ਵਾਰੀ ਸਿਰ ਚੁੱਕਦੀਆਂ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੂੰਜੇ ਲਾ ਕੇ ਹੀ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬ ਅੱਗੇ ਵਧ ਸਕਣ ਵਿੱਚ ਸਫਲ ਹੁੰਦੇ ਰਹੇ ਹਨ। ਇਹ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਮੱਧਵਰਗੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਹਨ। ਇੱਕ ਮੱਧਵਰਗ ਦੀ ਸੁਧਾਰਵਾਦੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਗੰਧਲਾ ਕਰਕੇ ਬੁਰਜੂਆ ਜਮਾਤ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਲਾ ਦੇਣਾ ਚਾਹੁੰਦੀ ਹੈ। ਦੂਜੀ ਮੱਧਵਰਗੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਹੈ, ਜੋ ਖੱਬੇਪੱਖੀ ਇਨਕਲਾਬੀ ਲਹਿਰ ਨੂੰ ਟੀਚਾ ਰਹਿਤ ਅਤੇ ਅਸਫਲ ਬਣਾ ਕੇ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਿਰਾਸ਼ਾ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਬਣਾਉਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਤਰਾਂ, ਸਾਰੀਆਂ ਇਨਕਲਾਬੀ ਸ਼ੁਭ-ਇਛਾਵਾਂ ਅਤੇ ਕੁਰਬਾਨੀਆਂ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ, ਬਾਹਰਮੁਖੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਹਾਕਮ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀ ਟੀਚਾ-ਪੂਰਤੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਦਦਗਾਰ ਬਣਦੀ ਹੈ। ਕਿਸੇ ਵੀ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਅਤੇ ਤਬਦੀਲੀ ਦੀ ਇੱਛਾ ਰੱਖਣ ਵਾਲੀਆਂ ਮੱਧਵਰਗੀ ਜਮਾਤਾਂ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬਾਂ ਦੀ ਇੱਕ ਡਾਵਾਂਡੋਲ ਸਹਾਇਕ ਜਮਾਤ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਮੱਧਵਰਗ ਦੀ ਮੌਜੂਦਗੀ ਦੇ ਕਾਰਨ, ਸੁਭਾਵਿਕ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀਆਂ ਹਰਾਵਲ ਤਾਕਤਾਂ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਵਿੱਚ ਵੀ ਮੱਧਵਰਗ ਦੀ ਰਾਜਨੀਤੀ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਧਾਰਾ ਦੀ ਘੁਸਪੈਠ ਹੁੰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਮਜ਼ਦੂਰ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਸਫਲਤਾ ਦੀ ਇੱਕ ਬੁਨਿਆਦੀ ਗਰੰਟੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ।

ਅਜਿਹਾ ਵੀ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਦੇਖਣ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ ਕਿ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੀ ਨਿਮਨ-ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲਾਈਨ ਹਾਰ ਜਾਣ ਅਤੇ ਪਿਟ ਜਾਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਆਪਣੇ ਆਪ ਨੂੰ ਬਦਲ ਕੇ ਸੱਜੇ-ਪੱਖੀ "ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ" ਦੀ ਨਿਮਨ ਪੂੰਜੀਵਾਦੀ ਲਾਈਨ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਇਹ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਕਦੀ-ਕਦੀ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਆਪਣੇ ਅਸਲੀ ਚਰਿੱਤਰ 'ਤੇ ਪਰਦਾ ਪਾਉਣ ਲਈ ਰਸਮੀ ਤੌਰ 'ਤੇ ਕੁਝ ਜਨਤਕ ਕਾਰਵਾਈਆਂ ਕਰਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਤਦ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਅਤੇ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤੀ ਦੀ ਅਜੀਬੋ- ਗਰੀਬ ਖਿਚੜੀ ਦਾ ਇੱਕ ਅਦਭੁਤ ਨਮੂਨਾ ਵੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਕਿਉਂਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਹਾਂ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਦਾ ਬੁਨਿਆਦੀ ਜਮਾਤੀ-ਚਰਿੱਤਰ ਇੱਕੋ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਅਜਿਹੇ ਅਜੀਬੋ-ਗਰੀਬ ਸਮਾਗਮ ਵਿੱਚ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਵੀ ਅਜੀਬ ਜਾਂ ਹੈਰਾਨੀਜਨਕ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਅਕਸਰ ਇਹ ਵੀ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੀ ਕੋਈ ਇੱਕ ਧਾਰਾ ਖਿੰਡ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਜਾਂ ਸੱਜੇਪੱਖ ਦੀ ਦਿਸ਼ਾ ਵਿੱਚ ਚਲੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਫਿਰ ਉਸਦੀ ਥਾਂ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਮਾਅਰਕੇਬਾਜੀ ਦੀ ਕੋਈ ਦੂਜੀ ਧਾਰਾ ਲੈ ਲੈਂਦੀ ਹੈ।

ਰੂਸੀ ਇਨਕਲਾਬ ਅਤੇ ਚੀਨੀ ਇਨਕਲਾਬ ਦੀ ਪੂਰੀ ਵਿਕਾਸ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਿੱਚ "ਖੱਬੇਪੱਖੀ" ਅਤੇ ਸੱਜੇਪੱਖੀ ਭਟਕਾਅ ਲਗਾਤਾਰ, ਇੱਕ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸਿਰ ਚੁੱਕਦੇ ਰਹੇ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਹਰਾ ਕੇ ਹੀ ਇਨਕਲਾਬ ਅੱਗੇ ਵਧਣ ਵਿੱਚ ਸਫ਼ਲ ਹੋ ਸਕੇ। ਅੰਤਰਰਾਸ਼ਟਰੀ ਕਮਿਊਨਿਸਟ ਲਹਿਰ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਹੀ ਧਾਰਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀਆਂ ਵਿਰੁੱਧ ਲਗਾਤਾਰ ਸੰਘਰਸ਼ ਕਰਦੀ ਰਹੀ। ਦੂਜੀ ਇੰਟਰਨੈਸ਼ਨਲ ਵਿੱਚ ਹਾਵੀ ਸੱਜੇ ਪੱਖੀ ਮੌਕਾਪ੍ਰਸਤਾਂ ਖਿਲਾਫ ਲੈਨਿਨ ਨੇ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਸਮਝੌਤੇ ਦੇ ਸੰਘਰਸ਼ ਚਲਾਇਆ ਅਤੇ ਅਕਤੂਬਰ