ਧਰਮ ਮਜ਼੍ਹਬ ਸਾਰੇ ਆਰਟ ਹੋ ਅਰੰਭਦੇ, ਮੁੜ ਹੌਲੇ ਹੌਲੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ਾ ਬਣਦੇ ਮਾਰਦੇ, ਜੀਂਦੇ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ ਬਚਣਾ ਫ਼ਲਫ਼ਫ਼ੇ ਦੀ ਮਾਰ ਥੀਂ, ਕਿਰਤੀ ਕਿਸੇ ਸੰਗ ਵਿਚ, ਹਾਂ ਧਰਮ ਕਰਮ ਥੀਂ ਬਚਣਾ ਮਜ਼੍ਹਬ ਥੀਂ ਵੀ ਬਚਣਾ ਜਿਥੇ ਰੱਬੀ ਆਵੇਸ਼ ਹੋਇਆ, ਆਣਾ ਬੰਦ ਹੈ !

२

ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਥੀਂ ਮੈਂ* ਅੱਕਿਆ,

ਤੇ ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦੀ ਨੀਂਹ ਤੇ ਰਖੋ ਜਿਹੜੇ ਧਰਮ ਤੇ ਮਜ਼੍ਹਬ ਜਿਹੜੇ ਕਿਰਤੀ

ਨਹੀਂ ਹਨ !

ਲੋਕੀਂ ਵੀ ਸਾਰੇ ਅੱਕੇ ਪਏ ਹਨ,

ਧਰਮ ਇਕ ਫਾਹੀ ਜਿਹੀ ਲੱਗੀ ਸਭ ਦੇ ਗਲੇ ਵਿਚ,

ਸ਼ਰਮ ਮਾਰ ਕੂੰਦੇ ਨਹੀਂ ਹਨ,

ਪਰ ਛੱਡ ਦੇ, ਛੱਡੀ ਬੈਠੇ ਸਦੀਆਂ ਦੇ ਧਰਮ ਸਭ ਚੋਰੀ ਚੋਰੀਆਂ !

ਇਕ ਕੂੜ-ਵਹਿਮ ਵਿਚ ਫਸੇ ਨਿਕਲ ਨਾ ਸਕਦੇ,

ਸੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸੋਂ ਕਦਾਈ ਦਾ ਉੱਡਿਆ,

ਜਿਵੇਂ ਮੈਂ ਬਤਾਲੀ ਸਾਲ ਬਾਅਦ ਵੀ ਨਾ-ਵਹਿਮ ਥੀਂ ਨਾ ਨਿਕਲ ਸਕਦਾ,

ਕੋਈ ਬੁਲਾਏ ਮੈਨੂੰ ਕੰਨ ਵਾਂਗ ਘੋੜੀ ਘੋੜੇ ਦੇ ਖੜੇ ਕਰ ਸੁਣਦਾ,

ਖ਼ੁਸ਼ ਹੁੰਦਾ, ਹਿਣਕਦਾ ਖੋਤਾ,

ਪਰ ਅਫ਼ਸੋਸ ਇੰਨਾਂ ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਘੋੜੀ ਘੋੜੇ ਜਿੰਨੀ ਵੀ ਅਕਲ ਨਹੀਂ ਆਈ

ਹਾਲੀਂ ਤੱਕ,

ਉਹ ਤਾਂ ਬੋਲਦੇ ਜਦ ਮਾਲਕ ਸੀਟੀ ਮਾਰਦਾ,

ਉਹ ਹਿਣਹਿਣਾਂਦੇ ਜਦ ਜਦ ਸਾਈਂ ਕਦੀ ਦਿੱਸਦਾ,

ਤੇ ਮੈਂ ਹਾਲੀਂ ਖੋਤੇ ਦਾ ਖੋਤਾ, ਕੋਈ ਪਰਖ ਨਾਂਹ, ਸਿੰਞਾਣ ਨਾਂਹ !

 

ਫ਼ਲਸਫ਼ੇ ਦਾ ਕੰਮ ਹੈ ਠੱਗ ਲੈ ਜਾਣਾ,