ਸੰਤੀ : ਕਿਉਂ ਟੱਕਰਾਂ ਮਾਰਦੀ ਐਂ ਬੈਤਲੇ। (ਖਿੱਚ ਕੇ ਉਸ ਨੂੰ ਪਰੇ ਕਰਦੀ ਹੈ। )
ਮੈਨੂੰ ਦੇਖ। ਮੈਂ ਵੀ ਇਸ ਘਰ ਦੀ ਪੱਤ ਬਣ ਕੇ ਰਹੀ ਆਂ-ਪੂਰੇ ਅਠਾਰਾਂ ਵਰ੍ਹੇ।
ਬੈਣੋ : ਤੈਨੂੰ ਦੇਖ ਕੇ ਹੀ ਤਾਂ ਮੈਨੂੰ ਡਰ ਆਉਂਦੇ ?
ਸੰਤੀ : ਕੁੜੀ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦੇ ਕਿ ਉਹ ਵਿਹੜੇ ਦੇ ਅੰਦਰ ਰਹੇ, ਨਹੀਂ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਾਪ ਲਗਦੈ। ਉਹ ਤਬਾਹ ਹੋ ਜਾਂਦੀ ਐ।
ਬੈਣੋ : ਪਰ ਮੈਂ ਕਿਹੜੇ ਖੂਹ ਵਿਚ ਡਿਗਾਂ ? ਜਿਸ ਗਲੀ ਵਿਚੋਂ ਦੀ ਲੰਘਦੀ ਆਂ, ਸੈਂਕੜੇ ਅੱਖਾਂ ਝਾਂਕਦੀਆਂ ਨੇ। ਕੰਧਾਂ ਵਿਚੋਂ ਖੁੱਲ੍ਹੀਆਂ ਤਾਕੀਆਂ ਵੀ ਮੈਨੂੰ ਘੂਰਦੀਆਂ ਨੇ। ਮੈਂ ਕੀ ਕਰਦੀ ਹਾਂ। ਕੀ ਸੋਚਦੀ ਹਾਂ, ਕਿਥੇ ਜਾਂਦੀ ਹਾਂ-ਸਭ ਕੁਝ ਦੇਖਦੀਆਂ ਨੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਅੱਖਾਂ। ਮੈਂ ਕੈਦੀ ਆਂ ਇਸ ਫੂਕਣੇ ਵਿਹੜੇ ਦੀ।
ਸੰਤੀ : ਬੈਣੋ! ਤੂੰ ਨਿਰੀ ਇਸ ਘਰ ਦੀ ਧੀ ਨਹੀਂ, ਸਾਰੇ ਪਿੰਡ ਦੀ ਧੀ ਐਂ। ਜੇ ਤੂੰ ਪਿੰਡ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਪੱਟ ਦਿਤੀ ਤਾਂ ਤੈਨੂੰ ਕਿਸੇ ਨਹੀਂ ਬਖ਼ਸ਼ਣਾ।
ਬੈਣੋ : ਪਿੰਡ ਦੀ ਇੱਜਤ ਤਾਂ ਰੋਜ ਪੱਟੀ ਜਾਂਦੀ ਐ- ਹਰ ਪਲ, ਹਰ ਘੜੀ। ਨਿਰੇ ਝੂਠ ਦੇ ਦਿਖਾਵੇ ਉਤੇ ਖੜ੍ਹੀ ਐ ਇਹ ਇੱਜ਼ਤ। ਇਥੋਂ ਦੀ ਹਰ ਤੀਂਵੀ ਦੀ ਹਿੱਕ ਵਿਚ ਵੇਗ ਸੁਲਗਦਾ ਐ ਤੇ ਇਸ ਦੀ ਅੱਗ ਵਿਚ ਮੱਚ ਕੇ ਉਹ ਸੁਆਹ ਹੋਈ ਪਈ ਐ।
ਸੰਤੀ : ਪਿੰਡ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਪੱਟਣ ਨਾਲੋਂ ਤਾਂ ਤੀਵੀਂ ਜਹਿਰ ਖਾ ਲਵੇ।
