ਨਾਲ ਨਾ ਕਰਿਓ। ਮੁੰਡਾ ਘਰੇ ਬੈਠਾ, ਵੱਲਾ ਸਵੱਲਾ ਬੋਲ੍ਹ। ਅੱਗੇ ਤੁਹਾਡੀ ਆਪਣੀ ਮਰਜ਼ੀ।"

ਅਸੀਂ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਉੱਤੋਂ ਹੀ ਪਰਤ ਆਏ।

ਭਾਰੇ ਦਿਲ ਨਾਲ ਮੈਂ ਕੁਸਮ ਦੇ ਮਾਤਾ ਪਿਤਾ ਨਾਲ ਟੈਲੀਫੋਨ ਉੱਤੇ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਭਰੀ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਆਖਿਆ, "ਬੇਟੀ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਭੇਜ ਦਿਉ। ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਦਸ ਵਜੇ ਏਅਰ ਇੰਡੀਆ ਰਾਹੀਂ ਕੁਸੁਮ ਨੇ ਵਾਪਸ ਜਾਣਾ ਸੀ । ਉਸ ਦਾ ਸਾਮਾਨ ਬੰਨ੍ਹ ਕੇ ਤਿਆਰੀ ਕਰ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਉਪਰ ਵਾਲੇ ਕਮਰੇ ਵਿਚ ਬੈਠੀ ਉਹ ਨਿੱਕੀਆਂ ਮੋਟੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਸਾਂਭ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਡ੍ਰਾਇੰਗ ਰੂਮ ਵਿਚ ਬੈਠਾ ਸਾਂ। ਸ਼ਾਮ ਦਾ ਵੇਲਾ ਸੀ: ਬਿੱਲ ਆਇਆ। ਉਹ ਸਾਧਾਰਣ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤਾ ਖ਼ੁਸ਼ ਸੀ। ਆਉਂਦਿਆਂ ਹੀ ਬੋਲਿਆ, "ਸਿੰਘ, ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾ; ਤੇਰਾ ਧੜਾਕਾ ਕੱਢਣ ਲੱਗਾ ਹਾਂ ਮੈਂ। ਇਹ ਗੱਲ ਅਜੀਬ ਜਿਹੀ ਨਹੀਂ ਲੱਗਦੀ ਕਿ ਛੋਟੀ ਭੈਣ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੋਵੇ ਅਤੇ ਵੱਡਾ ਭਰਾ ਕੰਵਾਰਾ ਬੈਠਾ ਹੋਵੇ। ਜਦੋਂ ਮੈਂ ਜੇਨ ਨੂੰ ਕੁਸੁਮ ਦੇ ਵਿਆਹ ਬਾਰੇ ਦੱਸਿਆ ਤਾਂ ਉਸਨੇ ਆਖਿਆ ਕਿ ਭਾਰਤੀ ਵਿਆਹਾਂ ਵਿਚ ਭਰਜਾਈਆਂ ਦਾ ਵੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਰੋਲ ਹੁੰਦਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਅਸਾਂ ਕੁਸੁਮ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦਾ ਇਰਾਦਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ। ਕੱਲ ਸਨਿਚਰਵਾਰ ਸਵੇਰੇ ਸਾਢੇ ਦਸ ਵਜੇ ਨਿਊ ਹੈਮ ਰਜਿਸਟਰੀ ਆਫ਼ਿਸ ਵਿਚ ਮੇਰਾ ਅਤੇ ਜੋਨ ਦਾ ਵਿਆਹ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਜੇਨ ਇਹ ਵੀ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਅਸੀਂ ਚਾਰੇ ਹਨੀਮੂਨ ਲਈ ਭਾਰਤ ਜਾਈਏ: ਨਾਲੇ ਅਗਲੇ ਸਾਲ ਜਦੋਂ ਕੁਸੂਮ ਮੈਰਾਥਨ ਦੌੜੇਗੀ, ਜੇਨ ਵੀ ਵੀਲ ਚੇਅਰ ਮੈਰਾਥਨ ਵਿਚ ਹਿੱਸਾ ਲੈਣ ਬਾਰੇ ਸੋਚ ਰਹੀ ਹੈ। ਕੱਲ ਰਜਿਸਟਰੀ ਆਫ਼ਿਸ ਜਾਣ ਲਈ ਤਿਆਰ ਰਵੀਂ।"

ਘਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਜੀਅ ਵੱਲੋਂ ਕਿਸੇ ਚਾਅ ਦਾ ਵਿਖਾਲਾ ਨਾ ਪਾਇਆ ਜਾਣ ਕਾਰਟ ਬਿੱਲ ਕੁਝ ਹੈਰਾਨ ਜਿਹਾ ਹੋ ਕੇ ਇਧਰ ਉਧਰ ਵੇਖਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਉਸਦੀ ਨਜ਼ਰ ਕੁਸੁਮ ਉੱਤੇ ਪਈ। ਉਹ ਪੌੜੀਆਂ ਉਤਰਦੀ ਆਉਂਦੀ ਅਧਵਾਟੇ ਖਲੋ ਕੇ ਬਿੱਲ ਦੀ ਗੱਲ ਸੁਣ ਰਹੀ ਸੀ। ਮੈਂਬਿੱਲ ਨੂੰ ਦੱਸਿਆ, “ਬਿੱਲ, ਕੁਸੂਮ ਦੇ ਮੰਗੇਤਰ ਨੇ ਕਸੂਮ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ। ਕੁਸੁਮ ਕੱਲ ਦਸ ਵਜੇ ਦੀ ਫਲਾਈਟ ਉੱਤੇ ਵਾਪਸ ਦਿੱਲੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।"

ਬਿੱਲ ਉਦਾਸ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਸਦੇ ਚਾਵਾਂ ਦਾ ਰੇਤਲਾ ਘਰ ਢਹਿ ਗਿਆ। ਦਮ ਰੋੜਦਾ ਹੋਇਆ ਭ੍ਰਾਤਰੀ-ਭਾਵ ਅਤੇ ਦੌੜਨ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਜੀਵਨ ਦੀ ਮੈਰਾਥਨ ਵਿਚੋਂ ਹਾਰੀ ਹੋਈ ਭੈਣ ਇਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਸਨਮੁਖ ਖੜੇ ਸਨ। ਮੈਨੂੰ ਇਹ ਦੱਸਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਾ ਪਈ ਕਿ ਬਿੱਲ ਨੂੰ ਉਸ ਮੌਕੇ ਉੱਤੇ ਕੀ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਆਪਣਾ ਸੱਜਾ ਹੱਥ ਕੁਸੂਮ ਦੇ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਰੱਖਿਆ ਅਤੇ ਖੱਬੇ ਹੱਥ ਨਾਲ ਆਪਣੀਆਂਅੱਖਾਂ ਦੇ ਬੂਹੇ ਬੰਦ ਕਰਨ ਦਾ ਜਤਨ ਕੀਤਾ, ਪਰ ਦੋ ਹੰਝੂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਬਾਹਰ ਆ ਚੁੱਕੇ ਸਨ।