ਅੰਦਰੋਂ ਵੀ ਪਿਆਰੇ ਹੋਵਣ ?"

"ਚੰਗੀ ਸ਼ੈਅ ਚੰਗੀ ਹੁੰਦੀ ਏ, ਕੋਈ ਮੰਨੇ ਭਾਵੇਂ ਨਾ ਮੰਨੇ।" ਏਨੀ ਗੱਲ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਟੁਰ ਪਿਆ । ਉਸ ਖਲੋਵਣ ਵੇਲੇ ਮੇਰੇ ਮੋਢੇ ਤੋਂ ਹੱਥ ਚੁੱਕ ਕੇ ਘੜੇ ਨੂੰ ਪਾ ਲਿਆ। ਮੇਰੇ ਨਾਲ ਟੁਰਦੀ ਹੋਈ ਬੋਲੀ, "ਸ਼ੈਅ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਏ।"

"ਹੂੰ, ਸ਼ੈਅ ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਫਰਕ ਹੁੰਦਾ ਏ ਪਰ ਤੂੰ ਕੁੱਝ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਸੀ।" ਮੈਨੂੰ ਕੁੱਝ ਸ਼ੱਕ ਪੈਣ ਲੱਗ ਪਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕਿਧਰੇ ਇਹਦੇ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰ ਫਰਕ ਨਾ ਹੋਵੇ।

"ਕਿਹੜਾ ਅੰਦਰ ਬਾਹਰ ?” ਉਸ ਇੰਜ ਪੁੱਛਿਆ ਜਿਵੇਂ ਉਸ ਇਹ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਈ ਨਹੀਂ ਸੀ।

"ਹੁਣੇ ਈ ਤੂੰ ਆਖਿਆ ਸੀ ਕਿ ਕੀ ਪਤਾ ਉੱਤੋਂ ਪਿਆਰੇ ਲੱਗਣ ਵਾਲੇ ਲੋਕ ਅੰਦਰੋਂ ਵੀ ਪਿਆਰੇ ਹੋਵਣ।"

"ਹਾਂ, ਆਖਿਆ ਸੀ।”

"ਫੇਰ ਕੀ ਮਾਅਨੇ ਹੋਏ ?"

"ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ। ਚੁੱਪ ਕਰਕੇ ਟੁਰਿਆ ਚੱਲ। ਵੇਖਦਾ ਨਹੀਂ, ਦੂਜੇ ਲੋਕ ਅਸਾਥੋਂ ਕਈ ਵਿੱਥ ਪਾ ਗਏ ਨੇ।”

ਉਹ ਇਹ ਗੱਲ ਬਦਲਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਮੈਂ ਵੀ ਅੱਗੋਂ ਏਹੋ ਜਿਹੀ ਗੱਲ ਨਾ ਕੀਤੀ। ਉਹਦੇ ਭਰਾ ਬਾਰੇ ਪੁੱਛਿਆ ਕਿ ਤੇਰਾ ਭਰਾ ਘਰ ਟਿਕ ਕੇ ਕਿਉਂ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। "ਕੀ ਏ ਉਹਨੂੰ ? ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਕਿਉਂ ਨਿੱਕਲ ਜਾਂਦਾ ਇਉਂ ?"

"ਉਹਦੀਆਂ ਉਹ ਈ ਜਾਣੇ", ਏਥੇ ਕੁੱਝ ਉੱਚੀ ਸੜਕ ਸੀ ਤੇ ਪਾਣੀ ਘੱਟ ਚੜ੍ਹਿਆ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਪੁਲ ਵੀ ਨੇੜੇ ਆ ਗਿਆ ਸੀ।

"ਤੂੰ ਕੁੱਝ ਦੱਸਿਆ ਨਹੀਂ ਜ਼ੋਹਰਾ ਆਪਣੇ ਭਰਾ ਬਾਰੇ।"

"ਆਵੇਗਾ ਤੇ ਆਪ ਪੁੱਛ ਲਵੀਂ", ਉਹਦਾ ਰੁੱਖਾ ਜਵਾਬ ਸੁਣ ਕੇ ਮੈਂ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਾ ਕੀਤੀ। ਪੁਲ ਤੀਕਰ ਚੁੱਪ ਚਾਪ ਟੁਰੇ ਆਏ।

ਮੈਂ ਅੰਦਰੋਂ ਦੁਆ ਵੀ ਮੰਗ ਰਿਹਾ ਸਾਂ ਕਿ ਫੇਰ ਹੜ੍ਹ ਆ ਜਾਵੇ ਤੇ ਇੰਜ ਈ ਸਾਥ ਰਹਵੇ । ਖੁਸ਼ੀ ਨਾਲ ਦੂਸਰੇ ਦਿਨ ਪਾਣੀ ਲਈ ਮੈਂ ਜਾਵਣ ਲੱਗਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਜਾਵਣ ਨਾ ਦਿੱਤਾ। ਮਾਂ ਨੂੰ ਖ਼ੋਰੇ ਮੇਰੇ ਉੱਤੇ ਇਤਬਾਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਰਿਹਾ ਜਦ ਕਿ ਮੈਂ ਕੋਈ ਏਹੋ ਜੇਹੀ ਸ਼ਰਾਰਤ ਵੀ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਸੀ।

ਉਸ ਦਿਨ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪਾਣੀ ਲਈ ਮੁਹੰਮਦ ਹੁਸੈਨ ਜਾਂਦਾ ਸੀ ਤੇ ਕਦੀ ਭੂਆ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਹੜ੍ਹ ਦਾ ਪਾਣੀ ਹੋਰ ਘਟ ਗਿਆ ਸੀ । ਹੜ੍ਹ ਜਦ ਬਿਲਕੁਲ ਹੀ ਉੱਤਰ ਗਿਆ ਤਾਂ ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਲੋਕ ਰਾਸ਼ਨ ਪਕਾ ਕੇ ਲੈ ਆਏ। ਮਿੱਠੇ, ਲੂਣੇ ਚੌਲ ਤੇ ਨਾਲ ਹਲੀਮ। ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਸੁੱਕਾ ਦੁੱਧ ਤੇ ਬਨਸਪਤੀ ਘਿਓ ਵੀ ਲਿਆ ਕੇ ਵੰਡਦੇ ਸਨ । ਚਾਹ ਦੇ ਡੱਬੇ ਤੇ ਬਿਸਕੁਟ ਵੀ ਕੁੱਝ ਲੋਕ ਲਿਆਏ। ਸੁੱਕਾ ਦੁੱਧ ਅਸਾਂ ਪਹਿਲੀ ਵਾਰ ਵੇਖਿਆ ਸੀ। ਫੱਕੇ ਭਰ ਭਰ ਮੂੰਹ ਵਿੱਚ