ਸਾਂ, ਫੇਰ ਵੀ ਅਨਜਾਣ ਬਣਕੇ ਆਖਿਆ, "ਇਹ ਕੀ ਏ?" "ਇਹ ਤਵੀਤ ਏ ! ਮੇਰਾ ਇੱਕ ਬੇਲੀ ਮੁਲਤਾਨੋਂ ਪੀਰ ਸ਼ੱਮਸ ਤਬਰੇਜ਼ ਦੇ ਦਰਬਾਰ ਤੋਂ ਲਿਆਇਆ ਏ।" ਲੰਡੂ ਖੁਸ਼ੀ ਤੇ ਯਕੀਨ ਨਾਲ ਆਖਿਆ, "ਬੜੀ ਕਰਨੀ ਵਾਲਾ ਪੀਰ ਏ ਜਿਸ ਇਹ ਤਵੀਤ ਕਰਕੇ ਦਿੱਤਾ ਏ। ਵੇਖ ਹੁਣ ਹੋਸ਼ਾਂ ਨੇ ਆਪੇ ਈ ਖਿੱਚਿਆਂ ਆਵਣਾ ਏਂ।"

“ਵਾਹ, ਇਹ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਈ ਚੰਗੀ ਗੱਲ ਹੋਈ ਚਾਚਾ ।"

"ਇੱਕ ਤੂੰ ਏਂ ਗੋਗੀ... ਕਿਸੇ ਕੰਮ ਦਾ ਨਹੀਂ। ਜਾ ਕੇ ਹੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਵੇਖ ਈ ਆਵਦੋਂ ਕਿ ਉਹ ਕੈਸੀ ਏ। ਬਾਲਾਂ ਨੂੰ ਮਿਲਣ ਗਈ ਏ, ਕਿੱਧਰੇ ਕਿਸੇ ਉਹਨੂੰ ਕੈਦ ਨਾ ਕਰ ਲਿਆ ਹੋਵੇ", ਲੰਡੂ ਬੋਲੀ ਜਾ ਰਿਹਾ ਸੀ।

"ਹੋ ਸਕਦਾ ਏ, ਮੇਰੀ ਹੋਸ਼ਾਂ ਆਪਣੇ ਪੇਕਿਆਂ ਵੱਲ ਈ ਹੋਵੇ। ਉਹਦੇ ਪੇਕੇ ਵੀ ਤਾਂ ਉੱਥੇ ਈ ਚਲੇ ਗਏ ਸਨ।”

ਚਾਚਾ ਲੰਡੂ ਅਜੇ ਵੀ ਹੋਸ਼ਾਂ ਨੂੰ ਬੇਕਸੂਰ ਈ ਸਮਝ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅੱਜ ਦਾ ਦਿਨ ਉਹਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਾ ਦਿਨ ਸੀ । ਮੈਂ ਉਹਦੀ ਖੁਸ਼ੀ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਕਿਸੇ ਗੱਲ ਨਾਲ ਉਦਾਸੀ ਵਿੱਚ ਨਹੀਂ ਸਾਂ ਬਦਲਣਾ ਚਾਂਹਦਾ। ਬਸ ਹੂੰ ਹਾਂ ਈ ਕਰਦਾ ਰਿਹਾ ਸਾਂ।

 

ਮੂੰਜੀ ਦੀ ਫਸਲ ਪੱਕ ਕੇ ਤਿਆਰ ਹੋ ਗਈ ਸੀ । ਰਾਹਕ ਸਾਂਭਣ ਤੇ ਵੱਢਣ ਫੰਡਣ ਲਈ ਤਿਆਰੀਆਂ ਕਰਨ ਈ ਵਾਲੇ ਸਨ ਕਿ ਖ਼ਬਰ ਆਈ, ਹੜ੍ਹ ਆ ਰਿਹਾ ਏ।

"ਹੜ੍ਹ।” ਰਾਹਕ ਹੈਰਾਨ ਹੋਏ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਖਿਆਲ ਵਿੱਚ ਸੁੱਕੇ ਅੰਬਰੀਂ ਹੜ੍ਹ ਕਿੱਥੋਂ ਆ ਸਕਦਾ ਏ । ਨਾ ਕੋਈ ਮੀਂਹ ਕਣੀ ਨਾ ਬੱਦਲ ਬਰਸਾਤਾਂ।

ਕੱਤੇ ਦੇ ਦਿਨ ਸਨ ਤੇ 1955 ਦਾ ਅਕਤੂਬਰ ਮਹੀਨਾ । ਹੜ੍ਹ ਆਪਣੀ ਤੇਜੀ ਤੇ ਫੁਰਤੀ ਨਾਲ ਆ ਰਿਹਾ ਸੀ ਕਿ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਣਾ ਔਖਾ ਹੋ ਗਿਆ। ਜੋ ਜੋ ਸਾਂਭਿਆ ਗਿਆ, ਸਾਂਭ ਲਿਆ, ਪਰ ਹੜ੍ਹ ਤਾਂ ਡਾਂਡਾਂ ਬੱਧੀ ਆਂਵਦਾ ਸੀ।

ਕਿਸੇ ਘਰ ਦਾ ਸਮਾਨ ਵਿਹੜੇ ਦੇ ਰੁੱਖਾਂ ਉੱਤੇ ਟੰਗਿਆ ਤੇ ਕਿਸੇ ਆਪਣੀ ਗੱਡ ਉੱਤੇ ਰੱਖ ਕੇ ਪੱਕੀ ਸੜਕ ਆ ਕੇ ਸਾਹ ਲਿਆ।

ਅਰਾਂਈ ਲੋਕ ਪਹਿਲੇ ਈ ਸੜਕ ਦੇ ਨੇੜੇ ਸਨ । ਛੇਤੀ ਈ ਸਮਾਨ ਚੁੱਕ ਕੇ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਜਾ ਬੈਠੇ ਸਨ । ਸ਼ਾਮ ਤੀਕਰ ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਸਾਰੀ ਜੂਹ ਵਿੱਚ ਖਿੱਲਰ ਗਿਆ। ਸਾਰੀ ਰਾਤ ਲੋਕਾਂ ਜਾਗ ਕੇ ਕੱਟੀ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਡਰ ਸੀ ਕਿ ਪਾਣੀ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਨਾ ਚੜ੍ਹ ਆਵੇ ।

ਪਾਣੀ ਸੜਕ ਉੱਤੇ ਚੜ੍ਹ ਆਇਆ ਸੀ, ਪਰ ਡੇਕ ਦਾ ਪੁਲ ਤੇ ਉਹਦੇ ਦੋਵਾਂ ਪਾਸੇ ਕੁੱਝ ਕੁੱਝ ਥਾਂ ਬਚ ਗਈ ਸੀ । ਸਾਰੇ ਰਾਹਕ ਉੱਥੇ ਈ ਘੁਸਰ ਮੁਸਰ ਕੇ ਬੈਠੇ ਰਹੇ।

ਦਿਨ ਚੜ੍ਹੇ ਨੂੰ ਰਾਹਕਾਂ ਦਾ ਪਿੰਡ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਂਵਦਾ। ਸਾਰਾ ਪਿੰਡ ਰੁੜ੍ਹ ਗਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਘੜਮੱਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ੋਹਰਾ ਅੱਖਾਂ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਸੀ, ਸਗੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਈ ਕੋਲ ਸੀ ਪਰ ਗੱਲ ਕੋਈ ਨਹੀਂ ਸੀ ਹੋ ਸਕਦੀ। ਖਾਣਾ ਪਕਾਵਣ ਲਈ ਕਿਸੇ ਕੁੱਝ ਚੁੱਕ