

ਕਈ ਕਿਤਾਬਾਂ (ਅੰਜੀਲ, ਕੁਰਾਨ ਆਦਿ) ਰਚ ਦਿੱਤੀਆਂ। ਇੰਝ ਇੱਕ ਕੁਦਰਤ ਤੋਂ ਏਡਾ ਵੱਡਾ ਪਾਸਾਰਾ ਹੋ ਗਿਆ।
ਚਾਰਿ ਜੁਗਿ ਕਰਿ ਥਾਪਨਾ ਸਤਿਜੁਗ ਤ੍ਰੇਤਾ ਦੁਆਪਰੁ ਸਾਜੇ॥
ਚਉਥਾ ਕਲਿਜੁਗੁ ਥਾਪਿਆ ਚਾਰਿ ਵਰਨਿ ਚਾਰੋਂ ਕੇ ਰਾਜੇ ॥
ਬ੍ਰਹਮਣ ਛਤ੍ਰੀ ਵੈਸ ਸੂਦ ਜੁਗ ਜੁਗ ਏਕੋ ਵਰਨ ਬਿਰਾਜੇ॥
ਸਤਿਜੁਗਿ ਹੰਸ ਅਉਤਾਰੁ ਧਰਿ ਸੋਹੰ ਬ੍ਰਹਮੁ ਨ ਦੂਜਾ ਪਾਜੇ॥
ਏਕੋ ਬ੍ਰਹਮੁ ਵਖਾਣੀਐ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਤੇ ਬੇਮੁਹਤਾਜੇ ॥
ਕਰਨਿ ਤਪਸਿਆ ਬਨਿ ਵਿਖੇ ਵਖਤ ਗੁਜਾਰਨਿ ਪਿੰਨੀ ਸਾਗੇ॥
ਲਖ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਆਰਜਾ ਕੋਠੇ ਕੋਟਿ ਨ ਮੰਦਿਰ ਸਾਜੇ॥
ਇੱਕ ਬਿਨਸੈ ਇੱਕ ਅਸਥਿਰੁ ਗਾਜੇ ॥੫॥
ਪਦ ਅਰਥ- ਥਾਪਨਾ-ਸਥਾਪਤ ਕਰਨਾ। ਥਾਪਿਆ-ਬਨਾਇਆ। ਪਾਜੇ-ਪਾਖੰਡ। ਆਰਜਾ-ਉਮਰ। ਬੇਹਮੁਹਤਾਜੇ-ਬੇਪਰਵਾਹ।
ਵਿਆਖਿਆ- ਅਕਾਲ ਪੁਰਖ ਨੇ ਫਿਰ ਚਾਰ ਯੁੱਗਾਂ ਦੀ ਸਥਾਪਨਾ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਤਿਜੁੱਗ, ਤਰੇਤਾ, ਦੁਆਪਰ ਅਤੇ ਕਲਿਜੁਗ ਨਾਮ ਰੱਖੇ। ਚਾਰੇ ਯੁਗਾਂ ਵਿਚ ਜਿਸ ਜਿਸ ਵਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਧਾਨਤਾ ਰਹੀ, ਉਸੇ ਵਰਨ ਦੇ ਰਾਜੇ ਵੀ ਸਥਾਪਤ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਬ੍ਰਾਹਮਣ, ਖੱਤਰੀ, ਵੈਸ਼ ਅਤੇ ਸ਼ੂਦਰ ਚਾਰੇ ਵਰਨਾਂ ਦੇ ਅਲੱਗ-ਅਲੱਗ ਨਾਮ ਅਤੇ ਜੁਗ ਜੁਗ ਵਿਚ ਇੱਕ-ਇੱਕ ਵਰਨ ਦੀ ਬਹੁਲਤਾ ਬਿਰਾਜਦੀ ਸੀ। ਸਤਿਯੁਗ ਵਿਚ ਹੰਸ ਅਵਤਾਰ ਧਾਰ ਕੇ 'ਸੋਹੰ ਬ੍ਰਹਮੁ' ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਵਾਇਆ। ਇਸ ਯੁੱਗ ਵਿਚ ਲੋਕੀਂ ਮੋਹ ਮਾਇਆ ਤੋਂ ਬੇਮੁਹਤਾਜ ਹੋ ਕੇ ਇੱਕੋ ਬ੍ਰਹਮ ਦਾ ਜਾਪ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਲੋਕੀ ਬਨਾਂ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਤਪੱਸਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ । ਸਾਗ ਦੀ ਪਿੰਨੀ ਅਤੇ ਕੰਦਮੂਲ ਖਾ ਕੇ ਵਕਤ ਗੁਜਾਰਦੇ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਉਮਰ ਲੱਖਾਂ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਦੀ ਹੁੰਦੀ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ ਮਕਾਨ, ਕਿਲ੍ਹੇ ਅਤੇ ਮੰਦਰ ਨਹੀਂ ਬਣਾਉਂਦੇ ਸਨ। ਇੱਕ ਪਾਸੇ ਲੋਕ ਮਰਦੇ ਸਨ ਪਰ ਦੂਜੇ ਪਾਸੇ ਪਰਮਾਤਮਾ ਅਬਿਨਾਸੀ ਰਹਿੰਦਾ ਸੀ।
ਤ੍ਰੇਤੇ ਛਤ੍ਰੀ ਰੂਪ ਧਰਿ ਸੂਰਜ ਬੰਸੀ ਵਡਿ ਅਵਤਾਰਾ॥
ਨਉ ਹਿਸੇ ਗਈ ਆਰਜਾ ਮਾਇਆ ਮੋਹੁ ਅਹੰਕਾਰੁ ਪਸਾਰਾ॥
ਦੁਆਪਰਿ ਜਾਦਵ ਵੇਸ ਕਰਿ ਜੁਗਿ ਜੁਗਿ ਅਉਧ ਘਟੈ ਆਚਾਰਾ॥
ਰਿਗਬੇਦ ਮਹਿ ਬ੍ਰਹਮ ਕ੍ਰਿਤਿ ਪੂਰਬ ਮੁਖਿ ਸੁਭ ਕਰਮ ਬਿਚਾਰਾ॥
ਖਤ੍ਰੀ ਥਾਪੇ ਜੁਜਰੁ ਵੇਦਿ ਦਖਣ ਮੁਖਿ ਬਹੁ ਦਾਨ ਦਾਤਾਰਾ॥
ਵੈਸੋਂ ਥਾਪਿਆ ਸਿਆਮ ਵੇਦੁ ਪਛਮ ਮੁਖਿ ਕਰਿ ਸੀਸੁ ਨਿਵਾਰਾ॥
ਰਿਗਿ ਨੀਲੰਬਰਿ ਜੁਜਰ ਪੀਤ ਸੇਤੰਬਰ ਕਰਿ ਸਿਆਮ ਸੁਧਾਰਾ॥
ਤ੍ਰਿਹੁ ਜੁਗੀਂ ਤ੍ਰੈ ਧਰਮ ਉਚਾਰਾ॥੬॥
ਪਦ-ਅਰਥ- ਅਉਧ-ਉਮਰ। ਵੈਸੇ-ਵੈਸ਼ ਤੋਂ। ਨੀਲੰਬਰ-ਨੀਲੇ ਕੱਪੜੇ। ਪਤਿ- ਪੀਲੇ ਕੱਪੜੇ। ਸ੍ਵੈਤੰਬਰ-ਚਿੱਟੇ ਕੱਪੜੇ।