ਹੱਜ

ਤੈਂ ਬਾਝੋਂ ਮੈਂ ਪ੍ਯਾਰਿਆ! ਜੀਵਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੱਜ

ਨਾ ਹਜ ਪਹਿਨਣ ਖਾਣ ਦਾ ਪੀਵਣ ਦਾ ਨਹੀਂ ਹੱਜ।

 

ਘਰ ਘਰ ਦੁਬਿਧਾ ਪੈ ਰਹੀ ਦੇਸ ਦੇਸ ਵਿਚ ਜੰਗ

ਕੌਮ ਕੌਮ ਵਿਚ ਬੇਸੁਰੀ ਥੀਵਣ ਦਾ ਕੇ ਹੱਜ ?

 

ਫਰਦ ਫਰਦ ਹਨ ਲੜ ਰਹੇ ਜੀ ਜੀ ਵਿੱਚ ਦਗਾ

ਵੱਸਣ ਇਹਨਾਂ ਵਿਚ ਹੈ ਬਿਨ ਹੱਜ ਹਾਂ ਬੇ-ਹੱਜ।

 

ਜੇ ਤੂੰ ਪ੍ਰੀਤਮ! ਆਪਣੇ ਸਦਾ ਵਸੇਂ ਮੈਂ ਨਾਲ

ਬੇ ਹੱਜੀ ਵਿਚ ਪ੍ਯਾਰਿਆ! ਅਪਨਾ ਲਾ ਦੇਂ ਹੱਜ।

 

ਤੇਰੇ ਹਜ ਵਿਚ ਹੱਤਿਆਂ ਵੰਡਦਿਆਂ ਤੇਰਾ ਹੱਜ

ਬੇ ਲੁਤਫੀ ਇਸ ਜਗਤ ਦੀ ਬਹੂੰ ਨ ਕਰੇ ਬੇ-ਹੱਜ।

 

ਰੰਗ-ਰਤੜੇ ਤੋਂ ਪ੍ਯਾਰ ਦੇ ਸੂਰਜ, ਬੱਦਲ ਵਾਂਗ

ਦੇਣ ਦੇਣ ਵਿਚ ਸਮਝੀਏ ਏ ਹੈ ਅਸਲੀ ਹੱਜ।

 

ਭਲਾ ਜਿ ਇਸ ਇਨਸਾਨ ਨੂੰ ਇਨਸਾਨੀਅਤ ਜਏ

ਆਇ ਜੀਵਨ ਇਸ ਰਸ ਭਰੇ ਨੂੰ ਖ਼ੁਦ ਨਾ ਕਰੇ ਬਿ-ਹੱਜ।

(ਕਸੌਲੀ 9-9-50)

–––––––––––––

1. ਹਜ਼ (ਹੋ ਜਾਏ) ਪਦ ਅਰਬੀ ਦਾ ਹੈ। ਅਰਥ ਹਨ, ਨਸੀਬ, ਲਾਭ ਆਦਿ ਪਰ ਫ਼ਾਰਸੀ ਵਿਚ ਅਕਸਰ ਖੁਸ਼ੀ, ਮਜ਼ਾ, ਸੁਆਦ ਆਦਿ ਅਰਥਾਂ ਵਿਚ ਵਰਤੀਂਦਾ ਹੈ। ਪੰਜਾਬੀ ਵਿਚ ਇਹੋ ਪਦ 'ਹੱਜ' ਕਰਕੇ ਵਰਤੀਂਦਾ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਹੀਦਾ ਹੈ. ਹੁਣ ਮੇਲੇ ਮੁਸਾਹਬੇ ਜਾਣ ਦਾ ਕੋਈ ਹੱਜ ਨਹੀਂ ਰਹਿ ਗਿਆ। ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਵਿਚ ਬੀ ਇਹੋ ਅਰਥ ਵਰਤੇ ਗਏ ਹਨ।