ਵਾਰ ਵਾਰ ਕਰ ਰਿਹਾ ਹਾਂ

ਕਿਸੇ ਨਵੇਂ ਸੁਪਨੇ ਦੇ ਧਰਨ ਲਈ

ਕੋਈ ਜਗ੍ਹਾ ਨਹੀਂ ਏਥੇ

ਇਹ ਉਸੇ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਜੰਮਣ ਕਿਰਿਆ ਹੈ

ਬਸ ਜ਼ਰਾ ਲੰਮੀ ਹੋ ਗਈ ਹੈ

(ਰਾਜਵਿੰਦਰ ਮੀਰ, ਕਾਲੇ ਫੁੱਲ, ਪੰਨਾ-27)

ਬਿਫਰੀ ਹੈ ਭਟਕਣ ਹੋਰ ਵੀ

ਕੁਝ ਲੜਖੜਾਈ ਹੈ ਤੋਰ ਵੀ

ਅਜੇ ਮੰਜ਼ਲਾਂ ਦਾ ਸਵਾਲ ਕੀ

ਅਜੇ ਰਸਤਿਆਂ ਦੀ ਤਲਾਸ਼ ਹੈ।

(ਰਾਜਿੰਦਰਜੀਤ, ਸਾਵੇ ਅਕਸ, ਪੰਨਾ-44)

ਸਮਾਜਕ ਫ਼ਿਕਰ ਵਾਲੀ ਕਵਿਤਾ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਦੇ ਬਾਜ਼ਾਰ ਦੇ ਆਤੰਕ, ਉਪਭੋਗਤਾਵਾਦ ਦੇ ਹਮਲੇ ਨੂੰ ਇਕਹਿਰੇ ਵਰਤਾਰੇ ਵਜੋਂ ਨਹੀਂ ਦੇਖਦੀ। ਜਿੱਥੇ ਇਹ ਕਵਿਤਾ ਇਨ੍ਹਾਂ ਵਰਤਾਰਿਆਂ ਨਾਲ ਸਮਾਜਕ ਬਦਲ ਵਾਲੀ ਚੇਤਨਾ ਅਤੇ ਸੁਪਨੇ ਦੀ ਕਮਜ਼ੋਰ ਸਥਿਤੀ ਪ੍ਰਤੀ ਚੇਤੰਨ ਹੈ, ਉਥੇ ਵਿਸ਼ਵੀਕਰਨ ਦਾ ਪੰਜਾਬੀ ਸਮਾਜ, ਪੰਜਾਬੀ ਸਭਿਆਚਾਰ, ਪੰਜਾਬੀ ਮਨੁੱਖ ਅਤੇ ਸਮਾਜਕ ਰਿਸ਼ਤਿਆਂ ਉੱਪਰ ਕੀ ਅਸਰ ਹੈ, ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਵੀ ਇਕ ਨਜ਼ਰੀਆਂ ਪੇਸ਼ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਪਿਛਲੇ ਡੇਢ-ਦੋ ਦਹਾਕਿਆਂ ਵਿਚ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਪੰਜਾਬੀ ਕਿਸਾਨੀ ਅਤੇ ਖੇਤ ਮਜ਼ਦੂਰਾਂ ਦਾ ਜੋ ਜੀਵਨ ਤਹਿਸ ਨਹਿਸ ਹੋਇਆ ਹੈ, ਉਸ ਪ੍ਰਤੀ ਇਸ ਕਵਿਤਾ ਦਾ ਹੁੰਗਾਰਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਧਿਆਨ ਦੀ ਮੰਗ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਸੱਤਰਵਿਆਂ ਦੇ ਦੌਰ ਵਿਚ ਵਾਪਰੀ ਹਰੀ ਕਰਾਂਤੀ ਜਿਸਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਆਰਥਿਕਤਾ ਨੂੰ ਵੱਡਾ ਹੁਲਾਰਾ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਉਹ ਹਰੀ ਕਰਾਂਤੀ ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦਾ ਰਸਾਇਣੀਕਰਨ ਸੀ। ਦੂਸਰਾ, ਸਰਮਾਏਦਾਰੀ ਦਾ ਇਹ ਮਾਡਲ ਕੱਚਾ ਮਾਲ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਹੀ ਸਾਧਨ ਸੀ। ਜਿਸ ਰਫਤਾਰ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਕਿਸਾਨੀ ਨੇ ਫ਼ਸਲੀ ਉਤਪਾਦਨ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਕੀਤਾ ਸੀ, ਉਸ ਰਫ਼ਤਾਰ ਵਿਚ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਸਨਅਤੀਕਰਨ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਵਧੀ ਫੈਲੀ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਿਰਫ਼ ਅੰਨ ਪੈਦਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਸੂਬਾ ਹੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ ਜਿਸ ਦੇ ਦੂਰ ਰਸ ਸਿੱਟੇ ਅੱਜ ਪੰਜਾਬ ਭੁਗਤ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਖੇਤੀਬਾੜੀ ਦੇ ਮਸ਼ੀਨੀਕਰਨ ਅਤੇ ਰਸਾਇਣੀਕਰਨ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪਾਣੀ, ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ, ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਪ੍ਰਕਿਰਤਕ ਜੀਵਨ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਾਤਾਵਰਨ ਵਿਚ ਜ਼ਹਿਰ ਘੋਲ ਦਿੱਤੀ । ਵਿਗਿਆਨਕ ਢੰਗ ਨਾਲ ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤ ਦੀ ਪਰਖ-ਪੜਚੋਲ ਕੀਤੇ ਬਿਨਾਂ ਹੀ ਅੰਧਾ-ਧੁੰਦ ਕਣਕ, ਝੋਨਾ, ਕਪਾਹ-ਨਰਮੇ ਰਾਹੀਂ ਧਰਤੀ ਨੂੰ ਕੱਚੇ ਮਾਲ ਦਾ ਕੇਂਦਰ ਬਣਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ। ਪੰਜਾਬ ਦੀ ਧਰਤੀ ਵਿਚੋਂ ਉਤਪੰਨ ਹੋਣ ਵਾਲੀਆਂ ਫ਼ਸਲਾਂ ਦੀ ਪੁਣ-ਛਾਣ ਉਪਰੰਤ ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਵੱਡੀ ਪੱਧਰ ਉਪਰ ਐਗਰੋ-ਇੰਡਸਟਰੀ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਸੀ। ਪਰ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਹੁਕਮਰਾਨਾਂ ਦਾ ਇਸ ਵੱਲ ਕੋਈ ਧਿਆਨ ਹੀ ਨਹੀਂ ਗਿਆ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੋਇਆ