ਹੋਸ਼ਾਂ ਦੇ ਖਿਆਲ ਕੋਲੋਂ ਕੁੱਝ ਤਾਂ ਪਰਤਾਇਆ ਜਾਵੇ। ਤੇ ਸੋਚ ਕੇ ਮੈਂ ਆਖਦਾ:

"ਇਹ ਠੀਕ ਏ ਚਾਚਾ ਕਿ ਆਸ਼ਕ ਨੂੰ ਸੱਚਾ ਤੇ ਖਰਾ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਏ, ਫੇਰ ਵੀ ਬੰਦੇ ਨੂੰ ਧੁੱਪ ਛਾਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਤਾਂ ਕਰਨਾ ਈ ਪੈਂਦਾ ਏ।"

"ਜੀਹਨੇ ਪੈਦਾ ਕੀਤਾ ਏ ਗੋਗੀ, ਉਹ ਆਪੇ ਧੁੱਪ ਛਾਂ ਦਾ ਖ਼ਿਆਲ ਵੀ ਕਰਸੀ।"

ਮੈਂ ਬਥੇਰਾ ਵਲ ਵਲਾ ਕੇ ਗੱਲ ਕਰਦਾ ਭਲਾਂ ਜੇ ਉਹਨੂੰ ਸਮਝ ਆ ਜਾਵੇ ਕਿ ਹੋਸ਼ਾਂ ਹੁਣ ਨਹੀਂ ਆਵਣਾ, ਪਰ ਉਹਨੂੰ ਤੇ ਪੱਕਾ ਯਕੀਨ ਸੀ ਕਿ ਹੋਸ਼ਾਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਜ਼ਰੂਰ ਆਵੇਗੀ ਕਿਉਂ ਜੁ ਉਹ ਦਗਾ ਨਹੀਂ ਦੇ ਸਕਦੀ। ਕਦੀ ਕਦੀ ਤੇ ਹੋਸ਼ਾਂ ਦੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਉਹਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿੱਚ ਇੰਜ ਚਮਕ ਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਖ਼ਬਰ ਸੁਣਾ ਦਿੱਤੀ ਹੋਵੇ ਕਿ ਹੋਸ਼ਾਂ ਅੱਜ ਈ ਆ ਰਹੀ ਏ । ਕਦੀ ਬਹੁਤ ਜਿਆਦਾ ਖੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ ਤੇ ਕਦੀ ਅਸਲੋਂ ਈ ਮਾਯੂਸੀ ਦੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਢਿੱਗੀ ਢਾਹ ਲੈਂਦਾ ਸੀ।

ਲੰਡੂ ਆਟੇ ਦੀ ਚੱਕੀ ਉੱਤੇ ਫੇਰ ਕੰਮ ਕਰਨ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ । ਮਿਸਤਰੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਫੀ ਤੇ ਉਹਦੀ ਵਹੁਟੀ ਜਮੀਲਾ ਵੀ ਉਹਦਾ ਬਹੁਤ ਖਿਆਲ ਰੱਖਦੇ ਸਨ । ਮਿਸਤਰੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਫੀ ਨੂੰ ਚਾਚਾ ਲੰਡੂ ਉਸਤਾਦ ਕਹਿੰਦਾ ਸੀ।

ਕਦੀ ਕਦੀ ਤਾਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਵੀ ਚੱਕੀ ਚੱਲਦੀ ਸੀ। ਲੰਡੂ ਵੀ ਆਪਣੇ ਉਸਤਾਦ ਕੋਲ ਈ ਪੈ ਜਾਂਦਾ ਸੀ । ਸਗੋਂ ਰਾਤ ਦਿਨ ਈ ਉੱਥੇ ਰਹਿਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਮੁਲਾਕਾਤ ਕਦੇ ਕਦਾਈਂ ਦੀ ਹੋ ਗਈ । ਮੇਰਾ ਪਿਉ ਕੰਮ ਈ ਏਨਾ ਕਰਵਾਂਦਾ ਸੀ ਕਿ ਕਿਸੇ ਹੋਰ ਗੱਲ ਦੀ ਹੋਸ਼ ਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਹਿੰਦੀ ਤੇ ਨਾ ਹੀ ਰੱਜ ਕੇ ਵਿਹਲ ਮਿਲਿਆ ਕਰਦੀ ਸੀ।

ਕਾਫ਼ੀ ਅਰਸੇ ਮਗਰੋਂ ਇੱਕ ਦਿਨ ਵਿਹਲ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਮੈਂ ਟਿਊਬ ਵੈੱਲ ਉੱਤੇ ਚਾਚੇ ਲੰਡੂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਚਲਾ ਗਿਆ। ਉੱਥੇ ਮਸ਼ੀਨ ਉੱਤੇ ਚੱਕੀ ਦੇ ਕੋਲ ਉਹ ਮੈਨੂੰ ਨਜ਼ਰ ਨਾ ਆਇਆ। ਮੈਂ ਮਿਸਤਰੀ ਮੁਹੰਮਦ ਸ਼ਫੀ ਦੇ ਮਕਾਨ 'ਤੇ ਜਾ ਕੇ ਭਾਬੀ ਜਮੀਲਾ ਕੋਲੋਂ ਪੁੱਛਿਆ, “ਭਾਬੀ ! ਦੋਵੇਂ ਉਸਤਾਦ ਸ਼ਗਿਰਦ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਆ ਰਹੇ, ਕਿੱਥੇ ਗਏ ਨੇਂ ?"

ਭਾਬੀ ਜ਼ਮੀਲਾ ਦੱਸਿਆ, "ਤੇਰਾ ਭਰਾ ਤਾਂ ਟਿਊਬ ਵੈੱਲ ਲਈ ਕੁੱਝ ਸਮਾਨ ਲੈਣ ਸ਼ਹਿਰ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਏ।"

"ਤੇ ਦੂਜਾ, ਭਾਬੀ।" "ਉਹ ਹੇਠਾਂ ਖੂਹ ਵਿੱਚ ਨਟ ਬੋਲਟ ਪਿਆ ਕਸਦਾ ਹੋਣ ਏਂ। ਮੈਂ ਉੱਤਰਦਿਆਂ ਵੇਖਿਆ ਏ।"

ਮੈਂ ਜਾਵਣ ਲਈ ਮੁੜਿਆ ਤਾਂ ਭਾਬੀ ਜ਼ਮੀਲਾ ਅਵਾਜ਼ ਦੇ ਕੇ ਰੋਕਿਆ, "ਵੇ ਦੇਵਰਾ, ਭਾਬੀ ਕੋਲ ਇੱਕ ਪਲ ਵੀ ਨਹੀਂ ਖਲੋ ਸਕਦਾ। ਏਥੇ ਈ ਏ ਤੇਰਾ ਲੰਡੂ... ਗਵਾਚ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ।"

"ਕਾਫੀ ਦਿਨ ਹੋ ਗਏ ਸਨ ਭਾਬੀ ਮੈਂ ਉਹਨੂੰ ਮਿਲਿਆ ਨਹੀਂ, ਏਸ ਲਈ ਮੈਨੂੰ ਕਾਹਲੀ ਸੀ।"

"ਇਸ਼ਕ ਦਾ ਜਿੰਨ ਉਹਨੂੰ ਚਿੰਬੜਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ, ਜਿੰਨ ਤਾਂ ਕੁੱਝ ਛੱਡ ਗਿਆ