ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਤਾਂ ਉਸ ਦੀ ਜ਼ਮੀਨ ਜ਼ਬਤ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਨੂੰ ਖੁੱਲ੍ਹੇ-ਆਮ ਨਿਲਾਮ ਕਰਨ ਦੇ ਢੰਗ ਤਿਆਰ ਕੀਤੇ ਗਏ।
ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਅਤੇ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਰੋਟੀ ਰੋਜ਼ੀ ਕਮਾਉਣ ਲਈ ਅਤੇ ਆਪਣੀ ਕਬੀਲਦਾਰੀ ਚਲਾਉਣ ਦੀਆਂ ਸਾਰੀਆਂ ਚੀਜ਼ਾਂ ਅਤੇ ਸਾਧਨ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਸਾਡੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਇਨ੍ਹਾਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਲਈ ਛੋਟੇ -ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗ ਹੁੰਦੇ ਸਨ। ਕੱਪੜੇ ਲਈ ਜੁਲਾਹਾ, ਤੇਲ ਲਈ ਤੇਲੀ, ਲੋਹੇ ਦੇ ਔਜਾਰਾਂ ਲਈ ਲੁਹਾਰ, ਲੱਕੜੀ ਦੇ ਔਜਾਰਾਂ ਲਈ ਤਰਖਾਣ, ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਔਜਾਰਾਂ ਲਈ ਘੁਮਾਰ, ਚਮੜੇ ਦੇ ਸਾਧਨਾਂ ਲਈ ਚਮਾਰ ਅਤੇ ਕੱਪੜੇ ਸੀਣ ਲਈ ਦਰਜੀ ਆਦਿ ਸਾਰੇ ਦਿਹਾਤੀ ਉਦਯੋਗ ਸੰਭਾਲਣ ਵਾਲੇ ਪ੍ਰੰਪਰਾਗਤ ਵਿਅਕਤੀ ਸਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਚਲਾਉਣ ਲਈ ਕੱਚਾ-ਮਾਲ ਵੀ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਪਲੱਭਧ ਸੀ। ਨਮਕ ਨੂੰ ਛੱਡ ਕੇ ਕੁੱਝ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਚੋਂ ਮੰਗਾਉਣ ਦੀ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਸੀ ਪੈਂਦੀ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਪੈਸਾ ਬਾਹਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਜਾਂਦਾ। ਉਲਟਾ ਕਿਸਾਨ ਆਪਣੀ ਪੈਦਾਵਾਰ ਨੂੰ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਚ ਕੇ ਸ਼ਹਿਰ ਦਾ ਪੈਸਾ ਪਿੰਡ ਵਿੱਚ ਲੈ ਆਉਂਦਾ ਸੀ।
ਇਸ ਲੋਟੂ ਢਾਂਚਾ ਵਿਵਸਥਾ ਨੇ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਤੋਂ ਵੀ ਪਹਿਲਾਂ ਉਦਯੋਗਿਕ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਰਾਹੀਂ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਬਣਨ ਵਾਲੀਆਂ ਵਸਤੂਆਂ ਦੀ ਥਾਂ, ਵੱਡੇ ਕਾਰਖਾਨਿਆਂ ਵਿੱਚ ਬਣੀਆਂ ਸਸਤੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਲਿਆ ਕੇ ਪਿੰਡਾਂ ਵਿੱਚ ਵੇਚਣੀਆਂ ਸ਼ੁਰੂ ਕਰ ਦਿੱਤੀਆਂ ਸਨ। ਵੱਡੇ ਕਾਰਖ਼ਾਨਿਆਂ ਅਤੇ ਵੱਡੀਆਂ ਮਸ਼ੀਨਾਂ ਰਾਹੀਂ ਬਣੀਆਂ ਵਸਤਾਂ ਨੇ ਸਾਡੇ ਛੋਟੇ-ਛੋਟੇ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰਨ ਦਾ ਕੰਮ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹਰੀ-ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਨੇ ਕਿਸਾਨਾਂ ਦੇ ਇਰਦ-ਗਿਰਦ ਇਕ ਗਹਿਰਾ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸ਼ਿਕੰਜਾ ਖੜਾ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਫੱਸ ਕੇ ਉਹ ਆਪਣੀ ਲੁਟ-ਖਸੁੱਟ ਕਰਵਾਉਣ ਲਈ ਮਜ਼ਬੂਰ ਹਨ। ਇਸ ਯੋਜਨਾਬੱਧ ਸਾਜਿਸ਼ ਦਾ ਹੀ ਨਾਮ ਹੈ-ਹਰੀ ਕ੍ਰਾਂਤੀ।
ਖੇਤੀ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀਆਂ ਨੇ ਇਸ ਚੱਕਰਵਿਊ ਵਿੱਚ ਵੜਨ ਦੀ ਸਿੱਖਿਆ ਤਾਂ ਕਿਸਾਨਾਂ ਨੂੰ ਬੜੀ ਸਫ਼ਲਤਾਪੂਰਵਕ ਦਿੱਤੀ ਹੈ। ਪਰ
