ਇਹ ਸੁਣ ਕੇ ਯੋਗੀ ਨੇ ਚਰਨ ਕਮਲਾਂ ਤੇ ਸਿਰ ਧਰ ਦਿੱਤਾ। ਝਰਨ ਝਰਨ ਹੋਈ ਸਾਰੇ ਸਰੀਰ ਵਿਚ। ਓਹੋ ਆਤਮਾ ਦੀ ਪਰਮਾਤਮਾ ਵਿਚ ਲੀਨਤਾ ਵਾਲੀ ਉਨਮਨੀ, ਬਾਣੀ ਤੋਂ ਪਰੇ ਦੀ ਅਵਸਥਾ, ਛਾ ਗਈ ਜੋ ਦੁਰਲੱਭ ਹੈ। ਜੋਗੀ ਨੇ ਸਮਝ ਹੀ ਨਹੀਂ ਲਿਆ, ਪਾ ਲਿਆ ਪ੍ਰੀਤਮ।

੬.

ਜੋਗੀ ਅਗਲੇ ਦਿਨ ਫੇਰ ਆਯਾ ਤੇ ਬੜੇ ਸਤਿਕਾਰ ਨਾਲ ਪੁੱਛਣ ਲਗਾ:- ਦੀਨਾਨਾਥ ਜੀ! ਆਪ ਤਾਂ ਸਦਾ ਮੁਕਤ ਹੋ, ਕਰਮ ਜਾਲ ਆਪ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਪਕੜਦਾ, ਪਰ ਇਹ ਆਪਦੇ ਸਿੱਖ ਤੇ ਜੰਗਾਂ ਜੁੱਧਾਂ ਵਿਚ ਪੈਕੇ ਰਜੋ ਤਮੋ ਗੁਣੀ ਹੋਕੇ ਕਟਾ ਵੱਢ ਕਰਨਗੇ, ਕਲ੍ਯਾਨ ਮਾਰਗ ਤੋਂ ਤਾਂ, ਆਪ ਦੇ ਹੋਕੇ ਬੀ, ਏਹ ਦੂਰ ਜਾ ਪੈਣਗੇ? ਪੈਣਗੇ ਨਹੀਂ ਪਰ ਮੈਨੂੰ ਸੰਸਾ ਫੁਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਪੈਣਗੇ। ਇਹ ਮੇਰਾ ਸੰਸਾ ਆਪ ਨਵਿਰਤ ਕਰ ਦਿਓ।

ਗੁਰੂ ਜੀ- ਸਾਧ ਰਾਮ! ਅਸਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੁੰਝਲਦਾਰ ਤੇ ਬਰੀਕ ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਪਾਇਆ। ਗੁਰੂ ਨਾਨਕ ਦਾ ਮਾਰਗ ਸੁਖੈਨ ਤੇ ਸੁਭਾਵ ਦੇ ਨੇੜੇ ਤੇੜੇ ਰਹਿਕੇ ਤਾਰਨਹਾਰ ਹੈ। ਸੁਭਾਵਕ ਤੇ ਸੁਖੈਨ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਇਸ ਦਾ ਨਾਮ 'ਸਹਜ ਯੋਗ' ਹੈ। ਇਸ ਦੇ ਅੰਗ ਇਹ ਹਨ:-

੧. ਇਕ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਅਕਾਲਪੁਰਖ, ਪਾਰਬ੍ਰਹਮ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਹੈ, ਜੋ ਕਰਤਾ ਪੁਰਖ ਹੈ, ਨਿਰਵੈਰ ਹੈ, ਨਿਰਭਉ ਹੈ, ਪ੍ਰੇਮ ਤੇ ਆਨੰਦ ਉਸਦਾ ਸੁਤੇ ਸਰੂਪ ਹੈ। ਉਸ ਪਰ ਦ੍ਰਿੜ੍ਹ ਵਿਸ਼ਵਾਸ, ਇਹ ਪਹਿਲਾ ਅੰਗ ਹੈ।

੨. ਉਸ ਪਰਮੇਸ਼ੁਰ ਨੂੰ ਆਪਣੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਸਮਝਕੇ ਪ੍ਯਾਰ ਕਰਨਾ ਹੈ। ਪ੍ਯਾਰ ਦੇ ਭਾਵ ਪੈਦਾ ਕਰਨੇ ਲਈ ਉਸਦਾ ਜਸ, ਗੁਣਾਨੁਵਾਦ ਤੇ ਕੀਰਤਨ ਕਰਨਾ ਤੇ ਸੁਣਨਾ ਹੈ ਤੇ ਇਸ ਕਾਰਜ ਲਈ ਗੁਰੂ ਕੀ ਬਾਣੀ ਸੌਖੀ ਤੇ ਸਹਜ ਬੋਲੀ ਵਿਚ ਰਚਕੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਸਿੱਖਾਂ ਵਿਚ ਸਥਾਪਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਦਾ ਪਾਠ, ਕੀਰਤਨ, ਵੀਚਾਰ ਆਦਿ ਸਿਖਾਂ ਵਿਚ ਪ੍ਰਵਿਰਤ ਹਨ। ਤੁਸਾਂ ਹੁਣ ਰਹਿਰਾਸ ਦੀ ਬਾਣੀ ਸੁਣਕੇ ਸੁਖ ਪਾਇਆ ਹੈ। ਸੁਣਨ ਵਾਲੇ