ਉਹ, ਜੋ ਅਦ੍ਰਿਸ਼ਟ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ਼ ਰੱਖਦੇ ਹਨ, ਨਮਾਜ਼ ਪੜ੍ਹਦੇ

ਹਨ, ਮੋਮਿਨ ਹਨ। ਮੈਂ ਸ਼ਾਹਰਗ ਤੋਂ ਵੀ ਨੇੜੇ ਹਾਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ।

ਰਬ, ਧਰਤੀ ਅਤੇ ਆਕਾਸ਼ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਹੈ।

ਸੂਫੀ ਮੱਤ ਦਾ ਆਰੰਭ ਫਕੀਰ ਬੇਜ਼ੀਦ ਨਾਲ ਹੋਇਆ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜਿਸ ਦੀ ਮੌਤ 909 ਈਸਵੀ ਸਨ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਉਸ ਪਿਛੋਂ ਬਗਦਾਦ ਦਾ ਵਾਸੀ ਜੁਨੇਦ ਵੱਡਾ ਤਪੱਸਵੀ ਫਕੀਰ ਹੋਇਆ। ਇਸ ਫਕੀਰ ਪਾਸ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਵਿਦਿਆਰਥੀ ਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਦੇ ਆਸ਼ਰਮ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਨਸੂਰ ਬਾਈ ਸਾਲ ਦੀ ਉਮਰ ਵਿੱਚ ਦਾਖਲ ਹੋਇਆ। ਇਹ 880 ਈਸਵੀ ਦੀ ਗੱਲ ਹੈ। ਮਨਸੂਰ ਸੁਣੱਖਾ ਜੁਆਨ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਸੁਫਨੇ ਝਲਕਦੇ ਸਨ। ਉਸ ਨੇ ਜਦੋਂ ਪਹਿਲੀ ਵੇਰ ਜੁਨੇਦ ਅੱਗੇ ਸਲਾਮ ਕੀਤਾ ਤਾਂ ਜੁਨੈਦ ਨੇ ਕਿਹਾ ਸੀ, "ਇਸ ਦਾ ਖੂਨ ਫਾਂਸੀ ਦੇ ਰੱਸੇ ਨੂੰ ਪਵਿੱਤਰ ਕਰੇਗਾ।" ਇਸ ਸੁੰਦਰ ਮੁਖੜੇ ਵਾਲੇ ਜੁਆਨ ਦਾ ਨਾਮ ਹੁਸੈਨ ਬਿਨ ਮਨਸੂਰ ਬਿਨ ਮੁਹੰਮਦ ਅਲਬੇਦਾਵੀ ਅਲ ਹੱਲਾਜ ਸੀ ਜਿਸ ਦਾ ਜਨਮ 858 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸ ਦਾ ਦਾਦਾ ਪਾਰਸੀ ਸੀ ਜਿਸਦਾ ਨਾਮ ਸਾਹਾਬੀ ਅਬੂ ਅਯੂਬ ਸੀ ਤੇ ਪਿਤਾ, ਹੁਸੈਨ ਬਿਨ ਅਲਹੱਲਾਜ ਜੁਲਾਹਾ ਸੀ। ਫਾਰਸੀ ਵਿੱਚ ਹੱਲਾਜ ਜੁਲਾਹੇ ਨੂੰ ਆਖਦੇ ਹਨ। ਫਾਰਸ ਵਿਚ ਅਲਤੂਰ ਨਾਂ ਦੇ ਪਿੰਡ ਵਿਚ ਮਨਸੂਰ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਜੁਨੇਦ ਪਾਸ ਛੇ ਸਾਲ ਤੱਕ ਮਨਸੂਰ ਨੇ ਵਿਦਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ ਤੇ ਕਾਬੋ ਵਿੱਚ ਬੈਠ ਕੇ ਛੇ ਸਾਲ ਤਪ ਕੀਤਾ। ਇਹਨਾਂ ਛੇ ਸਾਲਾਂ ਵਿਚ ਸਿਵਾਇ ਬੰਦਗੀ ਕਰਨ ਦੇ ਉਸ ਨੇ ਹੋਰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ। ਅਰਬ ਦੇ ਮਾਰੂ ਮੌਸਮਾਂ ਦਾ ਨੰਗੇ ਧੜ ਉਸ ਨੇ ਟਾਕਰਾ ਕੀਤਾ, ਨਾ ਧੁੱਪਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਵਾਹ ਕੀਤੀ ਨਾ ਸਰਦੀਆਂ ਦੀ। ਫਿਰ ਉਸ ਨੇ ਬੰਦਗੀ ਸੰਪੂਰਣ ਹੋਣ ਪਿੱਛੋਂ ਦੇਸਾਂ ਵਿਦੇਸ਼ਾਂ ਦੀ ਯਾਤਰਾ ਆਰੰਭ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਤੇ ਇਰਾਕ, ਪਰਸ਼ੀਆ, ਗੁਜਰਾਤ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਰਾਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੋਇਆ ਭਾਰਤ ਵਿਚੋਂ ਚੀਨ ਵਿਚ ਗਿਆ ਤੇ ਅਕਸਾਈ ਚਿਨ ਤਕ ਪੁੱਜਿਆ। ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਜੋਗੀਆਂ ਪਾਸੋਂ ਉਸ ਨੇ ਯੋਗ ਅਤੇ ਤੰਤਰ ਵਿਦਿਆ ਸਿੱਖੀ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਕਰਾਮਾਤੀ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਬਾਰੇ ਬੜੀਆਂ ਕਹਾਣੀਆਂ ਪਰਚੱਲਤ ਹਨ।

ਉਸ ਦੇ ਸ਼ਾਗਿਰਦਾ ਨੇ ਇਕ ਦਿਨ ਦੇਖਿਆ ਕਿ ਉਸ ਨੇ ਅਸਮਾਨ ਵੱਲ ਹੱਥ ਫੈਲਾਇਆ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿਚ ਸੇਬ ਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਉਸ ਨੇ ਦੱਸਿਆ ਕਿ ਇਹ ਅਦਨ ਦੇ ਬਾਗ ਦਾ ਫਲ ਹੈ। ਉਸ ਦਾ ਇਕ ਸ਼ਾਗਿਰਦ ਲਿਖਦਾ ਹੈ, ਕਿ ਬਗਦਾਦ ਦੀਆਂ ਗਲੀਆਂ ਵਿਚ ਫਿਰਦੇ-ਫਿਰਦੇ ਇਕ ਦਿਨ ਉਹ ਵਿਸਮਾਦ ਵਿਚ ਆ ਗਿਆ ਤੇ ਉਸ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ ਵਿਚੋਂ ਹੰਝੂ ਵਗਣ ਲੱਗੇ। ਸ਼ਹਿਰ ਦੇ ਐਨ ਵਿਚਕਾਰ ਖਲੋਤਾ ਉਹ ਕਹਿਣ ਲੱਗਾ, "ਓ ਬਚਾ ਲੳ ਮੈਨੂੰ ਰੱਬ ਦੇ ਚਿਹਰੇ ਦੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਤੋਂ। ਰੱਬ ਨੇ ਮੇਰੀ ਹੋਂਦ ਮੇਰੇ ਤੋਂ ਖੋਹ