ਬੈਣੋ : ਸਭ ਨੂੰ ਪਤੈ ਪਿੰਡ ਦੀ ਇੱਜ਼ਤ ਦਾ। ਬੁੱਢੀਆਂ, ਜੁਆਨ ਤੇ ਨਿੱਕੀਆਂ ਕੁੜੀਆਂ ਨੂੰ ਜੰਮਦੀਆਂ ਹੀ ਪਤਾ ਹੁੰਦੈ ਕਿ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਵਿਚ ਕੀ ਹੋ ਰਿਹੈ। ਹਰ ਕੋਈ ਦੇਖਦਾ ਐ, ਪਰ ਮੰਨਦਾ ਨਹੀਂ। ਤੀਂਵੀਆਂ ਵਿਚ ਗੁਪਤ ਸਾਂਝ ਐ, ਗੁੱਝੇ ਭੇਤ ਨੂੰ ਲੁਕਾਉਣ ਦੀ ਸਾਜਿਸ਼। ਪਰ ਮੈਂ ਇਹ ਬੋਝ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲ ਸਕਦੀ। ਨਹੀਂ ਝੱਲ ਸਕਦੀ ਇਹ ਬੋਝ।
ਬੈਣੋ : (ਹੰਝੂਆਂ ਵਿਚ) ਨਹੀਂ ਮਿਲਾਂਗੀ। ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਬੁਰੀ ਹਾਂ। ਬਹੁਤ ਭੈੜੀ। ਮੈਨੂੰ ਮੁਆਫ਼ ਕਰ ਦੇ ਮੇਰੀਏ ਮਾਏਂ।
ਸੰਤੀ : ਮੇਰੀ ਸਹੁੰ ਖਾਹ, ਮੇਰੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਸਹੁੰ ਖਾਹ।
ਬੈਣੋ : ਤੇਰੇ ਦੁੱਧ ਦੀ ਸਹੁੰ, ਉਸ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਮਿਲਾਂਗੀ।
ਸੰਤੀ : ਜੇ ਤੂੰ ਉਸ ਫਿਰ ਕਦੇ ਮਿਲੀ ਤਾਂ ਮੇਰਾ ਮਰੀ ਦਾ ਮੂੰਹ ਦੇਖੇਂ।
ਬੈਣੋ : ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਮਿਲਾਂਗੀ ਹੁਣ ਉਸ ਨੂੰ। (ਜਜ਼ਬਾਤ ਦੀ ਸ਼ਿੱਦਤ ਨਾਲ ਕੰਬਦੀ ਹੋਈ ਬੈਣੋ ਮਾਂ ਦੀ ਛਾਤੀ ਨਾਲ ਲਗ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਬਾਹਰ ਕੁੜੀਆਂ ਦਾ ਗਿੱਧਾ ਮਚਦਾ ਹੈ। ਸੰਤੀ ਬੈਣੋ ਨੂੰ ਘੁੱਟ ਕੇ ਜੱਫੀ ਪਾ ਲੈਂਦੀ ਹੈ। ਉਚੇ ਉਚੇ ਸਾਹ... ਹੰਝੂਆਂ ਵਿਚ ਭਿੱਜੀਆਂ ਹਿਚਕੀਆਂ । ਬਾਹਰੋਂ ਘੋੜੀ ਦੇ ਹਿਣਹਿਣਾਉਣ ਦੀ ਆਵਾਜ਼। ਕਾਕੂ ਤੇ ਦੀਪਾ ਆਉਂਦੇ ਹਨ)
ਕਾਕੂ : ਬੈਣੋ ਦੀ ਮਾਂ, ਥਾਣੇਦਾਰ ਦੀ ਘੋੜੀ ਆ ਗਈ। ਹੁਣੇ ਨਾਅਲ ਠੋਕਣੇ ਨੇ। ਚਲ ਦੀਪਿਆ ਭੱਠੀ ਵਿੱਚ ਨਾਅਲ ਸੁਟ ਕੇ ਫੂਕਾਂ ਲਾ। (ਕਾਕੂ ਭੱਠੀ ਵਿਚੋਂ ਲਾਲ ਸੂਹਾ ਨਾਅਲ ਕਢ ਕੇ ਅਹਿਰਨ ਉਤੇ ਰਖਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਹਥੌੜੇ ਨਾਲ ਸੱਟਾਂ ਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਫਿਰ ਪਾਣੀ ਵਿਚ
