4)ਬਾਝ ਗੁਰੂ ਡੁਬਾ ਸੰਸਾਰਾ

5)ਅਉਸਰ ਚੁਕਾ ਹਥ ਨ ਆਵੈ

6) ਜਗ ਆਇਆ ਸਭ ਕੋਈ ਮਰਸੀ

7) ਗੋਬਿੰਦ ਭਾਉ ਭਗਤਿ ਕਾ ਭੁਖਾ

8) ਇਸ਼ਕ ਮੁਸ਼ਕ ਕਿਉ ਲੁਕੈ ਲੁਕਾਯਾ

9) ਰਜ ਨ ਕੋਈ ਜੀਵਿਆ ਕੂੜੇ ਭਰਵਾਸੇ

10) ਥੋਮ ਨ ਵਾਸੁ ਕਥੂਰੀ ਆਵੈ

11) ਜਿਉ ਸਾਗਰ ਵਿਚਿ ਗੰਗ ਸਮਾਈ॥

12) ਉਲਟਾ ਖੇਲੁ ਖਸੰਮ ਦਾ ਉਲਟੀ ਗੰਗ ਸਮੁੰਦੁ ਸਮਾਵੈ॥

ਕਲਿ ਆਈ ਕੁਤੇ ਮੁਹੀ ਖਾਜ ਹੋਇਆ ਮੁਰਦਾਰ ਗੁਸਾਈ॥

ਰਾਜੇ ਪਾਪ ਕਮਾਂਵਦੇ ਉਲਟੀ ਵਾੜ ਖੇਤ ਕਉ ਖਾਈ॥

ਪਰਜਾ ਅੰਧੀ ਗਿਆਨ ਬਿਨੁ ਕੂੜ ਕੁਸਤੁ ਮੁਖਹੁ ਅਲਾਈ॥

ਚੇਲੇ ਸਾਜ ਵਜਾਇੰਦੇ ਨਚਨਿ ਗੁਰੂ ਬਹੁਤੁ ਬਿਧਿ ਭਾਈ।॥

ਚੇਲੇ ਬੈਠਨਿ ਘਰਾਂ ਵਿਚਿ ਗੁਰਿ ਉਠਿ ਘਰੀਂ ਤਿਨਾੜੇ ਜਾਈ॥

ਕਾਜੀ ਹੋਏ ਰਿਸ਼ਵਤੀ ਵਢੀ ਲੈ ਕੇ ਹਕੁ ਗਵਾਈ॥

ਇਸਤ੍ਰੀ ਪੁਰਖੈ ਦਾਮਿ ਹਿਤੁ ਭਾਵੈ ਆਇ ਕਿਥਾਉਂ ਜਾਈ

ਵਰਤਿਆ ਪਾਪੁ ਸਭਸਿ ਜਗਿ ਮਾਂਹੀ॥ ੩੦॥

ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਨੂੰ ਰੂਪਕ ਪੱਖੋਂ ਨਿਰਖ ਪਰਖ ਕੇ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਉਹ ਤੋਲ ਤੁਕਾਂਤ ਨੂੰ ਭਲੀ ਭਾਂਤ ਜਾਣਦਾ ਸੀ। ਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਰਵਾਨਗੀ ਅਤੇ ਸੰਗੀਤਕ ਪੁਖਤਗੀ ਉਭਾਰਨ ਲਈ ਉਸ ਨੇ ਇੱਕ ਵਾਰ (ਤੀਸਰੀ ਵਾਰ) ਦੀਆਂ ਤਿੰਨ ਪਉੜੀਆਂ (ਦੂਜੀ, ਦਸਵੀਂ, ਤੇਰਵੀਂ) ਵਿਚ ਕਾਫ਼ੀਏ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਰਦੀਫ਼ ਵੀ ਵਰਤੀ ਹੈ ਜੋ ਮੱਧਕਾਲ ਦੇ ਵਾਰਕਾਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਾਰਾਂ ਵਿਚ ਸ਼ਾਇਦ ਨਾ ਹੋਣ ਦੇ ਬਰਾਬਰ ਹੈ

— -ਗੁਰ ਮੂਰਤਿ ਕਰਿ ਧਿਆਨ ਸਦਾ ਹਜੂਰ ਹੈ।

ਗੁਰਮੁਖਿ ਸਬਦੁ ਗਿਆਨੁ ਨੇੜਿ ਨ ਦੂਰਿ ਹੈ। (੩/੧੦)

ਉਪਰੋਕਤ ਚਰਚਾ ਨੂੰ ਸਮੇਟਦੇ ਹੋਏ ਅਸੀਂ ਕਹਿ ਸਕਦੇ ਹਾਂ ਕਿ ਪੰਜਾਬੀ ਵਾਰ ਸਾਹਿੱਤ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਭਾਈ ਗੁਰਦਾਸ ਦਾ ਉਹ ਸਥਾਨ ਹੈ ਜੋ ਤਾਰਿਆਂ ਵਿਚ ਚੰਨ ਦਾ। ਪੰਜਾਬੀ ਮਾਂ ਬੋਲੀ ਦਾ ਨਿਰਮਾਤਾ, ਉਸੱਰਈਆ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਉਹ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਾ ਭਾਸ਼ਾ ਵਿਗਿਆਨੀ ਵੀ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਕੀ ਅਧਿਆਤਮਿਕ ਤੇ ਕੀ ਦੁਨਿਆਵੀ ਤਕਰੀਬਨ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਸਾਰੇ ਚਲੰਤ ਵਿਸ਼ੇ ਉਸ ਦੇ ਵਾਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿਚ ਵਿਖਾਈ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਸਮਕਾਲੀ ਦਸ਼ਾ, ਇਤਿਹਾਸ 'ਚ ਅਣਗੋਲੇ ਨਾਇੱਕ, ਸਮਾਜਿਕ ਸਰੋਕਾਰ, ਸਦਾਚਾਰਕ ਮਰਿਆਦਾ, ਨਿਮਰਤਾ, ਸ਼ੁਭ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਮਿਥਕ ਸਰੋਤਾਂ 'ਚੋਂ ਨਿਕਲੀ ਸਾਮੱਗਰੀ ਆਦਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਕਾਵਿ ਕਲਾ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਡਸਿਪਲਿਨ ਹਨ ਤੇ ਸਾਰੇ ਰਲ ਕੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਦਾ