ਸੀ ।

 "ਕੋਈ ਨੀ ਮੈਂ ਫਿਰ ਚਲਦਾ ਆਪਣੇ ਚੁਬਾਰੇ 'ਤੇ... ।" ਮੈਂ ਪੈਰ ਮੋੜਦਿਆਂ ਕਿਹਾ ਤਾਂ ਉਹ ਮੁੰਡਾ ਬੋਲ ਪਿਆ।

"ਨਹੀਓ ਮਾਹਟਰ ਜੀ, ਗਿੱਲੇ ਹੋਈਗਾਉ ਤੁਸਾਂ ਜੇ, ਵਿਰੀ ਛੱਡੀ ਅੱਗੇ ਤੁਸਾਂ ਜੋ ਚਲੀ ਪੇਗ ਮੇਰੇ ਮਗਰ-ਮਗਰ ਪਾਇਆ ਸੀ। ਬਰਖਾ ਰੁਕੋਗ ਤਾਂ ।" ਮੁੰਡੇ ਨੇ ਜ਼ੋਰ ਪਾਇਆ ਸੀ।

"ਨਹੀਂ, ਇਹ ਜਿਹੀ ਕੋਈ ਗੱਲ ਨਹੀਂ, ਮੈਂ ਚਲਦਾ ।" ਮੈਂ ਫਿਰ ਟਾਲਣਾ ਚਾਹਿਆ ਸੀ। ਪਰ ਉਸ ਗੱਭਰੂ ਨੇ ਨਹੋਰਾ ਜਿਹਾ ਮਾਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਸਾਡੇ ਗਰੀਬਾਂ ਦੇ ਕੁੱਥੇ ਦੇਂਦੇ ਜੀ ਵੱਡੇ ਲੋਕ। ਸਾਨੂੰ ਤਾਂ ਉਆਂ ਈ ਕੋਈ ਝੋਈ ਕੇ ਰਾਜੀ ਨੀ "

ਮੈਂ ਉਸ ਦੀ ਵੇਦਨਾ ਨੂੰ ਮਹਿਸੂਸ ਕਰਦਿਆਂ ਕਿਹਾ, "ਜੇ ਤੂੰ ਇੰਜ ਸੋਚਦਾ ਹੈ ਤਾਂ ਫਿਰ ਮੈਂ ਜ਼ਰੂਰ ਚੱਲਾਂਗਾ ਤੇਰੇ ਨਾਲ ਤੇ ਗਰਮਾ-ਗਰਮ ਚਾਹ ਵੀ ਪੀਆਂਗਾ।" ਮੇਰਾ ਉੱਤਰ ਸੁਣ ਕੇ ਉਸ ਗੱਭਰੂ ਨੂੰ ਜਿਵੇਂ ਰਾਹਤ ਜਿਹੀ ਮਹਿਸੂਸ ਹੋਈ। ਮਗਰ "

“ਇਹ ਹੋਈ ਨਾ ਗੱਲ ਮਾਹਟਰ ਜੀ, ਆਈ ਜਾਗ ਫਿਰੀ, ਮੇਰੇ ਮਗਰ..।

ਮੈਂ ਉਸ ਗੰਭਰੂ ਦੀ ਪੈੜ ਨੱਪਦਾ, ਉਸ ਦੇ ਪਿੱਛੇ-ਪਿੱਛੇ ਚੱਲ ਪਿਆ ਸੀ। ਉਂਜ ਸੱਚੀ ਗੱਲ ਤਾਂ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਮੈਂ ਗਿੱਲੇ ਕੱਪੜਿਆਂ ਵਿਚ ਠੰਡ ਨਾਲ ਕੰਬ ਰਿਹਾ ਸੀ ਤੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਮੈਨੂੰ ਚਾਹ ਦੀ ਤਲਬ ਹੋ ਰਹੀ ਸੀ।

