੨. ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਭਰਥਰੀ

ਪੱਛਮੀ ਲੋਕਾਂ ਵਿਚ ਜੇ ਵਾਕਿਆਤ ਸੰਮਤਾਂ ਨਾਲ ਹਾਲਾਤ ਲਿਖਣ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਤ੍ਰੀਕਾ ਹੈ. ਓਹ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਿਰਤ ਘੱਟ ਰਿਹਾ ਜਾਪਦਾ ਹੈ। ਇਥੇ ਆਦਰਸ ਹਰ ਸੀ ਤੇ ਸਾਹਿਤ੍ਯ ਇਸ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿਚ ਹੋਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਟੁਰਦਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿਚ ਭਰਥਰੀ ਦਾ ਮਿਲਣਾ ਕਠਨ ਹੈ, ਪਰ ਜੋ ਖੋਜ ਇਸ ਨੁਕਤੇ ਤੋਂ ਹੋਈ ਹੈ, ਉਸ ਤੋਂ ਜੋ ਪੜਤਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ, ਸੋ ਇਹ ਹੈ:-

ੳ. ਬਿਕ੍ਰਮਾ ਦਿੱਤ

ਇਹ ਨਾਮ ਹਰੇਕ ਹਿੰਦਵਾਸੀ ਜਾਣਦਾ ਹੈ, ਹਿੰਦ ਵਾਸੀਆਂ ਦਾ ਸੰਮਤ ਇਸੇ ਨਾਮ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਹੈ। ਇਹ ਸੰਮਤ ਦੱਸਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੇ ਕਦੀ ਇਸਨੂੰ ਬਿੱਕ੍ਰਮ ਦਾ ਨਾਮ ਬਿੱਕ੍ਰਮ ਦੇ ਜਨਮ, ਗੱਦੀ ਯਾ ਚਲਾਣੇ ਤੋਂ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਤਾਂ ਬਿਕ੍ਰਮਾਜੀਤ ਨੂੰ ਅੱਜ ਉਤਨੇ ਵਰਹੇ ਹੋ ਚੁਕੇ ਹਨ, ਜਿੰਨਾ ਅੱਜ ਵਿਕ੍ਰਮੀ ਸੰਮਤ ਹੈ।

ਬਿਕ੍ਰਮਾਦਿੱਤ ਯਾ ਬਿਕ੍ਰਮ ਜੀਤ ਦਾ ਨਾਮ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਵਿਚ ਉਸੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੈ ਜਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ਾਂ ਵਿਚ ਐਲਫ੍ਰੇਡ ਹੈ, ਤੇ ਮੁਸਲਮਾਨਾਂ ਵਿਚ ਹਾਰੂੰ ਰਸ਼ੀਦ ਹੈ, ਫ੍ਰਾਂਸੀਸੀਆਂ ਵਿਚ ਚਾਰਲੇ ਮੈਨ ਹੈ ਤੇ ਬੋਧ ਹਿੰਦੀਆਂ ਵਿਚ ਅਸੋਕ ਦਾ ਹੈ, ਤੇ ਪੁਰਾਤਨ ਇਬ੍ਰਾਨੀਆਂ ਵਿਚ ਸੁਲੇਮਾਨ ਦਾ ਸੀ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ ਕਹਾਣੀਆਂ ਤੇ ਗੈਬੀ ਤਾਕਤਾਂ ਦੇ ਕਈ ਕਿੱਸੇ ਹਨ। ਅਸਲ ਵਿਚ ਸ਼ਾਕਾ ਯਾ ਸਿਥੀਅਨ ਕੌਮ ਦੇ ਬਾਰ ਬਾਰ ਹਮਲਿਆਂ ਨੇ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਦੁਖੀ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਸੀ, ਇਸ ਨਾਮ ਵਾਲੇ ਹਿੰਦੀ ਮਹਾਰਾਜਾ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਓਹ ਪਾਸੇ ਸੇਕੇ ਕਿ ਦੇਸ਼ ਤੋਂ ਕੱਢਕੇ ਛੱਡੇ। ਅਲਬਰੂਨੀ ਜਾਂ ਗਯਾਰ੍ਹਵੀਂ ਸਦੀ ਵਿਹ ਹਿੰਦ ਵਿਚ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਲਿਖਦਾ ਹੈ ਕਿ ਖਿੱਕ੍ਰਮਾ ਦਿੱਤ ਨੇ 'ਸਾਕਾ