ਨਹੀਂ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਰ ਵੇਲੇ ਨੇੜੇ ਰਹਿਣ। ਉਹਦੇ ਬਚਨ ਹਨ-ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਵੀ ਮਿਲਣਾ ਹੈ ਤੇ ਪਿਆਰ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆਂ ਵਿਚ ਵਿੱਥ ਹੋਣੀ ਜਾਂ ਰਹਿਣੀ ਚਾਹੀਦੀ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਦਰਗਾਹ ਦੇ ਥੰਮ ਦੂਰੀ ਤੇ ਹੀ ਸੋਹਦੇਂ ਨੇ। ਪਿਆਰ ਤਾਂ ਇਕ ਦੂਜੇ ਵਿਚ ਸਮਾ ਜਾਣ ਦਾ ਨਾਂ ਹੈ।

ਖ਼ਲੀਲ ਜਿਬਰਾਨ ਧੁਰ ਅੰਦਰੋਂ ਧਾਰਮਿਕ ਸੱਜਣ ਸੀ ਜਿਸ ਨੂੰ ਬਾਹਰੀ ਭੇਖ, ਪਾਖੰਡ, ਦਿਖਾਵਾ ਤੇ ਪੂਜਾ ਅਰਚਾ ਨਾਲ ਨਫ਼ਰਤ ਸੀ। ਧਰਮ ਦਾ ਅਰਥ, ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਸੋਮੇਂ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨਾਲ ਨੇੜਤਾ ਹੈ । ਉਸ ਦੀ ਹਰ ਦਮ ਯਾਦ ਹੈ ਮਨ ਉਸਦੀ ਹਜ਼ੂਰੀ ਵਿਚ ਰਹੇ, ਇਹੀ ਸੱਚਾ ਧਰਮ ਹੈ। ਹਰ ਕੱਟੜ ਧਾਰਮਿਕ ਬੰਦਾ ਇਹ ਮੰਨਦਾ ਤੇ ਪ੍ਰਚਾਰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਉਸ ਦਾ ਧਰਮ ਹੀ ਸੱਚਾ ਹੈ ਤੇ ਉਸ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈ ਹੀ ਮੁਕਤ ਹੋਣਗੇ ਬਾਕੀ ਸਭ ਨਰਕਾਂ ਵਿਚ ਸੜਨਗੇ । ਪਰ ਖ਼ਲੀਲ ਨੂੰ ਇਹ ਗੱਲ ਬੜੀ ਕੋਝੀ ਲੱਗਦੀ ਹੈ ਉਸ ਨੇ ਬੜੀ ਸੁਹਣੀ ਕਹਾਣੀ ਲਿਖੀ ਹੈ—ਇਕ ਪਾਦਰੀ ਗਿਰਜੇ ਦੇ ਪੋਰਚ ਵਿਚ ਖੜਾ ਮੀਂਹ ਦਾ ਨਜ਼ਾਰਾ ਦੇਖ ਰਿਹਾ ਹੈ ਇਕ ਔਰਤ ਆ ਕੇ ਬੜੀ ਘਬਰਾਈ ਹੋਈ ਆਵਾਜ਼ ਵਿਚ ਪੁੱਛਦੀ ਹੈ—ਫ਼ਾਦਰ ਮੈਂ ਈਸਾਈ ਨਹੀਂ ਹਾਂ। ਮੈਂ ਨਰਕਾਂ ਦੀ ਅੱਗ ਤੋਂ ਕਿਵੇਂ ਬੱਚ ਸਕਦੀ ਹਾਂ ? ਪਾਦਰੀ ਨੇ ਬੜੇ ਅਹੰਕਾਰੀ ਲਹਿਜੇ ਵਿਚ ਆਖਿਆ-ਤੈਨੂੰ ਕੋਈ ਨਰਕ ਦੀ ਅੱਗ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਬਚਾ ਸਕਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਤੂੰ ਈਸਾ ਦੀ ਸ਼ਰਣ ਵਿਚ ਨਹੀਂ ਹੈਂ। ਤੇ ਹੋਇਆ ਕੀ ? ਅਚਾਨਕ ਬਿਜਲੀ ਡਿੱਗੀ। ਪਾਦਰੀ ਸੜ ਕੇ ਮਰ ਗਿਆ ਤੇ ਉਹ ਔਰਤ ਪਾਸ ਖੜੀ ਬਚ ਗਈ ! ਹੈ ਨਾ ਕਮਾਲ ! ਧਾਰਮਿਕ ਕੱਟੜਤਾ ਉਤੇ ਕਮਾਲ ਦਾ ਵਿਅੰਗ ਹੈ ਤੇ ਸੱਚੇ ਧਰਮ ਦੀ ਗੱਲ ਸਹਿਜੇ ਹੀ ਸਮਝਾ ਦਿੱਤੀ ਹੈ।

ਖ਼ਲੀਲ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਰੱਬ ਵਲੋਂ ਭੇਜਿਆ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਅਕਤੀ ਮੰਨਦਾ ਹੈ। ਉਹਦਾ ਕਹਿਣਾ ਹੈ—ਅਸੀਂ ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਪਾਲਣ ਦੇ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹਾਂ ਨਾ ਕਿ ਆਪਣੇ ਵਿਚਾਰ ਉਸ ਉਪਰ ਠੋਸਣ ਦੇ। ਬੱਚੇ ਨੂੰ ਆਜ਼ਾਦ ਸੋਚਣ ਦਿਓ। ਵਿਗਾਸ ਦੇ ਪੱਥ 'ਤੇ ਚਲਣ ਦਿਓ ! ਕਮਾਲ ਦਾ ਵਿਚਾਰ ਹੈ। ਲੱਖਾਂ ਬੱਚੇ ਮਾਪਿਆਂ ਦੇ ਵਿਚਾਰਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਕੇ ਦੁੱਖ ਭੋਗ ਰਹੇ ਹਨ। ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕੀ ਬਣਨਾ ਹੈ ? ਉਸ ਦਾ ਫ਼ੈਸਲਾ ਕਰਨਾ ਤਾਂ ਬਾਲਾਂ ਨੂੰ ਚਾਹੀਦਾ ਸੀ ਪਰ ਕਰਨ ਲੱਗੇ ਮਾਪੇ ! ਇਸ ਕਾਰਨ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿਚ ਕਲਹ-ਕਲੇਸ਼ ਦੀ ਮਾਤਰਾ ਵਧੀ ਹੈ।

ਖ਼ਲੀਲ ਕਈ ਵਾਰ ਮੌਜ ਵਿਚ ਆਇਆ ਅਜਿਹੀ ਪਤੇ ਦੀ ਗੱਲ