ਕਥਾ ਅਗਮ ਅਗੋਚਰ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਰਸ਼ਨ ਕਰਾਉਣ ਦੇ ਸਮਰੱਥ ਹੈ। ਇਸ ਵਿਚ ਰੰਚਕ ਸੰਦੇਹ ਨਹੀਂ।

ਸਤਵਰ ਹੰਸਾ ਛੋਡਿ ਨ ਜਾਇ ॥ ਪ੍ਰੇਮ ਭਗਤਿ ਕਰਿ ਸਹਜਿ ਸਮਾਇ ॥

ਸਰਵਰ ਮਹਿ ਹੰਸੁ ਹੰਸ ਮਹਿ ਸਾਗਰੁ ॥ ਅਕਥ ਕਥਾ ਗੁਰ ਬਚਨੀ ਆਦਰੁ ॥੨॥

ਧਨਾਸਰੀ ਮਹਲਾ ੧, ਅਸ: ਪੰਨਾ ੬੮੫

ਭਾਵ ਵਿਆਖਿਆ-ਗੁਰਮੁਖ ਹੰਸ ਜਨ ਗੁਰੂ ਗੁਰਬਾਣੀ ਰੂਪੀ ਸਰੋਵਰ ਨੂੰ ਛਡ ਕੇ ਹੋਰ ਕਿਤੇ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦੇ । ਗੁਰਬਾਣੀ ਗਾਵਣ ਨਾਮ ਧਿਆਵਣ ਮਈ ਪ੍ਰੇਮਾ ਭਗਤੀ ਨੂੰ ਕਰਿ ਕਰਿ ਸਹਜ ਅਵਸਥਾ ਵਿਚ ਸਮਾਏ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ । ਇਸ ਸਹਜ ਅਵਸਥਾ ਸਮਾਈ ਵਿਚ ਓਤਿ ਪੋਤਿ ਹੰਸ ਅਤੇ ਸਰੋਵਰ ਇਕੋ ਰੂਪ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ । ਗੁਰਬਾਣੀ ਰੂਪੀ ਸਰੋਵਰ ਵਿਖੇ ਗੁਰਮੁਖਿ ਹੰਸਲਾ ਸਮਾਇ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਗੁਰਮੁਖ ਹੰਸਲੇ ਦੇ ਹਿਰਦੇ ਅੰਦਰ ਗੁਰਬਾਣੀ, ਗੁਰੂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਰੂਪੀ ਸਾਗਰ ਸਮਾਇ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਉਂ ਗੁਰ-ਬਚਨਾਂ ਦੁਆਰਾ ਅਕੱਥ ਕਥਾ ਦੀ ਸੱਚੀ ਵਡਿਆਈ ਆਦਰ ਫ਼ਜ਼ੀਲਤ ਗੁਰਮਤਿ ਅਨੁਸਾਰ ਨਿਰੂਪਣ ਹੁੰਦੀ ਹੈ । ਏਹਨਾਂ ਉਪਰਲੇ ਗੁਰਵਾਕਾਂ ਦੀ ਰੌਸ਼ਨੀ ਅੰਦਰ ਕਿਤੇ ਵੀ ਕਥੋਲੀਆਂ ਕਥਾ ਪਾਉਣ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਨਹੀਂ, ਜੈਸਾ ਕਿ ਆਮ ਕਥਾਗੜ ਲੋਗ ਪਾਉਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਆਮ ਕਥਾ ਚਸਕਾਗਰ (ਚਸਕਾਲੂ) ਲੋਗ ਸੁਣਨ ਦਾ ਕੁਚੱਸਕਾ ਪੂਰਾ ਕਰਦੇ ਹਨ ।

ਗੁਰਮਤਿ ਲੇਵਹੁ ਹਰਿ ਲਿਵ ਤਰੀਐ॥ ਅਕਲੁ ਗਾਇ ਜਮ ਤੇ ਕਿਆ ਡਰੀਐ ॥

ਜਤ ਜਤ ਦੇਖਹੁ ਤਤ ਤਤ ਤੁਮ ਹੀ ਅਵਰੁ ਨ ਦੁਤੀਆ ਗਾਇਆ ॥੩॥

ਸਚੁ ਹਰਿ ਨਾਮੁ ਸਚੁ ਹੈ ਸਰਣਾ ॥ ਸਚੁ ਗੁਰ ਸਬਦੁ ਜਿਤੈ ਲਗਿ ਤਰਣਾ ॥

ਅਕਥੁ ਕਥੈ ਦੇਖੈ ਅਪਰੰਪਰੁ ਫੁਨਿ ਗਰਭਿ ਨ ਜੋਨੀ ਜਾਇਆ ॥੪॥੨੦॥

ਮਾਰੂ ਮਹਲਾ ੧, ਪੰਨਾ ੧੦੪੦

ਗੁਰਮਤਿ ਮਤਿ ਆਈ ਤੋਂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਵਿਚਿ ਲਿਵ ਲਗਦੀ ਹੈ। ਲਿਵ ਲਾ ਕੇ ਇਸ ਭਵ-ਸਾਗਰ ਤੋਂ ਤਰੀਦਾ ਹੈ । ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਨੂੰ ਗਾ ਕੇ ਜਮ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰੀਦਾ, ਕਿਉਂਕਿ ਉਪਰ ਦਸੀ ਗੁਰਮਤਿ ਕਰਣੀ ਦੁਆਰਾ ਐਸੀ ਸੁਮਤਿ ਅਤੇ ਦਿਬ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵਿਗਸ ਆਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਧਰ ਦੇਖੋ, ਸਾਰੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਹੀ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਪਰੀਪੂਰਨ ਦਿਸਦਾ ਹੈ । ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਦੇ ਹੁੰਦਿਆਂ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਤੋਂ ਛੁਟ ਹੋਰ ਕਿਸੇ ਦਾ ਜਸੁ ਕਰਨ ਦੀ ਗੁੰਜਾਇਸ਼ ਹੀ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ । ਦੁਤੀਆ ਭਾਉ ਤਾਂ ਸਾਰਾ ਹੀ ਦੂਰ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ । ਦੂਜੇ ਭਾਵ ਦੀ ਉਪਾਸ਼ਨਾ ਸਭ ਬਿਨਾਸ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਦੁਤੀਆ ਨਾਸਤ ਦੇ ਇਸ ਸਾਂਗੋ ਪਾਂਗ ਨਜ਼ਾਰੇ ਵਿਚ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਨਾਂ ਅਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦੀ ਸ਼ਰਨ ਹੀ