ਕਿਤੇ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਸੀ, ਕਿਤੇ ਦਲਿਤ ਹੈ, ਕਿਤੇ ਨਕਸਲੀਏ। ਸੱਤਾਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਦਮਨਕਾਰੀ ਰਹੀ ਹੈ।

ਡਰਾਉਣ ਦੇ ਢੰਗ ਸਨ ਉਦੋਂ ਤੁਹਾਡੇ

ਜਨਮਾਂ ਕਰਮਾਂ 'ਤੇ ਟਿਕੇ

ਦਹਿਲਾਉਂਦੇ ਹੋਏ ਅੱਜ

ਕਰਤੱਵ ਤੇ ਵਿਧਾਨ ਦਾ ਵਾਸਤਾ ਦੇ

ਪਾਉਂਦੇ ਉਦੋਂ ਸਿੱਕਾ ਕੰਨਾਂ 'ਚ ਪਿਘਲਾਅ

ਅੱਜ ਮਾਰਦੇ ਗੋਲੀ ਸਿੱਕਾ ਜਆਰਮ

ਕਦੇ ਖ਼ਤਮ ਕੀਤਾ ਲੋਕਾਇਤੀਏ ਕਹਿ

ਹੁਣ ਮਾਰਦੇ ਨਕਸਲੀਏ ਠਹਿਰਾਅ

ਪੰਨਾ: 55

ਅਮਰੀਕਨ ਨਵ-ਬਸਤੀਵਾਦੀ ਅਮਲ ਨੇ ਆਪਣੀ ਚੌਧਰ ਨੂੰ ਵਿਸਥਾਰਨ ਲਈ ਜਿਹੜਾ ਨਵਾਂ ਰਾਹ ਅਖਤਿਆਰ ਕੀਤਾ ਹੈ, ਉਹ ਹੈ ਏਸ਼ੀਅਨ ਮੁਲਕਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਅਰਬ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਲੋਕਤੰਤਰ ਦਾ ਪਾਠ ਪੜਾਉਣਾ। ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਈਰਾਕ ਅਤੇ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਇਸ ਸੂਚੀ 'ਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧੇਰੇ ਹਿੰਸਾ ਦੇ ਸ਼ਿਕਾਰ ਰਹੇ ਹਨ। ਮਨਮੋਹਨ ਕੁਝ ਸਮਾਂ ਅਫ਼ਗਾਨਿਸਤਾਨ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਸਰਕਾਰ ਦੇ ਨੁਮਾਇੰਦੇ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਮਨਮੋਹਨ ਇੱਥੇ ਵੀ ਲੋਕਾਈ ਦੇ ਦਰਦ ਨੂੰ ਇੱਕ ਕਵੀ ਦੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇੱਕ ਧਿਰ ਅਮਰੀਕਨ ਨਵ-ਬਸਤੀਵਾਦ ਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਦੂਜੀ ਧਿਰ ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਪੰਥੀਆਂ ਦੀ ਜਿਹੜੀ ਜਿਹਾਦ ਦੇ ਨਾਂ 'ਤੇ ਸੱਭਿਅਤਾ ਦਾ ਨਾਸ ਕਰਨ ਲੱਗੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਦਮਨ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਤੀਜੀ ਧਿਰ ਲੋਕਾਈ ਦੀ ਹੈ। ਜਿਸ ਬਾਰੇ ਮਨਮੋਹਨ ਲਿਖਦਾ ਹੈ।

ਪੁੱਛਿਆ ਆਪਣੇ ਅਫ਼ਗਾਨੀ ਦੋਸਤ ਤੋਂ

ਤੇਰੇ ਜਿਹਾਦ ਦਾ ਕੀ ਮਕਸਦ......?

ਉਸ ਕਿਹਾ,

ਜਦੋਂ ਨਿਮਰੋਦ, ਪੈਗੰਬਰ ਇਬਰਾਹੀਮ ਨੂੰ

ਸਾੜਣ ਲਈ ਚਿਤਾ ਬਾਲੀ

ਤਾਂ ਚੱਕੀ ਰਾਹੇ ਆਪਣੀ ਚੁੰਝ 'ਚ ਪਾਣੀ ਭਰ

ਅੱਗ ਬੁਝਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ

ਤਦ ਕਿਸੇ ਪੁੱਛਿਆ

ਕੀ ਦੋ ਬੂੰਦਾਂ ਕਾਫ਼ੀ ਨੇ ਭਾਂਬੜ ਬੁਝਾਉਣ ਲਈ....?

ਚੱਕੀ ਰਾਹੇ ਕਿਹਾ..... ਪਤਾ ਨਹੀਂ।

ਮੈਂ ਐਨਾ ਜਾਣਦਾ

ਅਲੱਹਾ ਨੇ ਦੋ ਫ਼ਹਿਰਸਤਾਂ ਬਣਾਈਆਂ

ਇੱਕ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗ ਲਾਈ

ਦੂਜਾ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਅੱਗ ਬੁਝਾਈ

ਮੈਂ ਚਾਹੁਨਾ ਮੇਰਾ ਨਾਂ ਦੂਜੀ 'ਚ ਹੋਵੇ