ਅਸੀਂ ਪਥਰੀਲੀ ਕੰਡਿਆਲੀ ਬਾੜ ਨਾਲ ਘਿਰੀ ਵਲੇਵਦਾਰ ਚੜ੍ਹਾਈ ਚੜ੍ਹੇ। ਫਿਰ ਲੰਮੀ ਤੇ ਤੰਗ ਜਿਹੀ ਗਲੀ ਲੰਘ ਕੇ ਉਸ ਮੁਹੱਲੇ ਦੇ ਇਕ ਖੰਡਰਨੁਮਾ ਮਕਾਨ ਦੇ ਵਰਾਂਡੇ ਵਿਚ ਪੁੱਜ ਗਏ। "ਬਹੀ ਜਾਗੋ ਮਾਹਟਰ ਜੀ ਮੈਂ ਭੋਲੀਆ ਲਈ ਕੇ ਆਇਆ।" ਮੈਨੂੰ ਉਥੇ ਪੁਰਾਣੇ ਟੁੱਟੇ ਜਿਹੇ ਮੰਜੇ 'ਤੇ ਬੈਠਣ ਨੂੰ ਕਹਿ ਕੇ ਮੁੰਡਾ ਅੰਦਰ ਚਲਿਆ ਗਿਆ।

ਵਰਾਂਡੇ 'ਚ ਮਿੱਟੀ ਦੇ ਤੇਲ ਦਾ ਦੀਵਾ ਬਲਦਾ ਪਿਆ ਸੀ। ਉਸ ਦੀ ਪੀਲੀ ਤੇ ਮਰੀਅਲ ਜਿਹੀ ਰੋਸ਼ਨੀ ਵਿਚ ਉਥੋਂ ਦਾ ਮਹੌਲ ਵੀ ਬੀਮਾਰ ਜਿਹਾ ਹੀ ਲੱਗ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਅੰਤਾਂ ਦੀ ਗਰੀਬੀ ਝਲਕਦੀ ਪਈ ਸੀ, ਉਥੋਂ ਦੀ ਹਾਲਤ ਤੋਂ। ਮੈਂ ਕਾਫੀ ਦੇਰ ਉਸ ਮੁੰਡੇ ਦੀ ਉਡੀਕ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਤਾਂ ਅੰਦਰ ਨਾ ਨਿਕਲਿਆ ਪਰ ਖੂਹ ਵੱਲ ਨੂੰ ਗਏ ਬੰਦੇ ਬਾਹਾਂ ਤੇ ਸ਼ੈਲ ਨੂੰ ਚੁੱਕੇ ਹੋਏ ਪੁੱਜ ਗਏ ਸਨ। ਸ਼ੈਲ ਨੂੰ ਅੰਦਰ ਮੰਜੇ 'ਤੇ ਲਿਟਾ ਕੇ ਸਿਆਣਾ ਜਿਹਾ ਬੰਦਾ ਬਾਹਰ ਆਇਆ ਤੇ ਵਰਾਂਡੇ ਦੇ ਇਕ ਖੂੰਜੇ ਵਿਚ ਬਣਾਏ ਚੁੱਲ੍ਹੇ ਲਾਗੇ ਬੈਠੀ ਪੁੱਢ ਜਿਹੀ ਔਰਤ ਨੂੰ ਮੁਖਾਤਬ ਹੋਇਆ, "ਕੁੜੀਏ ਦੇ ਲੀੜੇ ਬਦਲੀ ਦੇ ਛੇੜ ਕਰੀਕੇ, ਨਾਲੇ ਮਾਹਟਰ ਜੀ ਨੂੰ ਗਰਮ ਜਿਹੀ ਚਾਹ ਪਿਆਗੋ, ਮੈਂ ਬਾਬੇ ਨੂੰ ਸੌਦੀ ਕੇ ਲਿਉਨਾ ।" ਇੰਨਾ ਬੋਲ ਕੇ ਉਹ ਅਧਖੜ ਬੰਦਾ ਝਾੜ ਤੇਬ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਬਾਬੇ ਨੂੰ ਬੁਲਾਉਣ ਚਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਬੰਦਾ ਮੈਨੂੰ ਉਸ ਘਰ ਦਾ ਵੱਡਾ ਵਡੇਰਾ ਲਗਦਾ ਸੀ।