2. ਪਹਾੜੀਆ

ਸ਼ਾਮ ਢਲ ਗਈ ਸੀ। ਆਕਾਸ਼ 'ਤੇ ਸੰਘਣੀ ਜਿਹੀ ਬੱਦਲਵਾਈ ਹੋਣ ਕਾਰਨ ਦਿਨ ਛੇਤੀ ਘਿਰਿਆ ਪ੍ਰਤੀਤ ਹੁੰਦਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਸਰਦੀ ਦਾ ਮੌਸਮ ਸੀ। ਕਈ ਦਿਨਾਂ ਤੋਂ ਸੂਰਜ ਦੇਵਤਾ ਦੇ ਦਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਸਨ ਹੋਏ। ਸਵੇਰੇ ਤੋਂ ਹੀ ਰੁਕ-ਰੁਕ ਕੇ ਬੂੰਦਾ-ਬਾਦੀ ਹੁੰਦੀ ਪਈ ਸੀ। ਠੰਡੀ ਹਵਾ ਨਸਤਰ ਵਾਂਗ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਪੋਛ ਰਹੀ ਸੀ। ਦਿਨ ਹਾਲੇ ਬਾਕੀ ਸੀ ਪਰ ਬੱਦਲਾਂ ਕਰਕੇ ਰੋਸ਼ਨੀ ਘੱਟ ਸੀ। ਲਈ ਦੀ ਬੁੱਕਲ ਮਾਰ ਕੇ ਮੈਂ ਤੇਜ ਕਦਮੀ ਰਾਮ ਆਸਰੇ ਦੇ ਮੁਹੱਲੇ ਵੱਲ ਤੁਰ ਪਿਆ ਸੀ। ਲਗਭਗ ਅੱਧਾ ਕੁ ਕਿਲੋਮੀਟਰ ਖੇਡ ਲੰਘਣ ਮਗਰੋਂ ਮੈਂ ਖੋਬੇ ਵੱਲ ਮੁੜਿਆ। ਇਥੋਂ ਚੜ੍ਹਾਈ ਵਾਲਾ ਰਸਤਾ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਿਆ ਸੀ। ਚੜ੍ਹਾਈ ਚੜ੍ਹਣੀ ਮੈਨੂੰ ਬਹੁਤ ਔਖੀ ਲਗਦੀ। ਕੁੱਝ ਜਵਾਨ ਔਰਤਾਂ ਤੇ ਮੁਟਿਆਰਾਂ ਸਿਰਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਨਾਲ ਭਰੀਆਂ ਗਾਗਰਾਂ ਤੇ ਘੜੇ ਰੱਖ ਕੇ ਘੰਟੀ ਚੜ੍ਹਦੀਆਂ ਪਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਘੜੇ ਤੇ ਗਾਗਰਾਂ ਆੜ ਬਾਲੇ ਛੱਡੇ ਹੋਏ ਸਨ। ਨਟਣੀਆਂ ਵਾਂਗ ਰੱਸੀ 'ਤੇ ਤੁਰਦੀਆਂ ਉਹ ਕੋਈ ਗੋਲ ਕਰਕੇ ਖਿੜ-ਖਿੜਾ ਕੇ ਹੱਸ ਪੈਂਦੀਆਂ। ਝਰਨੇ ਵਰਗਾ ਨਿਰਮਲ ਹਾਸਾ, ਚੂੜੀਆਂ ਵਾਂਗ ਖਣਕ ਜਾਂਦਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪਾਸੋਂ ਦੀ ਲੰਘਦਿਆਂ ਮੈਂ ਮਹਿਸੂਸ ਕੀਤਾ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਇੰਨਾ ਭਾਰ ਚੁੱਕ ਕੇ ਵੀ ਬੜੇ ਹੀ ਆਰਾਮ ਤੇ ਸਹਿਜਤਾ ਨਾਲ ਕਤਾਰ ਬਣਾ ਕੇ ਬੋਚ-ਬੋਚ ਕਦਮ ਧਰਦੀਆਂ ਚੜ੍ਹਾਈ ਚੜ੍ਹਦੀਆਂ ਪਈਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸੁਰਖ਼ ਤੇ ਰੌਣਕ ਭਰੇ ਚਿਹਰਿਆਂ ਤੇ ਥਕਾਵਟ ਜਾਂ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨੀ ਦੀ ਭਰਾ ਦੀ ਝਲਕ ਨਹੀਂ ਸੀ। ਜਦੋਂਕਿ ਮੈਂ ਖਾਲੀ ਹੱਥ ਸੀ। ਫਿਰ ਵੀ ਮੇਰਾ ਸਾਹ ਚੜ੍ਹ ਗਿਆ ਸੀ। ਲੱਤਾਂ ਬੇਦਮ ਹੋ ਕੇ ਅੱਗੇ ਤੁਰਨ ਜਵਾਬ ਦੇ ਰਹੀਆਂ ਸਨ। ਧੰਨ ਨੇ ਇਹ ਲੋਕ। ਏਨੀ ਉਚਾਈ ਤੇ ਪਥਰੀਲਾ ਰਸਤਾ ਤੈਅ ਕਰਕੇ ਸਿਰਾਂ 'ਤੇ ਪਾਣੀ ਦੇਂਦੇ ਨੇ। ਸਾਰੀ ਖੇਡ 'ਚ ਹੀ ਨਹੀਂ, ਉਸ ਰਸਤੇ ’ਤੇ ਵੀ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀ ਮੋਟੀ ਤਹਿ ਵਿਛੀ ਹੋਈ ਸੀ। ਕਿਧਰੇ ਵੀ ਨੰਗੀ ਧਰਤ ਨਜ਼ਰ ਨਹੀਂ ਸੀ ਆਉਂਦੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਪੋਥਰਾਂ 'ਤੇ ਤੁਰਦਿਆਂ ਪੈਰਾਂ ਦੇ ਭਾਰ ਨਾਲ ਦਬਦੇ, ਰਿਸਲਦੇ ਤੇ ਧਸਦੇ ਪੱਥਰਾਂ ਦੀ ਰਗੜ ਤੇ ਟਕਰਾਹਟ ਨਾਲ ਇਕ ਵੱਖਰੇ ਹੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਸੁਰਤਾਲ ਪੈਦਾ ਹੁੰਦੀ ਪਈ ਸੀ। ਜਿਹੜੀ ਆਪਣੇ-ਆਪ ਵਿਚ ਅਲੋਕਿਕ ਤੇ ਨਿਵੇਕਲੀ ਸੀ।

ਖ਼ਤ ਰਾਮਆਸਰੇ ਡਾਕੀਏ ਨੂੰ ਫੜਾ ਕੇ ਮੈਂ ਉਨ੍ਹੀਂ ਪੈਰੀਂ ਤੇਜੀ ਨਾਲ ਮੁੜ ਪਿਆ ਸੀ। ਬੂੰਦਾਂ-ਬਾਂਦੀ ਨੇ ਤੇਜ ਹੋ ਕੇ ਵਰਖਾ ਦਾ ਰੂਪ ਧਾਰ ਲਿਆ ਸੀ। ਸਲੇਟੀ ਹਨੇਰਾ ਵੇਲ ਗਿਆ ਸੀ। ਨਾਲ ਕੋਈ ਟਾਰਚ ਵਗੇਰਾ ਨਹੀਂ ਸੀ ਲੈ ਕੇ ਤੁਰਿਆ। ਹਾਲਾਕਿ ਪੰਡਿਤ ਜੀ ਨੇ ਹਿਦਾਇਤ ਕੀਤੀ ਸੀ ਕਿ ਹਨ੍ਹੇਰੇ ਵੇਲੇ ਘਰੋਂ ਬਾਹਰ ਨਿਕਲਣ ਲੱਗਿਆਂ ਟਾਰਚ ਤੇ ਡਾਂਗ ਨਾਲ ਲਿਜਾਣੀ ਨਹੀਂ ਭੁੱਲਣੀ। ਮੈਂ ਤਾਂ ਇਹ ਸੋਚ ਕਿ ਤੁਰਿਆ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਲੋਅ ਰਹਿੰਦੇ ਪਰਤ ਆਵਾਂਗਾ। ਪਰ ਚੜ੍ਹਾਈ ਚੜ੍ਹਦਿਆਂ ਖਾਸਾ ਸਮਾਂ ਲੱਗ ਗਿਆ ਸੀ। ਉਤਰਾਈ ਵਾਲਾ ਰਸਤਾ ਮੈਂ ਤੇਜ ਕਦਮੀ ਰਿੜ੍ਹਦਾ-ਰਿੜ੍ਹਦਾ ਉਤਰ ਆਇਆ ਸੀ। ਕਈ