ਲੱਭੂ ਰਾਮ

ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਹੁਣ ਤਕ ਜਿਸ ਜੀਵਨ ਦੀ ਗੋਦ ਵਿਚ ਮੈਂ ਲੇਟਿਆ ਹਾਂ: ਜਿਸ ਜੀਵਨ ਦੇ ਕੰਧਾੜੇ ਮੈਂ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹਾਂ; ਜਿਸ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਮੈਂ ਖੇਡਿਆ ਹਾ: ਜਿਸ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਸਾਂਝਾਂ ਅਤੇ ਸੁੰਦਰਤਾਵਾਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਮਾਣਿਆ ਹੈ; ਅਤੇ ਜਿਸ ਜੀਵਨ ਦੀਆਂ ਕਠਨਾਈਆਂ ਨੂੰ ਮੈਂ ਬਾਗਿਆ ਹੈ: ਉਹ ਜੀਵਨ ਨਾ ਅਸਾਧਾਰਣ ਸੀ ਨਾ ਮਹਾਨ। ਮਹਾਨਤਾ ਅਤੇ ਅਸਾਧਾਰਣਤਾ ਨਾਲ ਜਦੋਂ ਵੀ ਮੇਰਾ ਵਾਹ ਪਿਆ ਹੈ, ਮੈਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸਾਧਾਰਣਤਾ ਦੇ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਕੋਣ ਤੋਂ ਹੀ ਵੇਖਿਆ ਹੈ। ਤਾਜ ਮਹੱਲ ਦੀ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਇਮਾਰਡ ਦੀ ਅਸਾਧਾਰਣ ਸੁੰਦਰਤਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਲੀਹਾਂ ਉੱਤੇ ਉੱਸਰੀ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਚੇਤਾ ਰੱਖਣਾ ਮੈਂ ਸਦਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਸਮਝਿਆ ਹੈ। ਅਸਾਧਾਰਣ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਆਪਣੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿਕਰ ਕਰਦੇ ਹਨ; ਮੇਰਾ ਜੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਬੁਨਿਆਦਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਅਰਣੇ ਨੂੰ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਣਦਿੱਸਦੇ ਸਹਾਰੇ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਦੇ ਮਹਾਂ-ਮੰਦਰ ' ਉਸਰਦੇ ਆਏ ਹਨ।

ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ ਨਿੱਕਾ ਜਿਹਾ ਸ਼ਹਿਰ ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਇਕ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਾਜ਼ਾਰ। ਬਾਜ਼ਾਰ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਅੱਧ ਕੁ ਮੀਲ ਲੰਮੀ ਤੰਗ ਜਿਹੀ ਗਲੀ ਹੈ ਇਹ। ਇਸ ਬਾਜ਼ਾਰ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਲਈ ਇਸ ਦੇ ਦੱਖਣੀ ਸਿਰੇ ਉੱਤੇ ਇਕ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹੈ, ਜਿਸਨੂੰ ਕਬੂਤਰੀ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੀ ਛੱਤ ਵਿਚ ਵੱਸਦੇ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨੇ ਇਸਨੂੰ ਇਹ ਨਾਂ ਦਿੱਤਾ ਹੋਵੇਗਾ। ਜੇ ਇਹ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੱਡੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਆਲੀਸ਼ਾਨ ਦਰਵਾਜ਼ਾ ਹੁੰਦਾ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦੀ ਮਿਲ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੋਂ ਇਸਦਾ ਨਾਂ ਕਿਸੇ ਦੇਸ਼-ਭਗਤ ਦੇ ਨਾਂ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਣ ਕਰਕੇ ਕਬੂਤਰਾਂ ਦੀ ਹੱਕ-ਤਲਫ਼ੀ ਹੋ ਜਾਣੀ ਸੀ। ਇਸ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਦੀ ਸਾਧਾਰਣਤਾ ਨੇ ਕਬੂਤਰਾਂ ਨਾਲ ਬੇ-ਇਨਸਾਫ਼ੀ ਨਹੀਂ ਹੋਣ ਦਿੱਤੀ।

ਅੱਜ ਕੱਲ ਇਸ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਸਾਹਮਣੇ ਬਹੁਤ ਗਹਿਮਾ-ਗਹਿਮ ਹੋ ਗਈ ਹੈ; ਜਦੋ ਮੈਂ ਖ਼ਾਲਸਾ ਹਾਈ ਸਕੂਲ, ਗੁਰਦਾਸਪੁਰ, ਪੰਜਵੀਂ ਜਮਾਤੇ ਦਾਮਲ ਹੋਇਆ ਸਾਂ, ਉਦੋਂ ਇਉਂ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਇਸ ਦਰਵਾਜ਼ੇ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੱਜੇ ਪਾਸੇ ਪੰਜ ਸੱਤ ਦੁਕਾਨਾਂ ਵੇਖਣ ਵਿਚ ਆਉਂਦੀਆਂ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਦੋ ਦੁਕਾਨਾਂ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਉਚੇਚਾ ਸੰਬੰਧ ਸੀ। ਇਕ ਸੀ ਬਾਬਾ ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਛੋਲਿਆਂ ਵਾਲੇ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਉਸਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਲੱਭੂ ਰਾਮ ਹਲਵਾਈ ਦੀ ਦੁਕਾਨ।

ਲੰਮੇ ਦਾਹੜੇ ਅਤੇ ਭਰਵੇਂ ਸਰੀਰ ਵਾਲੇ ਬਾਬਾ ਲਛਮਣ ਸਿੰਘ ਜੀ ਵਰਣ ਵਜੋਂ