ਤੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਮੇਰੇ ਅੰਦਰ ਡੂੰਘੇ ਲਹਿ ਜਾਂਦੇ ਸਨ, ਉਦੋਂ ਵੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਝਰਨਿਆਂ ਤੇ ਨਦੀਆਂ ਦੇ ਨਗਮੇ ਬੰਦ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੇ ਸਨ।
ਪਰ ਉਸ ਹਾਸੀ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਾਖਿਓਂ-ਮਿੱਠਾ ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਸਧਰਾਂ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਮਹਾਨ ਮੈਨੂੰ ਕੁਝ ਮਿਲਿਆ-
ਉਹ ਸੀ-ਤੁਹਾਡਾ ਅੰਦਰਲਾ ਅਨੰਤ।
ਉਹ ਸੀ-ਤੁਹਾਡੇ ਅੰਦਰਲਾ ਉਹ ਵਿਸ਼ਾਲ-ਕੱਦ ਸ਼ਖ਼ਸ, ਜਿਸ ਦੇ ਤੁਸੀਂ ਸਿਰਫ਼ ਕੋਸ਼ਾਣੂ ਤੇ ਨਸਾਂ ਮਾਤਰ ਹੈਂ।
ਜੀਹਦੇ ਰਾਗ 'ਚ ਤੁਹਾਡੇ ਸਾਰੇ ਨਗਮੇ ਇਕ ਬੇਆਵਾਜ਼ ਧੜਕਣ ਮਾਤਰ ਨੇ।
ਇਹ ਉਹੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਖ਼ਸ ਹੈ, ਜੀਹਦੇ ਅੰਦਰ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਵਿਸ਼ਾਲ ਹੈ।"
ਤੇ ਉਸੇ ਨੂੰ ਵੇਖਦਿਆਂ ਹੋਇਆਂ ਹੀ ਮੈਂ ਤੁਹਾਨੂੰ ਵੇਖਿਆ ਤੇ ਪਿਆਰ ਕੀਤਾ।
ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਪਿਆਰ ਇਸ ਤੋਂ ਬਿਨਾਂ ਭਲਾ ਹੋਰ ਕਿਹੜੀਆਂ ਥਾਵਾਂ 'ਤੇ ਕੀਤਾ ਜਾ ਸਕਦੈ, ਜਿਹੜੀਆਂ ਉਸ ਵਿਸ਼ਾਲਤਾ ਦੇ ਘੇਰੇ 'ਚ ਨਹੀਂ ਨੇ ?
ਉਹ ਅਜਿਹੀ ਕਿਹੜੀ ਨਜ਼ਰ ਹੈ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਆਸਾਂ-ਉਮੀਦਾਂ ਨੇ, ਅਜਿਹੀਆਂ ਕਿਹੜੀਆਂ ਭਵਿੱਖਬਾਣੀਆਂ ਨੇ, ਜੋ ਉਸ ਦੀ ਪਰਵਾਜ਼ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉੱਚੀ ਪਰਵਾਜ਼ ਭਰ ਸਕਦੀਆਂ ਨੇ ?
