ਪੈਂਦਾ ਸੀ । ਸੜਕ ਥਾਂ-ਥਾਂ ਉੱਤੋਂ ਉੱਖੜੀ ਪੁੱਖੜੀ ਰਹਿੰਦੀ ਸੀ ਤੇ ਸੜਕ ਦੁਆਲੇ ਗੀਟੀਆਂ ਖਿੱਲਰੀਆਂ ਰਹਿੰਦੀਆਂ ਸਨ । ਮੈਂ ਇੱਕ ਗੀਟੀ ਚੁੱਕ ਕੇ ਦੂਜੀ ਗੀਟੀ ਨੂੰ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਬਣਾਇਆ। ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਇੰਜ ਈ ਜਾ ਲੱਗਾ ਜਿਵੇਂ ਮੇਰਾ ਖਿਆਲ ਸੀ ਇੰਜ ਕਰਕੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਵੱਜੇ। ਪਹਿਲਾ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਠੀਕ ਲੱਗਣ ਨਾਲ ਹੋਰ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਮਾਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਨਿਸ਼ਾਨੇਬਾਜੀ ਕਰਦਿਆਂ ਛਿੱਤਰ ਵਾਲੀ ਕੌੜ ਕੁਝ ਘਟਦੀ ਜਾਪਦੀ ਸੀ।

ਸਾਹਮਣਿਉਂ ਅਕਰਮ ਟੁਰਿਆ ਆਂਵਦਾ ਸੀ। ਅਕਰਮ ਮੇਰਾ ਹਾਣੀ ਸੀ, ਪਰ ਹਰ ਖੇਡ ਵਿੱਚ ਰੋਂਦ ਮਾਰਿਆ ਕਰਦਾ ਸੀ । ਅਸਾਂ ਸਾਰੇ ਉਹਨੂੰ "ਰੋਂਦੂ" ਈ ਆਖਦੇ ਸਾਂ । ਜਦ ਉਹ ਨੇੜੇ ਆਇਆ ਤਾਂ ਮੈਂ ਪੁੱਛਿਆ, "ਉਏ ਰੋਂਦੂ, ਸਵੇਰੇ ਸਵੇਰੇ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਰਿਹਾ ਏਂ ? ਮੇਰੇ ਸਵਾਲ ਦਾ ਜਵਾਬ ਦੇਣ ਦੀ ਬਜਾਏ ਉਸਨੇ ਮੁਸਕਰਾਂਦਿਆਂ ਆਖਿਆ:

"ਗੀਟੀ ਉੱਤੇ ਗੀਟੀ ਮਾਰਦਿਆਂ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਲੱਭਦਾ। ਆ ਪੈਸਿਆਂ ਨਾਲ ਖੇਡੀਏ।" ਉਸ ਬੋਝੇ ਵਿੱਚ ਹੱਥ ਪਾ ਕੇ ਪੈਸੇ ਛਣਕਾਏ। ਇੱਕ ਅੱਖ ਮੀਚ ਕੇ ਆਪਣੇ ਬੋਝੇ ਫੇਰ ਝਾਤ ਮਾਰਨ ਲਈ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਇਸ਼ਾਰਾ ਕਰਕੇ ਆਖਿਆ: "ਏਧਰ ਝਾਤ ਤੇ ਪਾ ਜ਼ਰਾ ।" ਉਹ ਬਹੁਤ ਖੁਸ਼ ਸੀ। ਉਹਦੇ ਇੰਜ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਪਾਰੋਂ ਮੈਨੂੰ ਵੱਟ ਚੜ੍ਹਿਆ। ਮੈਂ ਗੁੱਸੇ ਤੇ ਕੁੱਝ ਨਫ਼ਰਤ ਨਾਲ ਆਖਿਆ, "ਉਏ ਮਾਂ ਦਿਆ ਖਸਮਾਂ, ਮੈਨੂੰ ਜੂਆ ਖੇਡਾਵਣਾ ਚਾਹਨਾਂ ਏਂ।" ਮੇਰੀ ਗਾਲ੍ਹ ਦਾ ਉਸ ਕਈ ਗੁੱਸਾ ਨਾ ਕੀਤਾ ਸਗੋਂ ਮੁਸਕਰਾ ਕੇ ਆਖਿਆ:

"ਜੂਆ ਤੇ ਸਾਰੇ ਈ ਖੇਡਦੇ ਨੇ। ਜੂਆ ਤੇ ਹੈ ਈ ਬੜੀ ਸਵਾਦੀ ਖੇਡ। ਊਂ ਕਦੇ ਖੇਡਿਆ ਹੋਵੇ ਤਾਂ ਪਤਾ ਹੋਵੇ ਕਿ ਜੂਆ ਕੀ ਚੀਜ਼ ਏ ਬੱਲਿਆ।"

"ਮਿੱਟੀ ਤੇ ਸੁਆਹ ਸਵਾਦੀ ਖੇਡ ਹੈ", ਮੈਂ ਨਫ਼ਰਤ ਕਰਦਿਆਂ ਆਖਿਆ, "ਭੈੜਾ ਕੰਮ ਏ ਜੂਆ ਖੇਡਣਾ। ਮੈਂ ਭੈੜਾ ਕੰਮ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਰੋਂਦੂ।"

"ਇੰਜ ਆਖ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਈ ਨਹੀਂ। ਪੈਸੇ ਦੇ ਵਾਸਤੇ ਕੋਈ ਵੀ ਕੰਮ ਭੈੜਾ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਪੈਸਿਆਂ ਦੇ ਤੇ ਗੀਟੀਆਂ ਨਾਲ ਈ ਮਨ ਪਰਚਾਇਆ ਜਾ ਸਕਦਾ ਏ।"

"ਜਾ ਓਏ 'ਰੋਂਦੂ ਚਲਾ ਜਾ ਨਹੀਂ ਤੇ...' ' ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਮਾਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਪੱਥਰ ਚੁੱਕ ਲਿਆ। "ਮਾਂ ਦਿਆ ਖਸਮਾਂ, ਮੇਰੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾ!"

ਮੇਰੇ ਗੁੱਸਾ ਕਰਨ ਤੇ ਪੱਥਰ ਮਾਰਨ ਦੀ ਧਮਕੀ ਨਾਲ ਵੀ ਉਹਨੂੰ ਡਰ ਨਾ ਆਇਆ ਸਗੋਂ ਬੇਸ਼ਰਮਾਂ ਤੇ ਢੀਠਾਂ ਵਾਂਗਰ ਹੱਸਦਾ ਹੋਇਆ ਬੋਲਿਆ।

“ਬੰਦੇ ਦੇ ਬੋਝੇ ਵਿੱਚ ਪੈਸੇ ਹੋਵਣ ਤਾਂ ਗੁੱਸਾ ਨਹੀਂ ਆਉਂਦਾ। ਜਦੋਂ ਕਦੀ ਤੇਰੇ ਕੋਲ ਪੈਸੇ ਹੋਏ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਵੀ ਮਲੂਮ ਹੋ ਜਾਸੀ ਕਿ ਪੈਸੇ ਵਾਲਾ ਬੰਦਾ ਕਿੰਨਾ ਵੱਡਾ ਤੇ ਠੰਡੇ ਜਿਗਰੇ ਵਾਲਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।"

ਮੈਨੂੰ ਬੜਾ ਗੁੱਸਾ ਆਇਆ। ਮੇਰਾ ਦਿਲ ਤਾਂ ਕੀਤਾ ਕਿ ਏਸ ਪੈਸੇ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਤੇ ਵੱਡੇ ਜਿਗਰੇ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਪੱਥਰ ਮਾਰ ਮਾਰਕੇ ਸ਼ਕਲ ਵਗਾੜ ਦਿਆਂ ਤੇ ਆਖਾਂ :

"ਮਾਂ ਦਿਆ ਖਸਮਾਂ! ਪੈਸੇ ਦੇ ਬਿਨ੍ਹਾਂ ਵੀ ਬੰਦੇ ਵੱਡੇ ਜਿਗਰੇ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਨੇ।"

ਪਿਉ ਕੋਲੋਂ ਹੁਣੇ ਹੁਣੇ ਛਿੱਤਰ ਖਾ ਕੇ ਆਇਆ ਸਾਂ । ਮੈਂ ਹੁਣ ਹੋਰ ਕੋਈ ਮੌਕਾ ਨਹੀਂ