ਲੱਗ ਰਹੇ ਸਨ। ਆਟਾ ਗੁੰਨ੍ਹਣ ਨਾਲ ਉਹਦੇ ਹਿੱਲਣ ਨਾਲ ਵਾਲਾਂ ਦੀ ਹਰਕਤ ਹੋਰ ਵੀ ਮਨ-ਖਿੱਚਵੀਂ ਸੀ।

ਕੰਡ 'ਤੇ ਪੇਲਦੇ ਵਾਲ ਨਿੱਕੇ-ਨਿੱਕੇ ਵਲ ਖਾਂਦੇ ਹੋਏ ਬੜੇ ਈ ਸੋਹਣੇ ਲੱਗ ਰਹੇ ਸਨ। ਮੈਂ ਇਹ ਈ ਨਜ਼ਾਰਾ ਵੇਖਣ ਲੱਗ ਪਿਆ। ਜ਼ੋਹਰਾ ਜਦ ਆਟਾ ਗੁੰਨ੍ਹਕੇ ਉੱਠੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਝੱਟ ਬੋਲਿਆ, "ਮਾਸੀ ਕਿੱਥੇ ਵੇ ?"

ਜ਼ੋਹਰਾ ਝੱਟ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਧਿਆਨ ਕੀਤਾ ਤੇ ਮੁਸਕਰਾਂਵਦੀ ਹੋਈ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਆਈ। ਉਹਦੇ ਹੱਥ ਆਟੇ ਨਾਲ ਲਿੱਬੜੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਮੇਰੀ ਗੱਲ੍ਹ 'ਤੇ ਉਸ ਆਪਣੀ ਉਂਗਲੀ ਨਾਲ ਥੋੜ੍ਹਾ ਜਿਹਾ ਆਟਾ ਮਲਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਆਖਿਆ, "ਅੱਗੇ ਲੰਘ ਆ। ਆ ਜਾਂਦੀ ਏ ਤੇਰੀ ਮਾਸੀ ਵੀ। ਇਹਦੇ ਵਿੱਚ ਕੀ ਏ ?” ਉਸ ਮੇਰੇ ਹੱਥੋਂ ਦੁੱਧ ਵਾਲਾ ਦੋਹਣਾ ਫੜ ਲਿਆ।

ਉਹਦੇ ਹੱਥ ਦੀ ਉਂਗਲੀ ਮੇਰੀ ਗੱਲ੍ਹ ਉੱਤੇ ਲੱਗੀ ਸੀ । ਮੇਰੇ ਸਾਰੇ ਜੁੱਸੇ ਵਿੱਚੋਂ ਕੋਈ ਅਜਿਹੀ ਲਹਿਰ ਆਈ ਕਿ ਮੈਂ ਸਰੂਰ ਤੇ ਝਿਜਕ ਵਿੱਚ ਈ ਖੁੱਭਦਾ ਗਿਆ। ਮਸਾਂ ਮਰਕੇ ਬੋਲਿਆ, "ਇਹ ਦੁੱਧ ਮਾਸੀ ਵਾਸਤੇ ਮਾਂ ਨੇ ਘੱਲਿਆ ਏ।" ਮੇਰੀ ਇਹ ਗੱਲ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਝੂਠੀ ਮੂਠੀ ਦਾ ਰੋਸਾ ਵਿਖਾਇਆ ਤੇ ਆਖਿਆ, "ਤੇ ਮੇਰੇ ਵਾਸਤੇ ਨਹੀਂ ?" ਨਾਲ ਈ ਮੈਨੂੰ ਬਾਂਹ ਫੜਕੇ ਲਿਜਾ ਕੇ ਮੰਜੀ ਉੱਤੇ ਜਾ ਬਿਠਾਇਆ। ਫੇਰ ਮੇਰੀ ਠੋਡੀ ਹੇਠਾਂ ਆਟੇ ਲਿੱਬੜਿਆ ਹੱਥ ਦੇ ਕੇ ਆਪਣੇ ਵੱਲ ਮੇਰਾ ਮੂੰਹ ਕਰਦਿਆਂ ਆਖਿਆ :