ਤੁਹਾਡਾ ਅੰਦਰਲਾ ਉਹ ਵਿਸ਼ਾਲ ਸ਼ਖ਼ਸ ਬਲੂਤ (ਓਕ) ਦੇ ਉਸ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬਿਰਖ ਦੇ ਤੁੱਲ ਹੈ, ਜੋ ਬੂਰ ਪਏ ਫੁੱਲਾਂ ਨਾਲ ਘਿਰਿਆ ਹੋਇਐ।
ਉਸ ਦੀ ਤਾਕਤ ਤੁਹਾਨੂੰ ਜ਼ਮੀਨ ਨਾਲ ਬੰਨ੍ਹਦੀ ਹੈ, ਉਸ ਦੀ ਸੁਗੰਧੀ ਤੁਹਾਨੂੰ ਉਪਰ ਅੰਬਰਾਂ 'ਚ ਉਡਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਤੇ ਉਸ ਦੀ ਸਦੀਵਤਾ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਅਮਰ ਹੋ।
ਤੁਹਾਨੂੰ ਇਹ ਵੀ ਦੱਸਿਆ ਗਿਐ ਕਿ ਭਾਵੇਂ ਤੁਸੀਂ ਇਕ ਜ਼ੰਜੀਰ ਦੇ ਤੁੱਲ ਹੋ, ਪਰ ਫੇਰ ਵੀ ਤੁਸੀਂ ਵੀ ਓਨੇ ਹੀ ਨਿਤਾਣੇ ਹੋ, ਜਿੰਨੀ ਨਿਤਾਣੀ ਤੁਹਾਡੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਕਮਜ਼ੋਰ ਕੜੀ ਹੈ।
ਪਰ ਇਹ ਇਕ ਅਧੂਰਾ ਸੱਚ ਹੈ। ਅਸਲ 'ਚ ਤੁਸੀਂ ਓਨੇ ਹੀ ਤਾਕਤਵਰ ਵੀ ਹੋ, ਜਿੰਨੀ ਤਾਕਤਵਰ ਤੁਹਾਡੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਮਜ਼ਬੂਤ ਕੜੀ ਹੈ।
ਤੁਹਾਡੇ ਕਿਸੇ ਛੋਟੇ ਉੱਦਮ ਤੋਂ ਤੁਹਾਡੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਆਂਕਣਾ ਬਿਲਕੁਲ ਉਵੇਂ ਹੀ ਹੈ, ਜਿਵੇਂ ਕਿਸੇ ਸਮੁੰਦਰ ਦੀ ਸਮਰੱਥਾ ਨੂੰ ਉਸ ਦੀ ਝੱਗ ਦੇ ਖਾਰੇਪਣ ਤੋਂ ਆਕਿਆ ਜਾਵੇ।
ਤੁਹਾਡੀਆਂ ਨਾਕਾਮਯਾਬੀਆਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਤੁਹਾਡੇ ਬਾਰੇ ਰਾਇ ਬਣਾਉਣਾ ਵੀ ਬਿਲਕੁਲ ਉਵੇਂ ਹੀ ਹੋਏਗਾ, ਜਿਵੇਂ ਰੁੱਤਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੇਨੇਮਤਾ ਲਈ ਕਸੂਰਵਾਰ ਠਹਿਰਾਉਣਾ।
ਓਏ ਭਲਿਓ ਲੋਕੋ ਤੁਸੀਂ ਤਾਂ ਇਕ ਸਾਗਰ ਦੇ ਤੁੱਲ ਹੈ।
ਤੇ ਭਾਵੇਂ ਮਜ਼ਬੂਤ-ਨਰੋਏ ਜਹਾਜ਼ ਤੁਹਾਡੇ ਤੱਟਾਂ 'ਤੇ ਜਵਾਰਭਾਟੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕਰਦੇ
* ਵਹਿਦਰ-ਉਲ-ਵਜੂਦ (ਯਾਨੀ ਕਿ ਰੋਥ ਨਾਲ ਇਕ-ਮਿੱਕ ਹੋਣਾ), ਸਿਧਾਂਤ ਨੂੰ ਸਪੱਸ਼ਟ ਕਰਦਿਆਂ ਸੁਲਤਾਨ ਬਾਹੂ ਨੇ ਉਕਤ ਅਵਸਥਾ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਸੁਹਣਾ ਲਿਖਿਐ-
'ਅਲਫ਼ ਅੰਦਰ ਹੂ ਤੇ ਬਾਹਰ ਹੂ ਵਤ ਬਾਹੂ ਕਿਥੇ ਲਗੇਂਦਾ ਹੈ।
(ਹਵਾਲਾ-ਪੰਜਾਬੀ ਅਨੁਵਾਦਕ)
