ਆਪਣੀ ਗੱਲ ਸੁਣਾ ਕੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਮਿੱਠਾ ਮਿੱਠਾ ਮੁਸਕਰਾਉਣ ਲੱਗ ਪਏ। ਮੇਰਾ ਖੱਬਾ ਹੱਥ ਮੇਰੇ ਸੱਜੇ ਮੋਢੇ ਉੱਤੇ ਜਾ ਟਿਕਿਆ। ਮੇਰੇ ਮਨ ਦੀ ਹਾਲਤ ਨੂੰ ਜਾਣ ਕੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਆਖਿਆ, "ਪੀੜ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਮੋਢਿਆਂ ਨੂੰ ਹੁੰਦੀ ਹੈ; ਤੂੰ ਕਿਉਂ ਚਿੰਤਾ ਵਿਚ ਪੈ ਗਿਆ ?" ਮੈਂ ਸੋਚ ਹੀ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਕਿ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦਾ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੀ ਦੁਕਾਨ ਉੱਤੋਂ ਉੱਠ ਕੇ ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਲਈ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਲ ਆਇਆ। ਹੱਸਮੁਖ ਪਿਤਾ ਦਾ ਹੱਸਮੁਖ ਪੁੱਤਰ ਥੋੜਾ ਜਿਹਾ ਬਥਲਾਉਂਦਾ ਸੀ ਅਤੇ ਥਥਲਾਉਣ ਨਾਲੋਂ ਬਹੁਤਾ ਮੁਸਕਰਾਉਂਦਾ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਆ ਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਮਸਕਾਰਨ ਲਈ ਜਾਂ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂ, ਜ਼ਰਾ ਕੁ ਬਬਲਾ ਕੇ ਆਖਿਆ, "ਰਾਧੇ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨਾ।"
ਅੱਗੋਂ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੇ ਮਿੱਤਰਤਾ ਦੇ ਸੁਰ ਵਿਚ ਆਖਿਆ, "ਕਿੰਨ ਰਾਹ ਰੋਕ ਲਿਆ ਤੇਰਾ ?"
ਪਿਤਾ-ਪੁੱਤਰ ਵਿਚ ਕੋਈ ਗੱਲ ਹੋਈ ਅਤੇ ਪੁੱਤਰ ਆਪਣੀ ਦੁਕਾਨ ਵੱਲ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਕਿੰਨਾ ਸੁਹਣਾ ਸੰਬੰਧ ਸੀ ਪਿਤਾ ਪੁੱਤਰ ਵਿਚ; ਆਪਣੀ ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਕਿਨੇ ਖ਼ੁਸ਼ ਸਨ ਉਹ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਾਰੋਬਾਰ ਬਹੁਤ ਵੱਡੇ ਨਹੀਂ ਸਨ। ਪੁੱਤਰ ਦਰਜ਼ੀ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਸੀ। ਨਿੱਕੀ ਜਿਹੀ ਦੁਕਾਨ ਵਿਚ ਛੋਟੇ ਜਿਹੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਮੁੰਡੇ ਨਾਲ ਬੈਠ ਕੇ ਕੱਪੜੇ ਸਿਊਣ ਅਤੇ ਆਏ ਗਾਹਕ ਨਾਲ ਮਿੱਠਾ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਉਸਨੂੰ ਜੇ ਕੋਈ ਕੰਮ ਸੀ ਤਾਂ ਸਿਰਫ਼ ਮਿੰਨਾ ਮਿੰਨ੍ਹਾ ਮੁਸਕਰਾਉਣ ਦਾ।
ਇਉਂ ਲੱਗਦਾ ਸੀ ਕਿ ਬਾਬਾ ਜੀ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਕੋਈ ਗਿਲਾ ਸ਼ਿਕਵਾ ਨਹੀਂ ਸੀ; ਦੁਨੀਆਂ ਨਾਲ ਕਿਸੇ ਅਪਣੱਤ ਦੇ ਅਹਿਸਾਸ ਨਾਲ ਭਰਪੂਰ ਸਨ ਉਹ; ਅਤੇ ਉਸ ਅਹਿਸਾਸ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿਚਲੀ ਸਾਰੀ ਕੁੜੱਤਣ ਚੂਸ ਲਈ ਸੀ; ਬਾਕੀ ਬਚੀ ਸੀ ਮਿਠਾਸ ਅਤੇ ਮੁਸਕਰਾਹਟ।
ਬਾਬਾ ਜੀ ਦੀ ਦੁਕਾਨ ਦੇ ਨਾਲ ਲੱਗਦੀ ਦੁਕਾਨ ਲੱਭੂ ਰਾਮ ਹਲਵਾਈ ਦੀ ਸੀ; ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਜਾਈ ਹੋਈ, ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰੀ ਅਤੇ ਬਹੁਤ ਵੱਡੀ। ਚਾਂਦੀ ਦੇ ਵਰਕਾਂ ਨਾਲ ਸਜਾਈਆਂ ਹੋਈਆਂ ਮਠਿਆਈਆਂ ਨਾਲ ਭਰੇ ਹੋਏ ਥਾਲਾਂ ਦੀਆਂ ਉੱਚੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਟੀਂਡਾਂ ਵਿਚ ਬੈਠੇ ਲੱਭ ਰਾਮ ਨੂੰ ਲੱਭਣਾ ਔਖਾ ਹੁੰਦਾ ਸੀ। ਗਾਹਕੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਕਮਾਈ ਵੀ, ਪਰ ਇਸਦਾ ਉਦੋਂ ਉਸਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਉਸਨੇ ਦੁਕਾਨ ਵਿਚ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲਈ ਦੋ ਤਿੰਨ ਨੌਕਰ ਰੱਖੋ ਹੋਏ ਸਨ।
ਖ਼ਾਲਸਾ ਸਕੂਲ ਵਿਚ ਦਾਖ਼ਲ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋ ਤਿੰਨ ਮਹੀਨਿਆਂ ਪਿੱਛੋਂ ਅਸੀਂ, ਸਾਰੇ ਪੇਂਡੂ ਮੁੰਡੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਤੌਰ ਤਰੀਕਿਆਂ ਤੋਂ ਜਾਣੂੰ ਹੋ ਗਏ। ਖ਼ੁਦਮੁਖ਼ਤਾਰੀ ਨਾਲ ਪੈਸੇ ਪਰਚਣ