"ਵੇ ਤੂੰ ਅੱਗੇ ਅੰਦਰ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ ? ਮੈਂ ਤੈਨੂੰ ਖਾ ਤੇ ਨਹੀਂ ਜਾਣਾ ਸੀ।" ਜਵਾਬ ਵਿੱਚ ਮੈਂ ਕੁੱਝ ਨਾ ਬੋਲਿਆ। ਮੈਂ ਖੌਰੇ ਕੀ ਹੁੰਦਾ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਜੁੱਸੇ ਦੀ ਹਰ ਚੀਜ਼, ਹਰ ਹਰਕਤ ਫੜਕਦੀ ਤੇ ਕੰਬਦੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ । ਮੇਰੀ ਹਾਲਤ ਈ ਅਜੀਬ ਤੋਂ ਅਜੀਬ ਹੁੰਦੀ ਪਈ ਸੀ।

ਦਿਲ ਕਰੇ ਉੱਠ ਕੇ ਜ਼ੋਹਰਾ ਦੇ ਸੀਨੇ ਲੱਗ ਜਾਵਾਂ ਤੇ ਰੱਜ ਕੇ ਰੋਵਾਂ, ਪਰ ਮੇਰੀ ਝਿਜਕ ਮੈਨੂੰ ਮੁੜ੍ਹਕੋ ਮੁੜ੍ਹਕੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਸੀ । ਜ਼ੋਹਰਾ ਉੱਠ ਕੇ ਆਪਣੇ ਹੱਥ ਧੋਤੇ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਵੀ ਮੂੰਹ ਪੂੰਝਣ ਲਈ ਕੱਪੜਾ ਲਿਆ ਫੜਾਇਆ।

ਮਾਸੀ ਬਸ਼ੀਰਾਂ ਬਾਹਰੋਂ ਆਈ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਕੁੱਝ ਹੋਸ਼ ਆਈ। ਮਾਸੀ ਆਂਵਦਿਆਂ ਈ ਆਖਿਆ, "ਬਿਸਮਿੱਲਾ, ਮੇਰਾ ਭਣੇਵਾਂ ਆਇਆ ਏ। ਜ਼ੋਹਰਾ, ਮੇਰੇ ਭਣੇਂਵੇ ਵਾਸਤੇ ਛੇਤੀ ਨਾਲ ਰੋਟੀ ਪਕਾ।"

"ਨਹੀਂ ਮਾਸੀ ਮੈਨੂੰ ਅਜੇ ਕੋਈ ਭੁੱਖ ਨਹੀਂ। ਅੰਮਾ ਉਡੀਕਦੀ ਹੋਵੇਗੀ", ਦਿਲ ਤੇ ਮੇਰਾ ਇੱਥੇ ਰਹਿਣ ਨੂੰ ਕਰਦਾ ਸੀ, ਉੱਤੋਂ ਉੱਤੋਂ ਮੈਂ ਜਾਵਣ ਦੀ ਕਾਹਲੀ ਵਿਖਾਈ।

ਮਾਸੀ ਆਖਿਆ, "ਤੂੰ ਸਿਰ ਉੱਤੇ ਪੈਰ ਰੱਖ ਕੇ ਆਇਆ ਏ। ਮਾਸੀ ਕੋਲ ਵੀ ਝੱਟ ਬਹਿ ਜਾਇਆ ਕਰ।"

ਮੇਰੇ ਬੋਲਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਈ ਜ਼ੋਹਰਾ ਬੋਲੀ, "ਇਹ ਤੇ ਘੋੜੇ ਚੜ੍ਹਿਆ ਈ ਜਾਪਦਾ ਏ।" ਏਨੀ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਮੇਰੇ ਵੱਲ ਵੇਖ ਕੇ ਮੁਸਕਰਾਈ।

ਮੈਂ ਉੱਠ ਆਇਆ... ਤੁਰਦੇ ਹੋਏ ਮਾਸੀ ਨੇ ਆਖਿਆ, "ਮਾਂ ਨੂੰ ਮੇਰਾ ਸਲਾਮ