ਦੇ ਦਿਤੀ ਜਾਏਗੀ।'

'ਮੰਗਲ ਸਿੰਘ ਗੰਦ ਨੂੰ ਚਾਰ ਪਿੰਡ ਬਖਸ਼ੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੋਹਨੂਰ ਹੀਰੇ ਦੀ ਪਹਿਚਾਣ ਕਰ ਕੇ ਸਾਡੀ ਮੁਸ਼ਕਲ ਹੱਲ ਕੀਤੀ ਏ।'

'ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਮਾਨ ਦਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਖ਼ਾਸ ਵਜ਼ੀਫਾ ਲਾ ਰਹੀ ਏ। ਜਿਹੜਾ ਸਾਰੀ ਉਮਰ ਚਲੇਗਾ। ਸ਼ਾਹ ਆਪਣੀ ਜਾਤ ਤੇ ਜਿੰਨਾ ਖਰਚ ਚਾਹੇ ਕਰ ਲਏ। ਉਹ ਸਾਰਾ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਦਾ ਖਜ਼ਾਨਾ ਅਦਾ ਕਰੇਗਾ।'

ਇਕ ਪਹਿਰ ਬੀਤ ਗਿਆ। ਦੂਜੇ ਪਹਿਰ ਦੇ ਪਕਸ਼ ਲੱਗ ਗਏ ।

'ਇਹ ਖ਼ਬਰ ਜ਼ਰਾ ਅਫਸੋਸ ਵਾਲੀ ਏ ਪਰ ਇਹਨੂੰ ਲਕੋ ਕੇ ਨਹੀਂ ਰਖਿਆ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਪਹਾੜੀ ਰਾਜਿਆਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਸਰਕਾਰ ਨਾਲ ਗੱਦਾਰੀ ਦਾ ਸਬੂਤ ਦਿਤਾ ਏ। ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਜੁਰਮਾਨਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦੈ। ਇਹ ਜੁਰਮਾਨਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਸਖ਼ਤੀ ਨਾਲ ਵਸੂਲ ਕੀਤਾ ਜਾਏਗਾ। ਜਿਹੜਾ ਰਾਜਾ ਜ਼ਰਾ ਵੀ ਨਾਂਹ ਨੁਕਰ ਕਰੇ ਉਹਦੀ ਜਾਇਦਾਦ ਜ਼ਬਤ ਕਰ ਲਈ ਜਾਏ। ਰਾਜਾ ਨੂਰਪੁਰ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ 50 ਹਜ਼ਾਰ। ਰਾਜਾ ਚੰਭਾ ਨੂੰ ਵੀ 50 ਹਜ਼ਾਰ, ਰਾਜਾ ਜਸਰੋਟਾ ਨੂੰ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੋਵਾਂ ਜਿੰਨਾ, ਰਾਜਾ ਬਸੋਹਲੀ ਨੂੰ ਦਸ ਹਜ਼ਾਰ ਇਸ ਲਈ ਕਿ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਾਰਿਆਂ ਦੇ ਵਰਗਲਾਉਣ ਨਾਲ ਉਹ ਵੀ ਮੁੜ ਆਇਆ ਸੀ। ਰਾਜਾ ਹੀਰਾ ਪੁਰ 15 ਹਜ਼ਾਰ, ਰਾਜਾ ਮੰਡੀ 30 ਹਜ਼ਾਰ, ਰਾਜਾ ਸਕੇਤ 20 ਹਜ਼ਾਰ।' ਦੂਜੇ ਪਹਿਰ ਦੇ ਗ੍ਰਹਿ ਕੁਝ ਢਿਲੇ ਹੋਏ।

'ਅਜ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਮੁਬਾਰਕ ਹਵੇਲੀ ਤੇ ਕੋਈ ਪਾਬੰਦੀ ਨਹੀਂ ਰਹੇਗੀ । ਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਏ। 50 ਹਜ਼ਾਰ ਦੀ ਜਗੀਰ ਸ਼ਾਹ ਸੁਜਾ ਨੂੰ ਅਨਾਇਤ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਏ।

'ਇਕ ਬੰਦਾ ਰਹਿ ਗਿਆ ਏ, ਚੰਦਾ।' ਮੋਹਕਮ ਚੰਦ ਨੇ ਹਰੀ ਸਿੰਘ ਨਲੂਏ ਦੇ ਕੰਨ ਵਿਚ ਆਖਿਆ।

'ਉਹਨੂੰ ਇਨਾਮ ਮੈਂ ਦੇਵਾਂਗਾ।'

'ਖੁਸ਼ੀ ਖੁਸ਼ੀ ਦਰਬਾਰ ਬਰਖ਼ਾਸਤ ਹੋਇਆ ਦੂਜਾ ਪਹਿਰ ਵੀ ਮੁੱਕ ਗਿਆ। ਤੀਜਾ ਪਹਿਰ ਸਖਣਾ ਈ ਲੰਘ ਗਿਆ।

ਚੌਥਾ ਪਹਿਰ ਭਾਵੇਂ ਉਸੇ ਅਠਵਾਰੇ ਦੀ ਰਾਤ ਸੀ, ਪਰ ਮਨਹੂਸ ਸੀ। ਉਸੇ ਰਾਤ ਮੁਬਾਰਕ ਹਵੈਲੀ ਵਿਚ ਇਕ ਹੋਰ ਕਾਰਾ ਹੋ ਗਿਆ।

ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਵੀ ਇਸੇ ਰਾਤ ਏਸੇ ਵੇਲੇ ਇਕ ਚੰਨ ਚੜ੍ਹਿਆ ਸੀ। ਬੇਗਮ ਬੁਰਕਾ ਪਾ ਕੇ ਨੱਸ ਗਈ ਮੁਬਾਰਕ ਹਵੇਲੀ ਵਿਚੋਂ?

ਦੇ ਸ਼ਹਿਜ਼ਾਦੇ, ਸ਼ਾਹ ਜ਼ਮਾਨ ਤੇ ਸ਼ਾਹ ਸ਼ੁਜਾ ਵੀ ਉਸੇ ਵੇਲੇ, ਉਸੇ ਵਕਤ, ਉਸੇ