ ਨਹੀਂ ਪਵੇਗਾ ?"
ਆਪਣੇ ਮਿੱਤਰ ਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਦਾ ਉੱਤਰ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪੁਲੀਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੇ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆ ਕੇ ਆਖਿਆ, “ਰੁਟੀਨ ਚੈਕਿੰਗ, ਸਰ।"
"ਮੈਨੂੰ ਈਸਟ ਹੈਮ ਪੁਲੀਸ ਸਟੇਸ਼ਨ ਲਈ ਪ੍ਰੋਡਿਊਸਰ ਦੇ ਦਿਉ," ਆਖਿਆ ਜਾਣ ਉੱਤੇ ਪੁਲਿਸ ਕਰਮਚਾਰੀ ਨੇ ਅੱਧੇ ਕੁ ਮਿੰਟ ਵਿਚ ਪਰਚੀ ਮੈਨੂੰ ਫੜਾ ਦਿੱਤੀ ਅਤੇ ਅਸੀਂ ਆਪਣੇ ਰਾਹੇ ਪੈ ਗਏ। ਇਸ ਤਜਰਬੇ ਨੇ ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ ਨੂੰ ਕੁਝ ਵਧੇਰੇ ਹੀ ਗੰਭੀਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਿੱਕੀਆਂ ਨਿੱਕੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਉਸਨੂੰ ਸੋਚੀਂ ਪਾਉਣ ਲੱਗ ਪਈਆਂ। ਇਕ ਦਿਨ ਇਕ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਨਵੀਂ ਲੁੱਕ ਪਾਈ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ। ਦੂਰੋਂ ਹੀ 'ਰੋਡ ਵਰਕਸ ਅਟੈਂਡ', 'ਰੋਡ ਨੈਰੋਜ਼', 'ਨੇ ਰੋਡ ਮਾਰਕਿੰਗਜ਼', 'ਲੂਜ਼ ਚਿਪਿੰਗ', 'ਰਖ਼ ਸਰਵਿਸ' ਅਤੇ 'ਰੈਂਪ' ਆਦਿਕ ਦੇ ਬੋਰਡ ਦਿੱਸਣੇ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਏ। ਸੜਕ ਵਿਚ ਪੁੱਟੀ ਹੋਈ ਥਾਂ ਦੁਆਲੇ ਵਧੀਆ ਜੰਗਲਾ ਬਣਾਉਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਲੋੜੋਂ ਬਹੁਤੀਆਂ ਬੱਤੀਆਂ ਜਗਾ ਕੇ ਸੜਕ ਵਰਤਣ ਵਾਲਿਆਂ ਨੂੰ ਸਾਵਧਾਨ ਕਰਨ ਦੇ ਯਤਨਾਂ ਦੀ ਭਰਮਾਰ ਦਿਸ ਪਈ। ਸਭ ਕੁਝ ਵੇਖ ਕੇ ਮੇਰੇ ਮਿੱਤਰ
