ਇਕ ਆਦਮੀ ਇਕ ਹੀ ਵਾਰ ਵਿੱਚ ਮਰ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਲੇਕਿਨ ਫਿਰ ਵੀ ਅਸੀਂ ਸੱਤ ਵਾਰ ਮਾਰਨ ਦਾ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਕਰ ਰੱਖਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕੋਈ ਬਚ ਜਾਵੇ, ਕੋਈ ਅਪਵਾਦ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇੰਤਜ਼ਾਮ ਪੂਰਾ ਹੋਣਾ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ। ਇਹ ਪੰਜਾਹ ਹਜ਼ਾਰ ਪਰਮਾਣੂੰ ਬੰਬ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਿਨ, ਕਿਸੇ ਵੀ ਇਕ ਪਾਗਲ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਦੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਵਿੱਚ ਖ਼ਰਾਬੀ ਆ ਜਾਣ ਨਾਲ ਖ਼ਤਰਾ ਬਣ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਕੋਈ ਇਕ ਆਦਮੀ ਦਾ ਦਿਮਾਗ਼ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਸਾਰੀ ਮਨੁੱਖ-ਜਾਤੀ ਤਬਾਹ ਹੋ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਅਤੇ ਜਿਹੋ-ਜਿਹੇ ਸਾਡੇ ਦਿਮਾਗ਼ ਹਨ, ਅਸੀਂ ਕਰੀਬ-ਕਰੀਬ ਉਂਜ ਹੀ ਪਾਗਲ ਹਾਂ, ਇਸ ਲਈ ਪਾਗ਼ਲ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਈ ਬਹੁਤੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਲੋੜ ਨਹੀਂ ਹੈ।

ਆਮ ਆਦਮੀ ਇੰਨਾ ਅਸ਼ਾਂਤ ਹੈ, ਇੰਨਾ ਦੁਖੀ ਹੈ, ਇੰਨਾ ਪਰੇਸ਼ਾਨ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦੇ ਦੁਆਰਾ ਡਰ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਦੇ ਵੀ ਯੁੱਧ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਨੂੰ ਮੁੱਲ ਲੈ ਸਕਦਾ ਹੈ। ਅਸੀਂ ਛੋਟੀ- ਛੋਟੀ ਗੱਲ 'ਤੇ ਲੜਨ ਨੂੰ ਤਿਆਰ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਾਂ, ਬਹੁਤ ਛੋਟੀਆਂ-ਛੋਟੀਆਂ ਗੱਲਾਂ ਉੱਤੇ, ਅਤੇ ਸਾਡੇ ਅੰਦਰੋਂ ਸਾਡਾ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਵੀ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਬੁੱਧੀ ਵੀ ਸਾਥੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵੱਡੀ ਅਤੇ ਸਾਥੋਂ ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ। ਉਸ ਦੀ ਆਤਮਾ ਵੀ ਸਾਥੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਿਕਸਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ । ਅਕਸਰ ਤਾਂ ਇਹ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਸਾਥੋਂ ਨੀਵੇਂ ਹਨ, ਉਹ ਰਾਜਨੀਤੀ ਵਿੱਚ ਸ੍ਰੇਸ਼ਠ ਹੋ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਤਦ, ਤਦ ਖ਼ਤਰਾ ਹੋਰ ਵੀ ਵਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਰਾਜਨੀਤਿਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਇਕ ਜੁਆਲਾਮੁਖੀ ਦੇ ਉੱਪਰ ਜਿਵੇਂ ਅਸੀਂ ਬੈਠੇ ਹੋਈਏ, ਅਜੇਹੀ ਹਾਲਤ ਵਿੱਚ ਹੈ।

ਕੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਪਤਾ ਹੈ, ਟਰੂਮੈਨ ਦੀ ਆਗਿਆ ਨਾਲ ਹਿਰੋਸ਼ੀਮਾ ਅਤੇ ਨਾਗਾਸਾਕੀ ਵਿੱਚ ਇਕ ਐਟਮ ਬੰਬ ਡਿੱਗਾ। ਦੂਜੇ ਦਿਨ ਸਵੇਰੇ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੇ ਟਰੂਮੈਨ ਤੋਂ ਪੁੱਛਿਆ, ਤੁਸੀਂ ਰਾਤ ਨੂੰ ਠੀਕ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸੌਂ ਸਕੇ? ਇਕ ਲੱਖ ਆਦਮੀ ਮਾਰੇ ਗਏ ਸਨ, ਸੁਭਾਵਕ ਸੀ ਕਿ ਟ੍ਰੂਮੈਨ ਦੀ ਨੀਂਦ ਰਾਤ ਨੂੰ ਖ਼ਰਾਬ ਹੋਈ ਹੁੰਦੀ, ਲੇਕਿਨ ਟ੍ਰੂਮੈਨ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਮੈਂ ਬਹੁਤ ਅਨੰਦ ਨਾਲ ਸੁੱਤਾ ! ਸੱਚ ਤਾਂ ਇਹ ਹੈ, ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਇਧਰ ਤਿੰਨ ਹਜ਼ਾਰ ਵਰ੍ਹਿਆਂ ਵਿੱਚ ਇੰਨੀ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਮੈਂ ਕਦੇ ਨਹੀਂ ਸੁੱਤਾ। ਇਕ ਲੱਖ ਆਦਮੀਆਂ ਨੂੰ ਮਾਰ ਕੇ ਜੇ ਸਾਡੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਲ ਸੌਂ ਸਕਦੇ ਹਨ ਤਾਂ ਇਹਨਾਂ ਰਾਜਨੀਤਿਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਦਾ ਹੋਣਾ ਸ਼ੁੱਭ ਨਹੀਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ। ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕਾਂ ਦੇ ਹੱਥ ਵਿੱਚ ਦੁਨੀਆਂ ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਸਾਲਾਂ ਤੋਂ ਹੈ ਤੇ ਰਾਜਨੀਤੀ ਬਿਨਾਂ ਯੁੱਧ ਦੇ ਨਾ ਤਾਂ ਜਿਉਂ ਸਕਦੀ ਹੈ ਤੇ ਨਾ ਜੀਵੀ ਹੈ।

ਜਿਸ ਦਿਨ ਦੁਨੀਆ ਤੋਂ ਯੁੱਧ ਖ਼ਤਮ ਹੋਣਗੇ, ਉਸ ਦਿਨ ਰਾਜਨੀਤੀ ਦਾ ਭਾਵ ਵੀ ਖ਼ਤਮ ਹੋ ਜਾਏਗਾ। ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਬਹੁਤ ਸੁਭਾਵਕ ਹੈ ਕਿ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਜਾਰੀ ਰੱਖੋ, ਯੁੱਧ ਨੂੰ ਬਣਾਈ ਰੱਖੇ, ਉਸ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦਾ ਰੱਖੇ । ਇਸ ਸੰਬੰਧ ਵਿੱਚ ਵਿਚਾਰ ਕਰਨਾ ਇਸ ਲਈ ਬਹੁਤ-ਬਹੁਤ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਯੁੱਧ ਨਾਲ ਜੋ ਨੁਕਸਾਨ ਪੁਜਾ ਸਕਦੇ ਸਨ, ਉਹ ਇੰਨੇ ਵੱਡੇ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਲੇਕਿਨ ਹੁਣ ਤਾਂ ਉਹ ਪੂਰੀ ਮਨੁੱਖ-ਜਾਤੀ ਨੂੰ ਨਸ਼ਟ ਕਰ ਸਕਦੇ ਹਨ। ਇਕ ਛੋਟੀ-