ਹਦੋਂ ਟੱਪ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਹ ਕਮਜ਼ੋਰ ਤੇ ਬੀਮਾਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਛੇਤੀ ਹੀ ਮਰ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਫੇਰ ਸੁਣਦਾ ਹਾਂ ਕਿ ਕਈ ਲੋਕ ਨਾ-ਮਰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਇਸਤ੍ਰੀ ਦੀ ਚਾਹ ਪੂਰੀ ਨਹੀਂ ਕਰ ਸਕਦੇ । ਜਿਵੇਂ ਕਈ ਪੁਰਸ਼ ਨਾ-ਮਰਦ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਸੇ ਤਰ੍ਹਾਂ ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਭੀ ਨਾ-ਇਸਤ੍ਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹੋਣਗੀਆਂ ਮੈਨੂੰ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਜਿਸ ਇਸਤ੍ਰੀ ਨਾਲ ਮੇਰਾ ਵਿਆਹ ਹੋਣਾ ਹੈ ਉਹ ਇਸਤ੍ਰੀ ਹੈ ਜਾਂ ਨਾ-ਇਸਤ੍ਰੀ ਤੇ ਮੈਨੂੰ ਆਪਣਾ ਵੀ ਪਤਾ ਨਹੀਂ ਕਿ ਮੈਂ ਮਰਦ ਹਾਂ ਜਾਂ ਨਾ-ਮਰਦ ! ਵਿਆਹ ਕਰਾਂ ਕਿ ਨਾ, ਜੇ ਕਰਾਂ ਤਾਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਦਾ ਖਿਆਲ ਰਖਾਂ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਕਰਕੇ ਮੈਨੂੰ ਸਫ਼ਲਤਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਵੇ ।"

ਮੈਂ ਉਸ ਵੇਲੇ ਅੰਮ੍ਰਿਤਸਰ ਜਾਣਾ ਸੀ, ਮੋਟਰਕਾਰ ਦਾ ਬੁੱਢਾ ਡਰਾਈਵਰ ਹਾਰਨ ਵਜਾ-ਵਜਾ ਕੇ ਮੈਨੂੰ ਛੇਤੀ ਕਰਨ ਲਈ ਟਾਹਰਾਂ ਮਾਰ ਰਿਹਾ ਸੀ, ਇਸ ਲਈ ਮੈਂ ਉਸ ਨੌਜਵਾਨ ਦੀਆਂ ਨਬਜ਼-ਨਾੜੀਆਂ, ਅੱਖਾਂ, ਪੱਟਾਂ ਦੀਆਂ ਗਿਲਟੀਆਂ ਆਦਿ ਸਹਿਜ-ਸੁਭਾਅ ਵੇਖ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਹੌਸਲਾ ਦਿੱਤਾ ਕਿ ਤੂੰ ਫਿਕਰ ਕਾ ਕਰ, ਤੇਰੀ ਸਿਹਤ ਚੰਗੀ ਹੈ, ਤੂੰ ਵਿਆਹ ਕਰਨ ਦੇ ਯੋਗ ਹੈਂ, ਪਰਸੋਂ ਦੁਪਹਿਰ ਨੂੰ ਆਵੀਂ, ਤੈਨੂੰ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਿਖਿਆ ਦੇਵਾਂਗਾ।

ਅਜਿਹੇ ਨੌਜਵਾਨ ਤਾਂ ਮੇਰੇ ਕੋਲ ਅਨੇਕਾਂ ਆਉਂਦੇ ਹਨ ਜਿਹੜੇ ਵਿਆਹ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਸੈਂਕੜੇ ਵਾਰੀ ਹੱਥ ਨਾਲ, ਮੁੰਡਿਆਂ ਨਾਲ ਜਾਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਕਰ ਚੁਕੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ । ਉਹਨਾਂ ਦੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਤੇ ਘਾਟਿਆਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਦਾ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਕਾਫੀ ਤਜਰਬਾ ਸੀ, ਪਰ ਇਹ ਰੋਗੀ ਇਕ ਵਖਰੇ ਢੰਗ ਦਾ ਹੀ ਸੀ, ਜਿਸ ਕਰਕੇ ਮੈਂ ਕੁਝ ਚਿਰ ਸੋਚਦਾ ਰਿਹਾ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇਹ ਮੁੜ ਕੇ ਆਵੇਗਾ ਤਾਂ ਇਸ ਨੂੰ ਕੀ ਕੀ ਗੱਲਾਂ ਕਹਾਂਗਾ । ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਕਰਨ ਵਾਲੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਕਈ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀਆਂ । ਕਈ ਗੱਲਾਂ ਕਰਦਿਆਂ ਸ਼ਰਮ ਆਉਂਦੀ ਹੈ । ਮੈਨੂੰ ਖਿਆਲ ਆਇਆ ਕਿ ਕੋਈ ਨਾ ਕੋਈ ਚੰਗੀ ਜਿਹੀ ਪੁਸਤਕ ਹੀ ਇਸ ਨੂੰ ਪੜ੍ਹਨ ਲਈ ਦੱਸ ਦੇਵਾਂ । ਪਰ ਮੈਂ ਇਸ ਵਿਸ਼ੈ ਸੰਬੰਧੀ ਜਿੰਨੀਆਂ ਅੰਗ੍ਰੇਜ਼ੀ, ਉਰਦੂ, ਹਿੰਦੀ, ਗੁਰਮੁਖੀ ਦੀਆਂ ਪੁਸਤਕਾਂ, ਕੋਕ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਅਤੇ ਕਾਮ-ਸ਼ਾਸਤਰ ਆਦਿ ਵੇਖੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਸਾਰੀਆਂ ਹੀ ਲੇਖਕਾਂ ਦੀਆਂ ਦਵਾਈਆਂ ਦੇ ਇਸ਼ਤਿਹਾਰਾਂ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਹੋਈਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਲੇਖ ਬਹੁਤੇ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਕੁਰਾਹੇ ਪਾਉਣ ਵਾਲੇ